به گزارش ایرنا، بخش کشاورزی در استان زنجان اهمیت ویژه‌ای دارد و بیش از ۳۲ درصد سهم اشتغال استان را به خود اختصاص داده در حالیکه میانگین سهم اشتغال کشور در این بخش ۱۸ درصد است.
استان زنجان با ۱.۳ درصد مساحت کل کشور حدود ۸۴۰ هزار هکتار عرصه های مناسب کشاورزی معادل پنج درصد اراضی کشاورزی کشور را دارد.
بخش کشاورزی در استان زنجان حدود ۱۰۰ هزار بهره‌بردار دارد که به تولید انواع محصولات زارعی و باغی اشتغال دارند.
برای حفاظت از سرمایه‌های حیاتی آب و خاک، برنامه‌های بخش کشاورزی استان زنجان طی چند سال اخیر به سمت ارتقای بهره‌وری بدون استفاده از منابع آبی جدید یا افزایش عرصه‌های کشت حرکت کرده است.
مهر ماه سال گذشته در نخستین اجلاس سراسری الگوی کشت محصولات کشاورزی، سند کشت محصولات استانها در سال زراعی ۱۴۰۲-۱۴۰۱ رونمایی و ابلاغ شد و قرار است هدایت فعالیت های کشاورزی در استان ها با اتکا و محوریت این سند انجام شود.
بر اساس قانون بودجه تسهیلات یارانه، یارانه نهاده‌ها و عوامل تولید، کمک‌های بلاعوض، امتیازات فنی و اعتباری و بیمه از مولفه های تشویقی کشاورزان به سمت الگوی کشت است.
الگوی کشت هدفگذاری شده در زنجان به مرور محقق می شود
رییس سازمان جهاد کشاورزی استان زنجان گفت: در سال نخست اجرای این طرح مهمترین مساله این بود که سطح انحراف کشت فعلی و واقعی با برنامه ابلاغی مشخص شود و ما در مرحله نخست بر این موضوع متمرکز بودیم.
روح الله حسنی افزود: پس از شناسایی میزان این انحراف و فاصله، برنامه بعدی ما در سال جاری این است که موضوع را گام به گام مدیریت کنیم تا سطح این انحراف کمتر شود.
وی خاطرنشان کرد: فعالیت کشاورزی توسط بخش خصوصی انجام می شود و تلاش ما این است تا با ارائه مشوق ها و حمایت ها، الگوی کشت هدفگذاری شده در استان به مرور محقق شود.
در سال نخست اجرای طرح الگوی کشت در زنجان مهمترین مساله این بود که سطح انحراف کشت فعلی و واقعی با برنامه ابلاغی مشخص شود.حسنی با بیان اینکه شاخص ها و مولفه های آب، سطح زمین، کیفیت خاک، کشش بازار و استعداد کشاورزان در اجرای الگوی کشت دخیل است، گفت: این چهار عامل پایه اگر به طور کامل احصا شود می‌توان مشخص کرد که چه محصولی با صرفه اقتصادی بالا کشت و تولید شود و سند الگوی کشت در برش استانی دقیقا به دنبال چنین هدفی است.
وی افزود: استفاده از ارقام مقاوم در برابر کم آبی و خشکی، تغییر الگوی کشت‌های بهاره، اجرای طرح‌های کشاورزی حفاظتی، توسعه روش‌های آبیاری مدرن و کشت‌های نشایی از اقدامات جهاد کشاورزی در راستای اجرای الگوی کشت با هدف ارتقای بهره‌وری و مدیریت بهینه آب در استان است.
به گفته رییس سازمان جهاد کشاورزی استان زنجان سالانه سه میلیون و ۶۵ هزار تن محصولات زراعی، باغی و دامی در این استان تولید می‌شود که این میزان ۲.۴۵ درصد مجموع تولیدات بخش کشاورزی در کشور است.
اجرای مطلوب الگوی کشت نیازمند تقویت پشتوانه ها و ضمانت ها
معاون بهبود تولیدات گیاهی سازمان جهاد کشاورزی استان زنجان نیز گفت: کلیات طرح الگوی کشت این است که دولت در چارچوب یکسری حمایت ها و مشوق ها، محصولات راهبردی متناسب با استعداد و شرایط هر منطقه را برای الگوی کشت معرفی کرده و هر کشاورزی که این موارد را رعایت کند مشمول دریافت این حمایت ها و مشوق ها می شود.
اکبر طیبی افزود: این مشوق ها و حمایت ها شامل موارد متعدد و مختلفی از قبیل ارائه تسهیلات، خدمات ارائه نهاده ها و بذر استاندارد مورد نیاز و چیزهای دیگر است.
