به گزارش خبرنگار معارف ایرنا خاخام حمامی لاله زار امروز، دوشنبه اول آبان در نشست خبری رهبران ادیان برای محکوم کردن جنایت های رژیم صهیونیستی در غزه به ویژه حمله صهیونیست ها به کلیسای ارتدوکس غزه گفت: از زمان حضرت موسی (ع) تا امروز باورها و اعتقادات یهودیان به خدای یکتا و ارزش های انسانی وجود داشته ولی صهیونیسم یک حزب سیاسی است که در اواخر قرون ۱۹ به دنبال مسائل ملی گرایی که در کشورهای اروپایی وجود دارد، شکل گرفته است. متاسفانه صهیونیست ها با سوء استفاده از برخی آرمان ها و عقاید یهود دست به هر اقدامی می زنند.
وی افزود: اعتقاد یهود این است که روزی منجی موعود ظهور پیدا می کند و پیروان حضرت موسی در آن منطقه جمع می شوند ولی در تاریخ شاهد بوده ایم که یهود هیچ وقت نخواسته با جنگ سرزمین موعود را تصرف کند. بسیاری از یهودیان نیز با سیاست های رژیم صهیونیستی مخالف هستند.
حمامی لاله زار افزود: همانگونه که هیچ کسی داعش را نماینده اسلام نمی شناسد، کسی هم صهیونیست را نماینده یهود نمی داند. لذا از همان ابتدای تشکیل حزب صهیونیست، نخستین مخالفت ها از سوی یهودیان بوده و تا امروز وجود دارد به گونه ای که در شهر قدس تعدادی از یهودیان در مخالفت با اقدامات رژیم صهیونیستی و حمایت از مردم غزه، پرچم فلسطین را حمل کردند. امام خمینی(ره) در ابتدای انقلاب نیز تاکید کردند که حساب صهیونیست از یهودیت که یک دین الهی است متفاوت است و در 40 سال اخیر نیز مورد تاکید رهبر انقلاب بوده است.
وی که در کلیسای مرکزی ارامنه سخن می گفت، افزود: یکی از سیاست های تبلیغی صهیونیست ها این است که این جنگ ها را یک نوع جنگ بین اسلام و یهودیت نشان دهند در حالی که یهود و اسلام به عنوان دو دین ابراهیمی همیشه در کنار هم با سازگاری زندگی کنند که همزیستی مسالمت آمیز یهودیان در جمهوری اسلامی ایران نمونه ای از این زندگی مسالمت آمیز است به گونه ای که محله های یهودی در بسیاری از شهرها در کنار مراجع دینی یا مساجد جامع بوده است. چون افرادی که آگاه بودند، همواره حامی اقلیت های دینی بودند.
رهبر کلیمیان ایران افزود: امروز هیچ انسان آزاده ای نمی تواند جنایت های رژیم صهیونیستی را نادیده بگیرد و دیدیم که مردم کشورهای مختلف حملات رژیم صهیونیستی را محکوم کرده و خواستار آتش بس در منطقه شده اند. ما معتقدیم قتل از گناهان کبیره است و امیدواریم راهکاری پیدا شود تا مردم مظلوم غزه از این وضعیت نجات پیدا کنند.
سبوه سرکیسیان اسقف اعظم ارامنه تهران گفت: امروز دنیا در تلاطمی بزرگ به سر می برد و از سال ۱۹۴۸ که رژیم صهیونیستی تشکیل شد، آتش مهیبی منطقه را فرا گرفت و ما مردم غرب آسیا دچار بحران شدیم. تمام مردم این منطقه به دنبال ایجاد صلحی پایدار هستند که متاسفانه تاکنون بی نتیجه بوده است.
وی افزود: دنیای مسیحیت اقدامات ددمنشانه رژیم صهیونیستی را در غزه و فلسطین محکوم کرده و همواره حامی مردم فلسطین است؛ همان مردمی که به دنبال احقاق حقوق خود هستند. سه هفته پیش که جلسه مسیحیان در هندوستان برگزار شد، عملیات رژیم صهیونیستی در منطقه را محکوم کردیم و خواستار احیای حقوق مردم فلسطین شدیم.
