به گزارش خبرنگار ایرنا، استان سمنان با برخورداری از ۱۶ درصد از مناطق حفاظت شده کشور و میزبانی ۳۰ درصد از تنوع گیاهی و جانوری، مامنی برای زادآوری و تکثیر نسل گونه‌های ارزشمند حیات وحش محسوب می‌شود. مناطق حفاظت شده در این استان ۲ و سه دهم میلیون هکتار و در مجموع بین ۱۵ تا ۲۰ هزار هکتار عرصه‌های طبیعی تحت مدیریت اداره کل حفاظت محیط زیست استان است.
پارک، اثر ملی و طبیعی، پناهگاه حیات وحش و منطقه حفاظت شده مناطق چهارگانه زیر نظر حفاظت محیط زیست به شمار می‌رود و استان سمنان به جز اثر ملی و طبیعی از تنوع زیستی دیگر مناطق چهارگانه برخوردار است.
۲ و سه دهم میلیون هکتار مناطق حفاظت شده، ۲ پارک ملی کویر گرمسار و پارک توران یا خارتوران شاهرود ۲ ذخیره گاه حفاظت شده حیات وحش مهم دنیا در استان سمنان است و این خطه منطقه‌های حفاظت شده در محدوده جنگل ابر و پرور و منطقه شکار ممنوع نیز دارد.
در استان سمنان سه پارک شامل پارک ملی کویر واقع در گرمسار، پارک ملی توران واقع در شاهرود و پارک ملی صیدوا در مهدیشهر، ۲ پناهگاه حیات وحش در خوش ییلاق و توران و ۲ منطقه حفاظت شده در پرور شهرستان مهدیشهر و توران در شاهرود، پنج منطقه شکارممنوع و ۲ پناهگاه حیات در خوش‌ییلاق و توران شاهرود وجود دارد.
چاه شیرین در جنوب سمنان، منطقه شکار ممنوع خُنار مشترک بین گرمسار و سرخه، منطقه شکار ممنوع طالو و شیربند در شمال شرق دامغان، منطقه سفیدکوه و آرسک در شمال غرب دامغان و منطقه شکار ممنوع تپال در شمال غرب شاهرود جزو پنج منطقه شکار ممنوع در استان سمنان به شمار می‌روند.
استان سمنان بعد از پیروزی انقلاب اسلامی با وجود مناطق وسیع و تنوع گیاهی و جانوری حیات وحش گونه انقراضی نداشته، اما گونه‌هایی در زمینه جانوری از جمله پرندگان در خطر انقراض دارد که با تمام توان برای حفظ اینگونه‌ها تلاش می‌کند.
سمنان مامن امن ۶ پرنده در خطر انقراض
مدیرکل حفاظت محیط زیست استان سمنان گفت: ۶ پرنده «در خطر انقراض» و ۱۱ پرنده «حمایت‌شده» طبق بررسی‌ها در قلمرو حیات وحش استان تحت مدیریت این اداره‌کل زیست می‌کنند.
بهرامعلی ظاهری روز دوشنبه در گفت و گو با خبرنگار ایرنا ابراز کرد: عقاب طلایی، هوبره، بالابان، هما، زاغ بور و بحری، به دلیل کاهش جمعیت جزو ۶ پرنده در معرض انقراض در محیط زیست استان سمنان هستند.
وی بیان کرد: سارگپه، دلیجه، تیهو کوچک، کبک دری، شاه‌بوف، دلیجه و کورکور، از جمله پرندگانی هستند که جمعیت آنها در حیات وحش استان سمنان روبه کاهش است و در ردیف پرندگان حمایت‌شده قرار دارند.
پرندگان در خطر انقراض استان سمنان را بیشتر بشناسیم
«احمق دوان» صفت کدام پرنده است؟
زاغ بور پرنده ای نخودی‌رنگ شبیه هدهد است. بومیان منطقه از آن با نام «احمق دوان» یاد می کنند. زاغ بور به محض احساس خطر، خود را به لنگ بودن می زند و با راه رفتن روی زمین دشمن را به دنبال خود می کشاند و وقتی مطمئن شد دیگر برای او خطری ندارد، به پرواز درمی آید.
هم اکنون جمعیت بسیار خوبی از زاغ بور در پارک ملی توران زندگی می کنند، اما به دلیل جست و خیز زیاد این پرنده به راحتی قابل دیدن نیست. بهترین زمان مشاهده زاغ بور در فصل تخم گذاری و اواخر اسفند و اوایل فروردین ماه است.
«زاغ بور» پرنده ای کویری و کمیاب در معرض خطر انقراض در حیات وحش استان سمنان است و از خانواده کلاغیان و تنها پرنده بوم‌زاد ایران است.
سمنان زیستگاه پرنده «بمب انداز»
«هوبره» از گونه پرندگان نادر و حفاظت‌شده‌ای است که به پرنده«بمب‌انداز» شهرت دارد، اما علاقه شیوخ عرب به این پرنده موجب شده که برای قاچاقچیان و صید این پرنده فرش قرمزی از شرق تا جنوب پهن شود.