ما در واقع در مقوله تولید مشکل نداریم بلکه این مشکلات بازار است که تولید را تحت تاثیر قرار می دهد.وی با بیان اینکه در سال اول اجرای طرح الگوی کشت در استان زنجان انحراف زیادی در وضعیت موجود با طرح الگوی کشت نداشتیم، گفت: شرایط و وضعیت کشت محصولات عمدتا متاثر از شرایط بازار و نوسان قیمت هاست که این مساله نیز یک موضوع کشوری است.
طیبی خاطرنشان کرد: ما در مقوله تولید مشکل نداریم بلکه این مشکلات بازار است که تولید را تحت تاثیر قرار می دهد.
وی تاکید کرد: کشاورزان در اجرای الگوی کشت نیازمند یک پشتوانه و ضمانت هستند و این مساله هم با تامین اعتبار میسر می شود؛ اگر کشاورزی محصولی را بر اساس الگوی کشت کاشت ولی پس از آن در بازار مشکلاتی به وجود آمد، باید از او حمایت شود تا متضرر نشود.
معاون بهبود تولیدات گیاهی سازمان جهاد کشاورزی استان زنجان گفت: الگوی کشت یک موضوع فرادستگاهی است و منحصر به جهاد کشاورزی نیست از این رو همه دستگاهها و سازمان های دخیل باید در این زمینه همکاری کنند.
الگوی کشت، مولفه ای مهم در افزایش بهره وری
رییس مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی استان زنجان نیز در این باره گفت: از ۲.۲ میلیون هکتار کل مساحت استان زنجان، حدود نصف بیشتر آن مراتع، ۸۴۰ هزار هکتار زمین های کشاورزی و ۱۸۰ هزار هکتار آبی، ۳۴۰ هزار هکتار دیم و مابقی هم آیش است.
علی عباسی افزود: سالانه حدود ۵۰۰ میلیون متر مکعب از منابع آب های سطحی و حدود یک میلیارد مکعب نیز از منابع آب های زیر زمینی در استان مصرف می شود.
وی با بیان اینکه نزدیک ۸۰ درصد منابع آب در استان در بخش کشاورزی استفاده می شود، گفت: یک مساله دیگر افت کمی و کیفی منابع آب و خاک است و باید برای هر قطره آب برنامه ریزی پایدار داشته باشیم.
عباسی بر ضرورت استفاده اصولی و خردمندانه از منابع آبی تاکید کرد و گفت: داشتن نگاه سیستمی به موضوع هم بسیار ضرورت دارد چون در این نگاه، جامع نگری وجود دارد و اگر اقدامات بهره ورانه در یک راستا و در قالب یک برنامه جامع نباشد، قطعا اثربخشی نخواهد داشت.
رییس مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی استان زنجان گفت: طی سال های گذشته اقدامات مهمی برای بهره وری در حوزه آب توسط دولت های مختلف انجام شد، در حال حاضر عدد بهره وری ما ۱.۴ بوده و در سند چشم انداز ۱۴۰۴ قرار است به ۱.۶ برسد؛ با این نرخ رشدی که خوشبختانه در افزایش بهره وری آب داشتیم قطعا به این هدفگذاری خواهیم رسید.
عباسی با بیان اینکه افزایش بهره وری باید در راستای افزایش تولید و کاهش مصرف آب باشد، اظهار کرد: افزایش تولید همراه با مصرف آب، دیگر بهره وری نیست.
وی اظهار کرد: برای افزایش بهره وری آب، روش های مختلفی وجود دارد، یک روش شامل اقدامات به‌زراعی و به‌نژادی است که در این روش در واقع از ارقام اصلاح شده و مقاوم به تنش های خشکی استفاده می کنیم.
این مسوول گفت: در روش دیگر می توان اقداماتی انجام داد که منجر به کاهش مصرف آب می شود مثل ایجاد سامانه های نوین آبیاری و تغییر آرایش کشت که بهره گیری از هر دو روش می تواند ما را به هدف مطلوب برساند.
عباسی خاطرنشان کرد: اصلاح الگوی کشت و به کارگیری سند الگوی کشت تدوین شده از سوی وزارت جهاد کشاورزی به منظور تعیین نظام تولیدی بخش کشاورزی بر مبنای مزیت‌های اقتصادی پایدار، یک روش مناسب برای افزایش بهره روی است.
برآیند:
گام‌های عملیاتی با ابلاغ سند الگوی کشت به استانها برای تحقق این موضوع حیاتی در زنجان نیز برداشته شده است و کشاورزانی که براساس الگوی ترسیم شده فعالیت کنند مشمول حمایت‌ها و مشوق‌های متعددی خواهند شد ولی با این وجود استمرار حمایت ها و ضمانت ها، کلید اصلی موفقیت این طرح است.