«محمد زمانیان» روز یکشنبه در گفت و گوی اختصاصی با خبرنگار ایرنا با بیان اینکه تشکیلات موسسه تحقیقات اصلاح بذر از سال ۱۳۳۸ ابلاغ شد و اکنون قدمتی ۶۴ ساله دارد، افزود: این موسسه با بهره گیری از روش های علمی و تحقیقاتی باعث رشد قابل توجه تولیدات کشاورزی شده و با افزایش ضریب امنیت غذایی و خوداتکایی در خط مقدم امنیت غذایی قرار گرفته است.
وی اظهار کرد: افزایش ضریب امنیت غذایی در حوزه محصولات آبی و ارتقای بهره وری تولید از طریق معرفی ارقام کم آب بر، تمرکز بر تامین هسته های اولیه بذر ارقام زراعی، تحقیقات به نژادی و به زراعی و معرفی ارقام پرمحصول، حفظ و احیای و توسعه منابع ذخایر ژنتیک گیاهی، ارایه دستورالعمل های فنی و مشاوره به تولیدکنندگان بخش کشاورزی و پاسخ به نیازهای بخش اجرا از مهمترین اقدامات این موسسه به شمار می رود.
وی فعالیت های تحقیقاتی موسسه اصلاح بذر علاوه بر ستاد در کرج در ۳۱ مرکز تحقیقاتی در استان های مختلف متمرکز دانست و گفت: موسسه تحقیقات اصلاح بذر ۲۲۳ پرسنل دارد که ۶۸ نفر آن ها عضو هیات علمی هستند ضمن اینکه پنج بخش تحقیقاتی دارد که شامل تحقیقات غلات، تحقیقات ذرت و گیاهان علوفه ای، تحقیقات دانه های روغنی، تحقیقات سبزی و صیفی و حبوبات آبی و تحقیقات بانک ژن گیاهی است.
وی بیشتر فعالیت ها در بخش تحقیقات غلات را بر روی گندم نان، دوروم، جو، ترتیکاله عنوان کرد و افزود: در بخش دانه های روغنی بر روی پنج گیاه کلزا، گلرنگ، سویا، آفتابگردان و کنجد تحقیق می شود و در بخش تحقیقات سبزی و صیفی وگیاهان آبی بر روی گیاهانی مثل سیب زمینی، پیاز، بادمجان،گوجه فرنگی و لوبیا تحقیق می شود.
زمانیان از دیگر تحقیقات در این موسسه را در بخش ذرت و گیاهان علوفه ای برشمرد و تصریح کرد: در این بخش نیز بر روی انواع علوفه های ذرت، سورگوم، یونجه، شبدر، ارزن و اسپرس تحقیق می شود و در بخش ژنتیک و بانک ژن گیاهی در کل تحقیقات بر روی حفظ و احیا و ارزیابی منابع ژنتیکی گیاهی کشور متمرکز است.
رییس موسسه تحقیقات اصلاح بذر با اشاره به اینکه در این بخش حدود ۷۴ هزار نمونه گیاهی نگهداری می شود و بر روی آن ها مطالعات علمی انجام می شود، گفت: موسسه تحقیقات اصلاح بذر و نهال ۲ رسالت مهم دارد که تولید رقم پرمحصول و سازگار با شرایط مختلف محیطی هست.
وی با بیان اینکه در حال حاضر میانگین معرفی این ارقام در سال ۱۵ تا ۲۰ رقم است، افزود: رسالت بعدی این موسسه تولید هسته های اولیه بذر ارقام زراعی است که در سال گذشته حدود یک هزار و ۳۰۰ تن بذر هسته های اولیه تولید شد که ارزشی حدود ۸۹ هزار و ۲۶۳ میلیارد ریال و ۷۳۶ ارزشی حدود ۸۹ هزار و ۲۶۳ میلیارد ریال معادل ۷۳۶ هزار دلار را دارد.
خودکفایی ۸۹ تا ۱۰۰ درصدی ایران در بذر هسته های اولیه غلات و حبوبات
رییس موسسه تحقیقات اصلاح بذر اظهار کرد: تولید هسته های اولیه بذر باعث شده که ما در کشور از نظر هسته های اولیه بذر گندم و جو ۹۸ درصد و ذرت ۸۹ درصد، سورگوم و حبوبات ۱۰۰ درصد خودکفا باشیم.
وی ادامه داد: این موسسه تاکنون توانسته ۹۴ فقره فناوری به بخش خصوصی واگذار کند که بیشتر آن ها ارقام اصلاح شده گیاهان زراعی می باشد و خوشبختانه این بخش خصوصی در سال گذشته بذر رقم ذرت ۷۰۳ این موسسه را به خارج از کشور همچون عراق و ازبکستان صادر کند.
