به گزارش ایرنا، رَمَضان یا رَمَضانُ المُبارَک نهمین ماه قمری که روزه در آن بر مسلمانان، واجب است؛ در روایات، فضائل متعددی برای ماه رمضان گفته شده و این ماه، ماه میهمانی خدا، ماه رحمت و مغفرت و برکت و بهار قرآن خوانده شده است.
بر اساس احادیث، در این ماه درهای آسمان و بهشت گشوده و درهای جهنم بسته می شود. شب قدر که نزول قرآن در آن شب بود، در این ماه قرار دارد و برخی دیگر از کتاب های آسمانی همچون تورات و انجیل نیز در این ماه نازل شده است.
رمضان، تنها ماهی است که نام آن در قرآن آمده است. این ماه، نزد مسلمانان احترام و جایگاه ویژه ای دارد و مسلمانان به عبادت در آن اهتمام ویژه ای دارند.
در منابع دعایی، اعمال و عبادت های مختلفی برای این ماه نقل شده است. از مهم ترین اعمال این ماه، تلاوت قرآن، اِحیای شب های قدر، دعا، نماز، استغفار، افطاری دادن و کمک به نیازمندان است.
از وقایع مهم این ماه، نزول قرآن در شب قدر و شهادت حضرت علی (ع)، نخستین امام شیعیان، در بیست و یکم ماه است. امام حسن مجتبی (ع) نیز در پانزدهم این ماه متولد شده است.
عبادت و روزه داری در ماه رمضان بخشی از هویت مسلمانان است. در جوامع اسلامی، آداب و رسوم گوناگونی همچون مهمانی ها و مراسم های جمعی، نظافت مساجد و اماکن مذهبی، مراسم آشتی کنان، مراسم کلوخ اندازان، پخت انواع شیرینی ها و غذاها برای ماه رمضان شکل گرفته است.
بعد از پایان ماه مبارک رمضان، عید سعید فطر نخستین روز ماه شوال است. در روایات روز عید فطر، روز جایزه های خدا، روز پاداش نیکوکاران و آمرزش گناهان معرفی شده است.
بنا بر روایتی که از حضرت علی (ع) نقل شده است عید فطر، عید کسی است که خداوند، روزه او را پذیرفته و عبادتش را قبول کرده است.
امام رضا (ع) نیز در خصوص عید سعید فطر فرموده اند: «روز فطر، از آن جهت عید قرار داده شده است که مسلمانان، اجتماعی داشته باشند که در آن روز گرد هم آیند و برای خدا بیرون آیند و او را بر نعمت هایی که به آنان داده شده است، بستایند و روز عید، روز تجمع، روز خوردن روزه، روز زکات، روز شوق و روز نیایش است؛ و برای آن که اولین روز از سال است که خوردن و آشامیدن در آن حلال است؛ چرا که ماه رمضان، اولین ماه سال نزد (شیعیان اثنی عشری) است.
پس خداوند، دوست داشت که در چنین روزی، همایشی داشته باشند تا خدا را حمد و ستایش کنند و در این روز، تکبیر در نماز، از آن روی بیش از روزهای دیگر قرار داده شده که تکبیر، بزرگداشت خداوند و ستایش و ثنای او بر نعمت هدایت است.
کلمه «فِطر» از ریشه فَطر به معنای شکافتن، ابتدا و اختراع گرفته شده است و گفته شده «عید فطر» نیز از همین ریشه است؛ زیرا روزه دار دهانش را در روز عید فطر بر خوردنی ها و آشامیدنی ها باز می کند.
عید سعید فطر زمان تابش خیره کننده انوار الهی در قلوب مومنین و زمان حضور در ضیافت حضرت نور است کم کم ناپدید شدن روزانه خورشید ما خدا در زیر افق دیده می شود، صد حیف از این بساط که برچیده می شود، در این بهار رحمت و غفران و مغفرت خوشبخت کسی است که بخشیده می شود.
ماه رمضان به لحظات پایانی نزدیک شده و اندوه را برای همگان چه کسانی که آن را قدر دانسته و چه آنان که این فرصت را سوزاندند به همراه دارد، اما آنچه مسلم است اینکه این ماه با خیرات و ثمرات و همه آن چیزی که داشت در آنی و چشم به هم زدنی گذشت و رمضانی دیگر از عمر بندگان خدا گذشت خوشا به حال کسانی که با خلوص نیت و عین تواضع توانستند از برکات و حسنات ماه صیام برخودار شوند.
بدرود ای بزرگ ترین ماه خدا، آن که ابروی هلال عید را طاق آفرید، طاق ابروی ترا بسیار بهتر بسته است.
