به گزارش خبرنگار ایرنا، در سراسر کشور ۲۹۶ رشته فعال صنایع دستی وجود دارد، ۱۴ شهر و روستای ایران در این زمینه به ثبت جهانی رسیده‌اند و ۵۲ شهر و روستای کشور نیز در این عرصه ثبت ملی‌شده‌اند.
دولت سیزدهم همواره به اشتغالزایی توجه ویژه‌ای داشته و ظرفیت‌های هر بخش را برای این مهم بررسی و پیش‌بینی کرده است، با توجه به اینکه در زمان حاضر حدود ۷۰ درصد از تولیدکنندگان صنایع دستی را بانوان تشکیل می‌دهند، این عرصه قابلیت بالایی برای افزایش نرخ اشتغال این قشر از جامعه دارد.
عزت‌الله ضرغامی در برنامه پیشنهادی خود در بدو پیشنهاد از سوی آیت‌الله رئیسی به عنوان وزیر میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی با اشاره به سهم بالای زنان در تولید صنایع دستی، بیان کرد که صنایع دستی بهترین ابزار برای ایجاد تعادل بین کار و زندگی است، کاری که حاصل ذوق و قریحه هنری فرد و نشأت‌گرفته از تاریخ و فرهنگ این سرزمین است.
او در برنامه پیشنهادی خود با بیان برخی از چالش‌های موجود در این حوزه، اظهار کرد که تقویت شأن و ارج نهادن به فعالان و شاغلان این هنر صنعت و بهبود وضعیت عرضه و تقاضا می تواند به شکوفایی ظرفیت‌های درون‌زای این حوزه منجر شود.
در برنامه پیشنهادی وزیر میراث فرهنگی بی‌توجهی و حمایت غیرکافی به هنرمندان، صنعتگران و پیشکسوتان صنایع دستی، ضمنی ماندن دانش سنتی و ارزشمند صنایع دستی، ناتوانی در رقابت با کشورهای تولیدکننده صنایع دستی، نبود سازوکارهای لازم برای ثبت مالکیت معنوی صنایع دست و فرایندهای مربوط و به‌روز نبودن سازوکارها و قوانین تسهیل‌گر مورد توجه قرار گرفته بود در ادامه برای بهبود این مسائل برنامه‌ریزی شد.
از ۴۶۰ رشته صنایع دستی دنیا ۳۷۰ مورد آن در ایران فعال است و در این میان فارس جایگاه شاخصی دارد چرا که مرکز آن یکی از بزرگترین شهرهای جهانی صنایع دستی و دست‌آفریده‌های هنرمندانش سرآمد است.
در این استان ۱۲۰ رشته صنایع دستی فعال است و علاوه بر آباده و شیراز که شهرهای جهانی منبت و صنایع دستی هستند، فارس پهناور چهار شهر و روستای ملی نیز در رشته‌های بافته‌های داری، رووار گیوه، حصیربافی و رندبافی دارد؛ این داشته‌ها بستری مهیا را برای فارس فراهم کرده تا از قبل صنایع دستی اشتغالزایی، درآمد، صادرات و حتی گردشگری رونق گیرد.
ظرفیت صنایع دستی برای اشتغالزایی مردم فارس و شیراز همواره مورد توجه کارشناسان و مسئولان امر بوده است و این مهم با احیای صنایع دستی، آموزش و ترویج آن، تسهیلگری برای شرکت در نمایشگاه‌های داخلی و خارجی، صادرات و حل چالش تامین مواد اولیه و کاهش قیمت تمام شده، محقق می‌شود.
دست‌افریده‌های بیش از ۱۰ رشته صنایع دستی هنرمندان صاحب سبک فارس اقبال بیشتری یافته و هنرهایی مانند خاتم، منبت، کاشی هفت رنگ، حجاری سنتی و گل و مرغبیش از دیگر آثار هنردوستان را به خود جلب کرده و بسیاری از آن آرایش دهنده مراکز فرهنگی، مذهبی و رسمی ایران است.
آمارهای ارائه شده از سوی اداره کل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی فارس نشان دهنده رشدی شایسته توجه در آموزش، اشتغال و صادرات صنایع دستی طی ۲ سال فعالیت دولت سیزدهم است.
آموزش صنایع دستی و اشتغالزایی با هنر سرانگشتان
عزت‌الله ضرغامی همواره در برنامه‌های وزارت میراث فرهنگی برای توسعه و رونق صنایع دستی بر کاربردی و کارکردی شدن به عنوان پیشران صنایع دستی تاکید کرده و گفته صنایع دستی باید بتواند کاربرد و کارکرد خود را در سبک زندگی کنونی جامعه بازتعریف کند و از یک محصول صرفا تزئینی به محصولی کاربردی تبدیل شود.