وی گفت: از این ۹۴ فناوری واگذار شده ۳۵ فناوری در حوزه غلات، ۲۳ فناوری در حوزه ذرت، ۱۶ فناوری در حوزه دانه های روغنی و ۲۰ فناوری در حوزه سبزی و صیفی بوده است.
زمانیان اضافه کرد: اثربخشی این فناوری ها به حدی بوده که موجب ارتقای بهره وری و صرفه جویی مصرف آب را در ارقام جدید گندم تا ۲۵ درصد آب مورد نیاز در شرایط نرمال را بهبود بخشیده است.
وی گفت: دومین اثربخشی این فناوری ها کنترل ژنتیکی بیماری ها بوده یعنی که با روش های ژنتیکی توانسته ایم بیماری ها را در ارقام مختلف به خصوص گندم کاهش دهیم و این کاهش بیماری باعث کاهش مصرف سموم قارچ کش به میزان ۲ تا سه هزار تن در سال شده است.
وی سومین اثربخشی را افزایش پروتئین گندم از ۱۰ به ۱۲ درصد عنوان کرد و افزود: پروتئین در گندم مهمترین عامل خاصیت ماندگاری نان را ارتقا می دهد که پیش از این هشت تا ۱۰ درصد بوده است.
رییس موسسه تحقیقات اصلاح بذر تصریح کرد: معرفی ارقام علوفه کم آب بر را اثربخشی دیگر است به طوریکه کشور ما در یک منطقه خشک و نیمه خشک واقع شده که نیاز به ارقام و محصولاتی داریم که آب کمتری مصرف کند که توانستیم ارقامی مثل ترتیکاله، سورگوم، گلرنگ علوفه ای و جو که آب کمتری مصرف می کنند را معرفی کنیم و در شرایط زارعین کشت شود.
وی دیگر اثربخشی را معرفی ارقام هیبریدی دانست و گفت: معرفی ارقام هیبریدی یکی از نشانه های بلوغ دانش کشاورزی در هر کشوری است که در تولید ارقام هیبرید در محصولاتی مثل گوجه فرنگی، کلزا، ارزن، سورگورم علوفه ای و آفتابگردان ارقامی معرفی کرده ایم یا لاین هایی داریم که در سال جاری یا سال آینده معرفی خواهند شد.
زمانیان آخرین اثربخشی این فناوری ها را تولید لاین کنجد ناشکوفا عنوان کرد و افزود: کنجد یکی از گیاهان روغنی است که از نظر کیفیت روغنش نسبت به روغن دیگر گیاهان برتری دارد و یکی از مشکلاتش این است که بذرش رسیده می شود کپسولش باز شده و بذرها ریزش پیدا می کند.
وی تصریح کرد: محققان این موسسه با روش های اصلاحی این صفت را به لاین های تولیدشده منتقل کنند و به همین خاطر به آن کنجد ناشکوفا گفته می شود که دیگر در زمان رسیدن کپسول آن باز نمی شود که تا سال آینده این رقم معرفی می شود تا به توسعه کشت این گیاه ارزشمند روغنی کمک زیادی کند.
این محقق گفت: بر اساس آمار نامه وزارت جهاد کشاورزی در سال زراعی گذشته ۴۲ تا ۴۵ هکتار از اراضی کشاورزی کشور زیر پوشش کنجد با میانگین برداشت یک تن در هکتار قرار داشت که یکی از استان های پیشرو در تولید این محصول استان خوزستان با ۱۷ هزار هکتار و سپس استان های فارس و کرمان هستند.
وی گفت: در موسسه روی ۳۵ محصول زراعی کار می شود که در سال گذشته حدود ۴۸۲ پروژه تحقیقاتی در ستاد و مراکز سراسر ایران در زمینه محصولات زراعی اجرا شده که ۱۴۶ پروژه آن در حوزه غلات در ستاد، دانه های روغنی ۳۹ پروژه، سبزی و صیفی و حبوبات آبی ۴۲ پروژه، ذرت و گیاهان علوفه ای ۴۳ پروژه و در حوزه بخش ژنتیک و بانک ژن گیاهی ۳۰ پروژه اجرا شده است.
زمانیان افزود: هم اکنون سالانه حدود ۱۵ تا ۲۰ رقم زراعی تولید و به جامعه کشاورزی معرفی می شود.
وی به فعالیت سه شرکت دانش بنیان در موسسه تحقیقات اصلاح بذر اشاره کرد و گفت: ۲ شرکت بر روی تولید بذر ،تولید روغن و دانه های روغنی و یکی بر روی تولید بذر و ارقام سبزی و صیفی فعال هستند.
موسسه تحقیقات اصلاح بذر در استان البرز و شهرستان کرج مستقر است.