امام سجاد (ع) در دعای وداع خود از ماه مبارک رمضان در صحیفه سجادیه می‌فرماید: «خداحافظ ای شهر الله اکبر و ای عید اولیای خداوند و ای گرامی ترین همدم من در میان لحظات عمرم، خداحافظ ای ماهی که با حضورت مأنوس بودم و فراغ تو برایم بسیار دردآور است و خداحافظ ای ماهی که برای مؤمنان چقدر هیبت داشتی و برای گنه کاران چقدر سنگین و طولانی جلوه نمودی.»
آری، ز عید روزه شود بسته گر در جنت، خوشم که میکده را فتح باب نزدیک است.
آرام، آرام وقت نماز عید سعید فطر با بانگ الله اکبر طنین انداز می شود و همه یکپارچه روبه سوی یک قبله زمزمه می کنند، اللّٰهُمَّ أَهْلَ الْکِبْرِیاءِ وَالْعَظَمَةِ، وَأَهْلَ الْجُودِ وَالْجَبَرُوتِ، وَأَهْلَ الْعَفْوِ وَالرَّحْمَةِ، وَأَهْلَ التَّقْویٰ وَالْمَغْفِرَةِ، أَسْأَلُکَ بِحَقِّ هٰذَا الْیَوْمِ الَّذِی جَعَلْتَهُ لِلْمُسْلِمِینَ عِیداً، وَ لِمُحَمَّدٍ صَلَّی اللّٰهُ عَلَیْهِ وَآلِهِ ذُخْراً وشَرَفاً وَمَزِیداً أَنْ تُصَلِّیَ عَلَیٰ مُحَمَّدٍ وَآلِ مُحَمَّدٍ وَأَنْ تُدْخِلَنِی فِی کُلِّ خَیْرٍ أَدْخَلْتَ فِیهِ مُحَمَّداً وَآلَ مُحَمَّدٍ، وَأَنْ تُخْرِجَنِی مِنْ کُلِّ سُوءٍ أَخْرَجْتَ مِنْهُ مُحَمَّداً وَآلَ مُحَمَّدٍ صَلَواتُکَ عَلَیْهِ وَعَلَیْهِمْ أجْمَعِین.
همه مسلمانان با اتحاد میلیونی خود بر بام خانه ها و مساجد بانگ سر می دهند، خدایا ای اهل بزرگی و عظمت وای شایسته بخشش و قدرت و سلطنت و ای شایسته عفو و رحمت وای شایسته تقوی و آمرزش از تو خواهم به حق این روزی که قرارش دادی برای مسلمانان عید و برای محمد صلی الله علیه و آله ذخیره و شرف و فزونی مقام، درود فرستی بر محمد و آل محمد و در آوری مرا در هر خیری که درآوردی در آن خیر محمد و آل محمد را و برونم آری از هر بدی و شری که برون آوردی از آن محمد و آل محمد را، خدایا از تو خواهم بهترین چیزی را که درخواست کردند از تو بندگان شایسته ات و پناه برم به تو از آنچه پناه بردند از آن بندگان مخلصت.
بدرود ای ماه آرزوها، بدرود ای بزرگ ترین ماه خدا و ای جشن اولیای الهی، به صد فسانه و افسون نمی کند بیرون رقیب از سر مجنون، هوای لیلا را
عید سعید فطر از بزرگترین و مهم ترین اعیاد مسلمانان جهان است و در این روز مسرورند، علت شاد بودن خود را اطاعت و بندگی مولای خود می دانند.
روزی که انسان در خلوت روحانی و معنوی اش با خدای خویش به سخن می نشیند و زیر لب می گوید، نمی دانم از روزه گرفتن دستاوردی داشته ام یا نه و اگر بگویم نه گزافه نیست چرا که اعتراف به تهی دستی معنوی ناشی از شکسته نفسی نیست.
و روز عید فطر روز یکی شدن انسان هایی است که به یکتایی معبود ایمان دارند و حرکت جمعی صبح روز عید، نماز جماعت در فضای باز در هر کوی و برزن، حضور مردم از قشرهای مختلف به دور از گرایش های سیاسی و اشتراک این عید با دیگر مسلمانان، جملگی حال و هوای دیگری را به این روز می دهد.
عید فطر از عظیم ترین مناسبت های اسلامی است و دنیای اسلام روز عید فطر را به معنای حقیقی عید می گیرند و این چیزی است که اسلام برای امت اسلامی خواسته است.
و خداوند متعال روز عید فطر را برای امت اسلامی عید قرار داد و آنها را شایسته این عید دانست و عید فطر روز پاداش گرفتن و احساس و رویت رحمت الهی است.