این امر در پس خود افزایش تقاضا و درآمدزایی و معیشت پایدار را برای فعالان این عرصه به همراه دارد.
در این مسیر مدیرکل صنایع دستی، گردشگری و صنایع دستی فارس یکی از مهم‌ترین راهکارهای بروز رسانی تولید در زمینه های کمی و کیفی را آموزش دانست و گفت در ۲ سال گذشته ۶۴۰ کلاس آموزش صنایع‌دستی در این استان برگزار شده و با این رویکرد ۵۵۰ نفر زندانی در ۱۵ زندان فارس از این آموزش‌ها بهره‌مند شده‌اند.
به گفته سید مؤید محسن نژاد در این مدت بیش از سه هزار شغل در عرصه صنایع‌دستی فارس ایجاد شده و برای هفت هزار و ۶۰۰ نفر کارت شناسایی انفرادی وکارت کارگاهی به عنوان مجوز فعالیت در این زمینه صادر شد.
به گفته مدیرکل میراث‌فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی فارس تعهدی که دولت سیزدهم برای اشتغالزایی در این حوزه به این استان سپرد، ۱۰۰ درصد محقق شد.
در تحقق این میزان اشتغالزایی و تداوم فعالیت فعالان صنایع دستی فارس نمی‌توان نقش حمایت‌های دولتی را نیز ندیده گرفت؛ پرداخت تسهیلات بانکی، تسهیلگری برای حضور طراحان و تولید کنندگان استانی در نمایشگاه‌های بین‌المللی و ملی و رفع موانع تولید آنها از این دست اقدامات حمایتی دولت از هنرمندان این حوزه است.
مدیرکل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی استان فارس نیز با اذعان به اینکه حمایت از صنعتگران در درآمدزایی آنها بسیار مهم است، گفت: با حمایت‌های انجام شده، در ۲ سال گذشته دست ساخته‌های هنرمندان فارس در ۴۲ نمایشگاه داخلی و چهار نمایشگاه خارجی عرضه شده است.
محسن نژاد اضافه کرد: همچنین در این مدت ۷۸۰ میلیارد ریال تسهیلات بانکی از محل تبصره ۱۸ و تبصره ۱۶ مشاغل خانگی بنیاد برکت به فعالان صنایع دستی فارس پرداخت شد تا در زمینه تولید محصول و رفع موانع تولید آنها بکار گرفته شود.
او درباره دیگر اقدامات حمایتی از صنعتگران فارس طی ۲ سال اخیر یاداور شد: ۳۵ کارگاه حمایتی راه‌اندازی و در تفاه‌نامه‌ای بهزیستی و بنیاد شهید فارس به هنرمندان شاخص صنایع‌دستی این استان واگذار شده تا ضمن فعالیت و تولید آموزش به جامعه هدف را نیز در دستورکار قرار دهند.
او افزود: ۶ خانه صنایع دستی گره چینی ، تذهیب و گل و مرغ و کهربا نیز در استان فارس طی این ۲ سال راه اندازی شد که مراکز مهمی جهت آموزش و تربیت هنرمندان صنایع دستی می باشد .
جای پای صنایع دستی فارس در آنسوی مرزها از آسیا تا شرق و غرب اروپا
چالش عرضه و فروش محصولات یکی از دلایلی است که در سال‌های گذشته مانع از جذب جوانان برای یادگیری و اشتغال در این حوزه شده و وزیر میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری "شاه کلید" حل بسیاری از این مسائل را توسعه صادرات دانسته است.
ضرغامی با اشاره به اهمیت شناسایی بازارهای هدف و سلیقه مشتریان خارجی، از صادرکننده‌ها خواسته تا این بازارها و سلیقه‌ها را شناسایی کنند و بخش‌های تولیدی را در این مسیر بسیج کنند چرا که در این صورت حوزه تولید نیز رونق می‌گیرد و بسیاری از مشکلات برطرف می‌شود.
آنطور که از آمارها بر می‌آید صادرات صنایع دستی فارس در ۲ سال گذشته نسبت به سال‌های پیش از آن بویژه در هنگامی شیوع کووید ۱۹ رشد قابل قبولی داشته، هرچند هنوز تا میزان شایسته استانی که مرکز آن از کلانشهرهای جهانی صنایع دستی است فاصله بسیار دارد.
بر اساس اعلام مدیرکل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری فارس میزان صادرات صنایع‌دستی و زیورآلات سنتی فارس در ۲ سال گذشته به سه میلیون و ۷۰۰ هزار دلار رسیده است.