وی ادامه داد: ما بر این باوریم که دنیای کنونی دنیای عادلانه ای نیست و همه ما باید تلاش کنیم تا به حقوق والای انسانی دست پیدا کنیم. ارامنه ساکن قره باغ نیز در همین وضع بودند و جهان در برابر آواره شدن آن ها ساکت بود و فقط مقامات ایران و رهبر انقلاب دفاع کردند تا منطقی را حاکم کنند که حقوق ارامنه حفظ شود.
اسقف اعظم ارامنه تهران اضافه کرد: انتظار داریم مردم کشورهای مسیحی به ویژه از طرف واتیکان این کشتارها محکوم شود. البته واتیکان با صدور بیانیه ای جنایت های رژیم صهیونیستی را محکوم کرده ولی با محکوم کردن کاری درست نمی شود و باید مردم جهان اقدامی به عمل آورند.
وانیا سرکیس، خور اسقف کلیسای کاتولیک و کلدانی آشور با طرح سوالاتی گفت: امروز برای ما سخت است که جنایت فلسطین اشغالی را به زبان آوریم. دیروز ما برای مردم غزه در کلیسا دعا کردیم ولی سازمان ملل که از حقوق بشر دم می زنند کجا قرار گرفته است؟ مگر کلیسا و مسجد پناهگاه مردم نیست و چگونه رژیم صهیونیستی جرات می کند مردم مظلوم غزه را در بیمارستان و کلیسا به خاک و خون بکشد.
وی افزود: ما برای هر کاری آماده آیم و جنایت اسرائیل را محکوم می کنیم. جامعه جهانی وظیفه دارد به داد مردم غزه برسد درحالی که سران برخی کشورها به اسرائیل می روند و از رژیم صهیونیستی دفاع می کنند. ملت ها باید بفهمند که بیش از پنج هزار نفر به شهادت رسیده اند. اگر این تعداد انسان در کشور خودشان کشته می شد ساکت می نشستند؟
خور اسقف کلیسای کاتولیک و کلدانی آشور از ضرورت برقراری آتش بس در غزه سخن گفت و افزود: همه کشورها باید از غزه حمایت کنند. الان روسای کشورها صف کشیده‌اند که به فلسطین اشغالی بروند. این‌ها برای چه می‌روند؟ تا کنون بیش از پنج هزار نفر شهید شدند؛ اگر این اتفاق در کشور خودشان می‌افتاد چه کار می‌کردند؟
علی اکبر ضیائی رئیس مرکز گفت‌وگوی ادیان و فرهنگ های سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی گفت: تمام تلاش های این مرکز برای ایجاد صلح بوده ولی حملات وحشیانه رژیم صهیونیستی به غزه باعث کشته شدن بسیاری از مردم و به ویژه زنان و کودکان شده است و صهیونیست ها حتی به کلیساها و مساجد حمله می کنند و سازمان های بین المللی با سکوت خود در واقع ماهیت اصلی خود را در این فجایع به جهانیان نشان دادند.
کشیش والدو از کلیسای شرق آشوری نیز در این نشست با محکوم کردن جنایت های رژیم اشغالگر قدس گفت: ما در کشوری زندگی می کنیم که آزادانه در کنار سایر ادیان با تفاوت‌های زیاد و تفکرهای متفاوتی که وجود دارد، نظرات خود را بیان می کند ولی جنایاتی را که می‌بینیم باورکردنی نیست. همه ما اذیت می‌شویم و امیدواریم کمک‌هایی را از جمهوری اسلامی ایران به مردم فلسطین برسانیم.
آشنایی با ادیان توحیدی در ایران
گروه‌های ادیان توحیدی در ایران به سه دسته تقسیم می‌شوند. مسیحی، زرتشتی و یهودی. یهودیان قدیمی‌ترین اقلیت نژادی و از پیروان حضرت موسی(ع) هستند که در تاریخ ایران در امور مهم حکومتی نقش‌های اساسی داشتند. دین مسیحیت، خود به دو شاخه ارامنه و آشوری تقسیم می‌شود و دین زرتشتی، که از دین‌هایی هستند که در قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران به رسمیت شناخته شده‌اند.
آشوریان
آشوریان با جمعیتی کمتر از ۲۰ هزار نفر، مانند سایر گروه‌های رسمی، از آزادی های مذهبی و فرهنگی در محدوده جامعه خودشان برخوردارند. آنان مذهب و سنن قومی خود را حفظ نمودند و در میان افراد جامعه گسترش دادند. تدریس زبان آشوری در مدارس اختصاصی آشوریان مانعی ندارند. برپایی مراسم و آیین‌های دینی و مذهبی از مفاخر جامعه آشوری است.