مسلمانان روزه دار که ماه رمضان را به روزه داری به پا داشته و از خوردن و آشامیدن و بسیاری از کارهای مباح دیگر امتناع ورزیده اند، اکنون پس از گذشت ماه رمضان در نخستین روز ماه شوال اجر و پاداش خود را از خداوند می طلبند، اجر و پاداشی که خود خداوند به آنان وعده داده است.
امیرالمومنین، حضرت علی علیه السلام در یکی از اعیاد فطر خطبه ای خوانده اند و در آن مومنان را بشارت و مبطلان را بیم داده اند که: ای مردم! این روز شما روزی است که نیکوکاران در آن پاداش می گیرند و زیانکاران و تبهکاران در آن مایوس و ناامید می گردند و این شباهتی زیاد به روز قیامتتان دارد، پس با خارج شدن از منازل و رهسپار جایگاه نماز عید شدن، به یاد آورید خروج تان از قبرها و رفتنتان را به سوی پروردگار و با ایستادن در جایگاه نماز به یاد آورید ایستادن در برابر پروردگارتان را و با بازگشت به سوی منازل خود، متذکر شوید بازگشت تان را به سوی منازل تان در بهشت برین، ای بندگان خدا، کمترین چیزی که به زنان و مردان روزه دار داده می شود این است که فرشته ای در آخرین روز ماه رمضان به آنان ندا می دهد و می گوید: هان! بشارتتان باد، ای بندگان خدا که گناهان گذشته تان آمرزیده شد، پس به فکر آینده خویش باشید که چگونه بقیه ایام را بگذرانید.
عید فطر چنان در اسلام مقام بالا و ارزشمندی دارد که روایات بسیاری مبنی بر انجام برخی اعمال در آخرین شب از ماه رمضان و روز عید فطر سفارش شده است براساس یکی از سنت های رایج، معمولا مردم در آخرین شب از ماه مبارک رمضان نزد امامان جماعات مساجد و نمایندگان مراجع عالی قدر رفته، و از آنان رویت هلال ماه شوال را استفتاء می کنند، که پس از شنیدن جواب مثبت، با پخش خرما و شیرینی بین مردم به استقبال عید سعید فطر می روند.
و به قول سعدی شیرازی دیگران را عید اگر فرداست ما را این دمست روزه داران ماه نو بینند و ما ابروی دوست
از فضیلت های شب و روز عید فطر، قرائت دعاهای ختم قرآن، وداع ماه مبارک رمضان، دعای ابوحمزه، شب زنده داری و انجام اعمال ویژه شب عید فطر است.
روزه داران پس از یک ماه عبادت خدا، بعد ازطلوع آفتاب با تناول خرما افطار کرده و با دادن زکات فطره، که آن را شرط قبولی روزه خود می دانند، برای اقامه نماز مخصوص عید سعید فطر در مساجد آماده می شوند، و با گفتن جمله اسعدالله ایامکم، این عید مبارک و خجسته را به همدیگر تبریک می گویند.
از جمله مناسبت های ویژه این روز سعید، تعیین قرارهای عقد و عروسی و انجام اعمال نیک است.
در این روز، روزه داران که یک ماه را در ضیافت خدا بسر برده اند، در مراسم باشکوه نماز عید شرکت کرده و پذیرش طاعت ها و عبادتهایشان را از خداوند متعال خواستار می شوند و زکوه و فطربه خود را ادا می کنند.
روز آخر ماه روزه، روز کنار گذاشتن فطریه است و مسلمانان فطریه مستمندان را در روز عید فطر بعد از نماز عید هدیه می کنند.
مردم مومن و روزه دار جزیره قشم سرزمین آب و آفتاب پس از حدود یک ماه بندگی در ماه خدا که با شوقی وصف ناپذیر میهمان و پذیرای روزها و شب های معنوی آن بودند، با اندوه فراوان، شهر الله اکبر را بدرقه می کنند و به پاس یک ماه روزه داری و عبادت، این پیروزی را در عید سعید فطر جشن می گیرند.
آنچه در آخر ماه رمضان برای مردم جزیره قشم قابل اهمیت است، حسرت و اندوه سپری شدن سریع این ماه بزرگ با آن همه فیوضات است که با اشعاری تحت عنوان «الوداع یا رمضان» به منظور خداحافظی با این ماه متحول کننده می خوانند و منتظر فرا رسیدن آن در سال آینده می مانند. این عمل توسط مردان و زنان هم در منازل و هم در مساجد انجام می گیرد.
این اشعار در مساجد به صورت گروهی بعد از نمازهای فرض و نافله از بلندگوی مساجد در شب های آخر رمضان پخش می شود و آن هم به صورت همخوانی است و همچنین در مناجات سحری نیز به صورت انفرادی از بلندگوی چند مسجد شهر و روستا پخش می شود.