گونه نادر «هوبره» یکی از پرندگان ارزشمند و در معرض انقراض است که به‌عنوان گونه‌ای آسیب‌پذیر در فهرست قرمز اتحادیه جهانی حفاظت( IUCN) به ثبت رسیده و مورد حفاظت قرار دارد.
عقاب طلایی با نام علمی Aquilachrysaetos، در کنار عقاب دریایی دم‌سفید، عقاب دریایی و عقاب شاهی (شاه‌باز)، در دسته عقاب‌های بزرگ‌جثه قرار می‌گیرد؛ همان‌هایی که بزرگترین عقاب‌های ایران هستند.
در دل صخره‌های بلند و نفوذناپذیر و ارتفاعات دست نیافتنی، شکارچی قهاری حکمرانی می‌کند که آوازه‌اش در ابهت و قدرت، از وقتی تاریخ یادش می‌آید، زبانزد داستان‌ها و محافل بوده است.
بالابان‌ها چه نوع پرنده‌ای است؟
بالابان از محبوبترین پرندگان شکاری نزد بازداران است که با توجه به کاهش بسیار سریع جمعیت آن در دهه‌های اخیر در معرض خطر انقراض قرار گرفته‌است.
بالابان‌ها پرندگانی هستند شکاری، با جثه نسبتا کوچک و از خانواده شاهین‌سانان که از شکار پرندگان کوچک تغذیه کرده و بیشتر در مناطق هموار و دشت پرواز می‌کنند.
«هما» بزرگترین کرکس
پرنده هما، ۱۰۲ تا ۱۲۵ سانتیمتر طول دارد و بزرگترین کرکس (دال)، با ویژگی‌ها و طرح بدن متفاوت با سایر کرکس‌ها است.
این پرنده، تک‌زی است و در کوهستانهای مرتفع و دورافتاده به سر می برد و در غارهای مشرف به دره آشیانه می‌سازد.
پرنده هما دارای بال‌ها بلند و باریک و زاویه‌دار، دم بلند و لوزی شکلش به رنگ تیره است. روتنه و بال‌هایش سیاه، زیرتنه اش قهوه‌ای کمرنگ و سرش به طور کلی نخودی رنگ و اطراف چشم و ناحیه منقارش سیاه رنگ است که به موی سیاه ریش مانند در زیر منقار منتهی می‌شود. سینه اش به رنگ نارنجی مایل به قرمز است و روی بال‌ها و پشت سیاه رنگش، نقش و نگاری از پرهای نابالغ کاملا تیره است و این رگه‌ها نامشخص‌تر هستند.
«عقاب طلایی» سلطان پرندگان
مهارت بی‌بدیلش در شکار و سیطره‌اش بر پهنه کوه‌های بلند و دشت‌های وسیع است که «سلطان پرندگان» را لقبی برازنده برای حکمران کوهستان‌ها، یعنی «عقاب طلایی» کرده است؛ شکارچی تیزبینی که در چشم به‌هم زدنی، طعمه‌اش را با سرعت و دقتی بی‌مثال می‌رباید و با چنگال‌های تیز و قدرتمندش، در همان دم اول کار او را یکسره می‌کند.
عقاب طلایی با نام علمی Aquilachrysaetos، در کنار عقاب دریایی دم‌سفید، عقاب دریایی و عقاب شاهی (شاه‌باز)، در دسته عقاب‌های بزرگ‌جثه قرار می‌گیرد؛ همان‌هایی که بزرگترین عقاب‌های ایران هستند.
عقاب طلایی نام خود را از پرهای طلایی و برنزی تاج، سر و پشت گردنش گرفته. طول بال‌های این عقاب بیش از ۲ متر است و می‌تواند تا وزن هفت کیلوگرم را از زمین بلند کند. عقاب طلایی تنها با یک جفت دیده می‌شود و تک همسر است.
پرنده بحری
بحری‌ها از جمله شاهین‌هایی هستند که جثه‌ای اندازه کلاغ دارند، اما وقتی وارد آسمان آبی بالای سرمان می‌شوند، بیگمان سایه یک جنگنده اف ۱۶ را در حال گشت زنی تداعی می‌کنند؛ طوری که در گزارش‌ها اعلام می‌شود این پرنده الهام بخش جنرال داینامیکز کارخانه سازنده هواپیماهای شکاری رده F و اول کلمه فالکون به معنای شاهین شد.
وجود ۱۶ درصد از مناطق حفاظت شده کشور در استان سمنان و زیست حدود ۳۰ درصد از انواع گونه های گیاهی و جانوری کشور از جمله گونه‌های خاصی مانند یوزپلنگ آسیایی، پلنگ ایرانی، زاغ بور و گورخر ایرانی، نشان از اهمیت این خطه در زیستگاه حیات وحش و در مقابل علاقه شکارچیان به این استان است و اتخاذ راهبردهای هوشمندانه و افزایش مشارکت مردمی برای حفاظت از محیط زیست امری اجتناب‌ناپذیر محسوب می‌شود.