آشوریان دارای بیش از ۹۰ کلیسای تاریخی از نخستین سال‌های پذیرش مسیحیت هستند. آنچه بیش از همه برای آشوریان مایه مباهات است، این است که با وجود جمعیت اندک که شاید به جمعیت یک شهر هم نمی‌رسد در مجلس شورای اسلامی نماینده دارند و این نماینده صاحب اختیاراتی مانند نمایندگان دیگر مجلس است و این مسئله در منطقه غرب آسیا و کشورهای غربی که با وجود آزادی در کشورشان می‌بالند، کم‌نظیر است.
ارمنیان
ارامنه ایران از اقوامی هستند که بنابر روایات مکتوب تاریخی، پیش از قرن سوم میلادی در ایران سابقه سکونت داشته‌اند و از سوی دیگر پیوند ارامنه به عنوان ساکنان سرزمین ارمنستان با ایرانیان به گذشته‌های باستانی باز می‌گردد. با آغاز حکومت اشکانیان ارتباط سیاسی و اجتماعی بین ایرانیان و ارامنه مستحکم شد. با آغاز حکومت صفویان و با فرمان شاه عباس، ارامنه به شهرهای اصفهان، رشت، قزوین و شیراز برده و اسکان داده شدند. شاه عباس برای وابسته کردن ارامنه به نواحی جدید به آنها امکان ساخت کلیسا و برپایی امور مذهبی را داد.
به‌طور کلی فعالیت‌های سیاسی و اجتماعی ارامنه در ایران به سه دوره زمانی تقسیم می‌شود: دوره اول که فعالیت‌های سیاسی ـ اجتماعی ارامنه به زمان شاه عباس باز می‌گردد. دوره دوم از زمان مشروطه و تدوین قانون اساسی که طبق آن به اقلیت‌ها حق شهروندی داده شد و دوره سوم که دوره فعالیت‌های سیاسی اجتماعی ارامنه پس از انقلاب اسلامی ایران است.
تصمیم‌گیری در جامعه ارامنه ایران درباره مسائل مختلف بر عهده شورای خلیفه‌گری است که به عنوان عالی‌ترین مرجع رسیدگی به امور مذهبی، وظیفه نظارت بر امور فرهنگی، اجتماعی و سیاسی را بر عهده دارد. وظیفه این شورا اجرای مصوبات هیئت نمایندگان است. این هئیت تصویب لوایح و قوانین جامعه ارامنه را بر عهده دارد.
ارامنه همانند دیگر اقلیت‌های مطرح در قانون اساسی از آزادی کاملی برای انجام امور دینی برخوردارند و شمار زیاد کلیساها، مدارس و مراکز فرهنگی بر این امر دلالت دارد.
زرتشتیان
زرتشتیان ایران مانند برخی دیگر از گروه‌های اقلیت مذهبی در مجلس شورای اسلامی نماینده دارند. امروزه روند مهاجرت زرتشتیان ایران به خارج کشور بسیار سرعت گرفته و شمار زرتشتیان باقیمانده در ایران حدود ۲۰ هزار نفر است. در ایرن مدارس و نشریاتی، ویژه‌ی زرتشتیان وجود دارد و تحصیلات آنها در برخی دبیرستان‌ها مانند مارکار تهران پارس انجام می‌شود.
نشریه‌ای نیز به نام امرداد متعلق به سازمان‌های زرتشتی در ایران به صورت هفتگی چاپ می‌شود. زرتشتیان که بنا بر معتقدات مذهبی به آبادانی و سازندگی اهمیت بسیار می‌دهند، در کارهای خیر که منافع آن به عموم مردم برسد، پیشگام بوده‌اند. مدرسه‌ها، بیمارستان‌ها و گردش‌گاه‌های بسیاری به وسیله‌ی نیکوکاران زرتشتی ساخته شده است.
یهودیان
یهودیان ایران که سابقه حضورشان در ایران به زمان هخامنشیان برمی گردد، با بیش از ۲۰ هزار نفر جمعیت، طبق قانون اساسی دارای یک نماینده در مجلس هستند. جنبش‌های سیاسی، اجتماعی و شرعی جامعه کلیمی در سه چرخه مرجع دینی کلیمان، نماینده‌ی کلیمیان در مجلس شورای اسلامی و هیئت مدیره انجمن کلیمیان تهران متمرکز است.