محسن‌نژاد عنوان کرد: این دست‌ساخته‌ها به کشورهای قطر، ایتالیا، آلمان و روسیه صادر شده است.
معرفی محصولات صنایع دستی در دیگر کشورها از طریق رایزنان فرهنگی اهمیت بالایی در افزایش این آمار دارد که ثبت در فهرست‌های جهانی نیز یکی از راه‌های شناخته شدن این محصولات است و صنایع دستی فارس در ۲ سال گذشته ۲۳ بار موفق به دریافت مهر اصالت یونسکو شده است.
اکنون خبر می‌رسد که اتحادیه تعاونی‌های صنایع دستی فارس به دنبال راه‌اندازی فروشگاه دائمی صنایع دستی این استان در کشور قطر است که گامی بزرگ برای رونق صادرات این محصولات است.
آنطور که حسین همتی به ایرنا گفت درخواست راه‌اندازی فروشگاه دائمی صنایع دستی فارس در قطر ارایه شده و از سوی استانداری در حال پیگیری است؛ راه اندازی این فروشگاه مرکزی می‌تواند دروازه‌ای برای فروش صنایع دستی فارس به همه دنیا باشد.
در همین مسیر اتحادیه صادرکنندگان صنایع دستی با هدف معرفی صنایع دستی و جذب بازارهای خارجی در استان فارس تشکیل شده و برای حفظ روابط و رونق فعالیت در این زمینه تلاش می‌کند و تا کنون ۴۰ هنرمند عضویت این اتحادیه نوپا درآمده‌اند.
تداوم اشتغالزایی و فروش محصولات صنایع دستی و پویایی و شکوفایی اقتصادی در این عرصه منوط به معرفی بیشتر و بیشتر این محصولات و احیای دست‌ساخته‌های دیرینه‌ای است که در گذر زمان رو به فراموشی رفته‌اند.
میراث فرهنگی فارس در این مدت اداره‌کل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی فارس توانسته رشته‌های صنایع‌دستی سیاه‌چادر و اوبی بافی را احیا کند، ۲ برند صنایع‌دستی خاتم سروناز و خاتم خاتون شیراز نیز ثبت شده که یکی از مهم‌ترین اقدامات و راهکارها برای بازاریابی، تبلیغات و فروش صنایع دستی به شمار می‌رود.
محسن نژاد با اشاره به موقعیت شیراز به‌عنوان شهر جهانی صنایع‌دستی درباره اقدامات انجام شده برای حفظ و بهبود این جایگاه گفت: در ۲ سال گذشته ۶ سردیس هنرمندان پیشکسوت و شاخص صنایع‌دستی فارس ساخته و در محل باغ جهان نمای شیراز نصب شد.
او این را هم اضافه کرد که پیگیری نام‌گذاری تعدادی از معابر شیراز به نام صنایع‌دستی در دست اقدام است.
همراهی صنایع دستی و گردشگری، نسخه شفا بخش دولت سیزدهم
در ماه‌های منتهی به پایان دومین سال فعالیت دوبت سیزدهم یعنی خرداد و تیر ماه یکی از اتفاقات میمون در گردشگری و صنایع دستی شیراز به وقوع پیوست و آن کلید خوردن ایجاد محله صنایع دستی فارس با احیا و مرمت خانه‌های ارزشمند بالاکفت در بافت تاریخی شهر بود.
در قالب این طرح که در هفته صنایع دستی امسال اجرایی شد، قرار است۴۰ خانه صنایع دستی در محله بالاکفت شیراز راه‌اندازی شود؛ به گفته مسئولان و کارشناسان شهری و هنرمندان صنایع دستی شیراز این اقدام علاوه بر اینکه بافت تاریخی شیراز را از تخریب و آسیب‌های اجتماعی نجات می‌دهد، زمینه رونق و اشتغالزایی در صنایع دستی را نیز فراهم می‌کند چرا که بازدید گردشگران از این محله تاریخی یعنی فرصتی آماده برای افزایش فروش که چالش همیشگی صنعتگران بوده است.
همه این اقدامات نشانه‌هایی از رونق صنایع دستی در فارس را هویدا کرده و از همین رو معاونت صنایع‌دستی فارس عنوان رتبه نخست معاونت‌های صنایع‌دستی کشور را در سال ۱۴۰۱ به خود اختصاص داد؛ اما با این همه نگاهی به ظرفیت‌های بی‌بدیل فارس ضرورت تلاشی مضاعف را برای به فعل رساندن این قابلیت‌های بالقوه نمودار می‌کند.