قطرات اشکی که از چشمان میهمانان خدا در مراسم الوداع فرو می چکد تجلی گری ایمان محکم و همه جانبه مردم مومن و متدین جزیره قشم سرزمین آب و آفتاب و یادآور حالات روحانی آنان در شب های پر فیض و برکت این ماه عظیم و مبارک است.
آری مردم مومن و روزه دار قشم پس از یک ماه بندگی در ماه خدا که با شوقی وصف ناپذیر میهمان و پذیرای روزها و شب های معنوی آن بودند، با اندوه، شهرالله را بدرقه می کنند و به پاس یکماه روزه داری و عبادت، این پیروزی را در عید سعید فطر جشن می گیرند.
در آخرین شب های ماه مبارک رمضان، ندای «الوداع الوداع یا شهرالله» در قشم بلند می شود که به صورت همخوانی و با آهنگی غم انگیز، از اندوه مومنان به خاطر تمام شدن میهمانی خدا حکایت دارد.
عید مذهبی فطر به عنوان سنتی حسنه در جزیره قشم چون سایر نقاط کشور ایران اسلامی، از دیربازها به طور باشکوهی برگزار می شود.
در شبی که احتمال می رود شب اول ماه شوال است، بسیاری از قشموندان برای استقبال از عید سعید فطر در پشت بام ها به افق چشم می دوزند تا با استهلال هلال اول ماه شوال، با ماه مبارک رمضان وداع کنند.
مردم این خطه از کشور اسلامی به محض اعلام روز عید فطر با پخش شیرینی در بین شهروندان و تبریک عید به اقوام، دوستان و آشنایان به استقبال این روز باشکوه می روند.
روزه داران قشمی آخرین غروب ماه رمضان را به دلیل احکام مرتبط با زکات فطره در منزل خود سپری کرده و به طور معمول از رفتن به ضیافت افطاری و میهمانی خودداری می کنند.
جزیره نشینان از ابتدای به وجود آمدن جزیره قشم هر ساله در پایان ماه مبارک رمضان روز عید سعید فطر را جشن و سرور می گیرند و بزرگ و کوچیک جامه های نو می پوشند و در منازل خود را به روی همه مسلمانان برای پذیرایی در روز عید می گشایند.
سفره های عید که با شیرینی های پخته شده و دسرهای رنگارنگ تزئین شده توسط بانوان خونگرم قشمی در همه منازل گسترده می‌شود و زنان جزیره آب و آفتاب در منازلی که آب و جارو شده برای پذیرایی و استقبال از میهمان عید سعید فطر می گشایند.
روز عید سعید فطر در نگین خلیج فارس هر کس به اندازه بضاعت و توان خود سفره عید را پهن می کند و بزرگترهای قشمی به کوچکترها عیدی می دهند.
یکی از مهم‌ترین اعمال ماه رمضان در سرزمین عجایب هفتگانه، اقامه نماز عید فطر و پذیرایی از میهمانان خدا با سفره‌های رنگی در جزیره قشم است.
در این روز در منزل همه قشمی ها به روی دوست و ناشناس باز است و همه می‌توانند از آن سفره بهره ببرند.
عید سعید فطر روز اول ماه شوال، پایان یک ماه روزه‌داری ماه مبارک رمضان و از مهم‌ترین اعیاد مسلمانان است.
در روایات این روز برای کسانی که روزه آنها در ماه رمضان پذیرفته شده، روز عید و پاداش معرفی شده است.
در این روز، روزه گرفتن حرام و پرداخت زکات فطره بر مسلمانان واجب است.
آداب و احکام خاصی برای شب و روز عید فطر از جمله احیا، خواندن نماز و دعا، قرائت قرآن، غسل، زیارت امام حسین (ع) و گفتن تکببرات خاص گفته شده است.
این روز در کشورهای اسلامی، تعطیل رسمی است و مسلمانان در این روز نماز عید فطر را به جماعت برگزار می کنند.
در جزیره زیبای قشم نگین خلیج فارس قشموندان عم از شیعه و اهل سنت طبق آداب و رسوم خود این عید بزرگ را جشن می گیرند.
جزیره قشم با وسعت یک هزار و ۵۰۰ کیلومتر مربع از تنگه هرمز به موازات ساحل جنوبی ایران به طول ۱۳۵ کیلومتر و عرض میانگین ۱۱ کیلومتر از توابع هرمزگان است و ۳۰۰ کیلومتر خط ساحلی دارد.
شهرستان قشم شامل جزیره‌های قشم، هنگام و لارک با حدود ۱۵۰ هزار نفر جمعیت از تنگه هرمز به موازات ساحل استان هرمزگان به طول ۱۵۰ و عرض میانگین ۱۱ کیلومتر در میان آب‌های خلیج فارس گسترده شده است.