محمدعلی زلفی‌گل در گفتگو با خبرنگار گروه علم و آموزش ایرنا درباره گزارشی در خصوص افت مرجعیت علمی بعضی از دانشگاه‌های کشور اظهار داشت: شاخص‌های ارزیابی و رتبه‌بندی دانشگاه ها همیشه ثابت نیستند؛ باید بپذیریم که در دنیا دانشگاه‌ها با یکدیگر رقابت می کنند. اینکه شاید افت داشته‌ایم می تواند دلایل مختلفی داشته باشد که به معاون پژوهشی دستور دادیم صحت موضوع را پیگیری و علت را بررسی کند تا بتوانیم آن را برطرف کنیم.
وزیر علوم یادآور شد: اگر دانشگاهی افت داشته است، شاید به دلیل کمبود بودجه باشد و شاید هم علت محدودیت ما به دنبال اعمال تحریم ها در پرداخت هزینه ها باشد؛ اخیرا برای چاپ مقالات علمی در مجلات نیازمند پرداخت پول هستیم بنابراین انتقال پول و تامین منابع مهم است که نشان می دهد تحریم هم می تواند در این زمینه تاثیرگذار بوده باشند.
وی اظهار داشت: در کنار آن نبود یا کمبود تجهیرات روز نیز مهم است؛ بنابراین عوامل مختلفی می تواند در افت احتمالی دانشگاه ها دخیل باشد که سعی می کنیم با برنامه ریزی این مشکل را برطرف کنیم.
زلفی گل افزود: دانشگاه‌های رقیب تجهیزات و امکانات آزمایشگاهی و تحقیقاتی را برای اساتید و دانشجویان خود مهیا می کنند؛ ما نیز برای حفظ و ارتقای جایگاه علمی کشور باید تلاش کنیم که امکانات مورد نیاز را مهیا کرده و در اختیار محققان کشور قرار دهیم.
ایران دارای رتبه اول علمی منطقه/عربستان و ترکیه رقیب جدی
وزیر علوم گفت: با مرور مستندات علمی سال ۲۰۲۳ مشاهده می کنیم که در پایگاه استنادی اسکوپوس در منطقه رتبه اول را داریم اما در پایگاه اطلاعات تامسون رویترز سال گذشته در منطقه ترکیه رتبه اول را به خود اختصاص داد چون حدود چهار هزار سند علمی بیشتر از ایران منتشر کرد.
زلفی گل افزود: عربستان نیز در این زمینه سرمایه گذاری‌های کلان کرده و در حال تلاش است که رتبه اول علمی را در منطقه کسب کند. به همین دلیل به عنوان رقیب جدی ایران مطرح است البته در حال حاضر فاصله زیادی با ما دارند اما اگر غفلت کنیم ممکن است این فاصله ها را به زودی طی کنند.
طراحی نظام سنجش و انگیزش
وزیر علوم با بیان اینکه وزارت علوم مدیریت بخش علمی کشور را برعهده دارد و در این زمینه مسئول است، گفت: در وزارت علوم برنامه هایی مانند نظام سنجش و انگیزش را طراحی کردیم که اعضای هیات علمی انگیزه این را داشته باشند تا بیشتر تلاش کنند و تحقیقات و پژوهش های کاربردی بیشتری انجام دهند.
زلفی گل افزود: امسال برای اساتید جدید الاستخدامی که از سال ۱۳۹۷ به بعد استخدام شدند، پژوهانه ویژه ای اختصاص دادیم. مجددا پژوهانه ای هم برای خرید تجهیزات به آنها اختصاص خواهیم داد. برای دانشمندان یک و دو درصد و استادان ممتاز نیز پژوهانه ای درنظر گرفته شده است. همچنین برای استادان نمونه و پژوهشگران برتر پژوهانه ویژه ای را به زودی ابلاغ خواهیم کرد.
وی ادامه داد: پایه های تشویقی نیز برای اعضای هیات علمی طراحی کرده ایم. همچنین آیین نامه پژوهانه را تدوین شده که در هیات امنای دانشگاه های مختلف تصویب شده است و بعد از تصویب نهایی در هیات امنا و هیات ممیزه وزارت علوم از سال ۱۴۰۳ لازم الاجرا خواهد بود.
وزیر علوم از طراحی آیین نامه دانشجویان سرآمد خبر داد و گفت: این آیین نامه را هم به زودی ابلاغ می کنیم. تمام تلاشمان این است که انگیزه را در دانشگاه ها افزایش دهیم تا اعضای هیات علمی با توجه به استعداد و تلاش خود بتوانند از منابع مادی و معنوی بهره مند شوند و هر کس در دانشگاه ها بیشتر تلاش کند، بتواند امتیازات بیشتری بگیرد.
سازمان‌های دولتی و خصوصی منابع خود را در اختیار پژوهش قرار دهند
زلفی‌گل اظهار داشت: انتظار داریم سازمان برنامه و بودجه و صنایع خصوصی و دولتی ارتباط خود را با دانشگاه ها عمیق تر کنند و منابعی را که در اختیار دارند، در اختیار طرح های پژوهشی قرار دهند. همچنین اینکه انتظار داریم در برنامه توسعه هفتم از محل درآمد ناخالص ملی، سهم قابل توجهی برای پژوهش درنظر گرفته شود تا بستری برای حمایت از پژوهشگران، دانشمندان و اندیشمندان باشد.
وی همچنین به قانون جهش تولید دانش بنیان اشاره کرد و ادامه داد: قانون جهش تولید دانش بنیان ظرفیت های خوبی دارد ما از روسای دانشگاه ها و پارک های علم و فناوری و پژوهشگاه ها خواستیم که از ظرفیت موجود در این قانون نهایت استفاده را ببرند.
وزیر علوم با بیان اینکه بهترین محل برای سرمایه گذاری حوزه های علم، فناوری و نوآوری است، افزود: فقط با تامین منابع مساله حل نمی شود، جامعه فرهیخته دانشگاهی تجهیزات آزمایشگاهی می خواهند. امروز اگر می خواهیم تولیدات علمی کیفی داشته باشیم، نیاز به تجهیزات آزمایشگاهی پیشرفته و روزآمد داریم؛ بنابراین تامین تجهیزات برای آزمایشگاه و کارگاه ها بسیار مهم است. البته با مجوزی که از رهبر معظم انقلاب اخذ شد، قرار شده است که مبلغی برای تجهیز آزمایشگاه ها و کارگاه های دانشگاه ها اختصاص داده شود.
زلفی گل ادامه داد: باید بستر و تجهیزات مناسب را در اختیار دانشگاهیان قرار دهیم و از طرفی نظام سنجش و انگیزش ما شایسته باشد تا کسی که بیشتر تلاش می کند، بهره‌مندی بیشتری داشته باشد. همچنین حرمت دانشگاهیان در قوانین و مقرراتی که تصویب می شود باید رعایت شود و محدودیتی برای رشد استعدادها گذاشته نشود تا به اندازی که می توانند رشد کنند. این برای کشور شایسته است.