اقلیت یهود، تبلیغات مذهبی خود را منحصرا متوجه یهودیان نموده است و تاکنون دیده نشده است که آنها تبلیغات مذهبی خود را متوجه سایر ادیان کرده باشند و بدین وسیله بخواهند آنها را به دین یهود دعوت کنند. هم‌اکنون این جامعه دارای مجتمع‌های فرهنگی، سازمان‌های جوانان، فروشگاه و کتابخانه‌های خاص خود هستند. کلیمیان تهران مدارس متعددی احداث و بهره‌برداری کردند که با مدیریت و قوانین آموزش و پرورش کشور اداره می‌شود.
نگاهی به وضعیت فرهنگی و اجتماعی پیروان ادیان توحیدی در جمهوری اسلامی ایران
پیروان ادیان توحیدی شامل ارامنه، آشوریان، زرتشتیان و کلیمیان، گروهی از هموطنان ایرانی هستند که با تکیه بر قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران، همچون سایر اقشار ملت، در برخورداری از حقوق مدنی و اجتماعی و عمل به احکام و فرایض دینی خود آزاد بوده و در چارچوب قوانین و مقررات در کنار سایر هموطنان خود زندگی می کنند. اصل سیزدهم قانون اساسی تصریح دارد: ایرانیان زرتشتی، کلیمی و مسیحی تنها اقلیت های دینی شناخته می شوند که در حدود قانون در انجام مراسم دینی خود آزادند و در احوال شخصیه و تعلیمات دینی بر طبق آئین خود عمل می کنند.
برخورداری از پنج نماینده در مجلس شورای اسلامی، با وجود کم بودن نسبی جمعیت آنان، همچنین برخورداری از کلیساها، آتشکده ها و کنیسه های متعدد، اهمبت آنان را از نظر نظام جمهوری اسلامی ایران به خوبی نشان می دهد. امام خمینی (ره) بنیانگذار جمهوری اسلامی ایران، در مراسم گشایش اولین مجلس شورای اسلامی ایران درباره اقلیت های دینی گفتند: مجلس شورای اسلامی همان سان که در خدمت مسلمین است و برای رفاه آنان فعالیت می نماید، برای رفاه و آسایش اقلیت های مذهبی که در اسلام احترام خاصی دارند و از قشرهای محترم کشور هستند اقدام و فعالیت می نماید و اساساً آنان با مسلمانان در صف واحد و برای کشور خدمت می کنند و در صف واحد از تمام ارزش ها و ماثر (آثار نیک) آن برخوردار می باشند.
مقام معظم رهبری نیز در خصوص چگونگی تعامل با اقلیت های دینی کشور فرمود «ما از اسلام آموخته ایم که باید با پیروان ادیان دیگر با انصاف و عدالت برخورد کرد. این حکم اسلام به ماست» و در جای دیگر «تعرض به غیر مسلمان ها در جمهوری اسلامی ایران هیچ سابقه ای ندارد.»
مطابق اصول قانون اساسی، هیچ ایرانی به واسطه تعلق داشتن به نژاد، مذهب یا زبان خاصی بر دیگری ارجحیت ندارد . البته طبیعی است که در بین دین ها و زبان های موجود، تنها یک دین و یک زبان به عنوان دین و زبان رسمی کشور شناخته شود، اما این بدان معنا نیست که ایرانیان از نژادها، مذاهب و زبان های دیگر از آزادی و حقوق در عرصه های فرهنگی و مذهبی محروم باشند. اصل نوزدهم قانون اساسی چنین می گوید: مردم ایران از هر قوم و قبیله که باشند از حقوق مساوی برخوردارند و رنگ، نژاد، زبان و مانند این ها سبب امتیاز نخواهد بود.
با این وجود، همه مردم مکلفند نسبت به قانون از در تسلیم درآیند و همان گونه که در حفظ زبان، دین و احوال شخصیه خود آزادند، از وظایفی که در قبال قوانین رسمی و عمومی کشور دارند، غافل نمانند. از این رو در اصل بیستم می خوانیم: همه افراد ملت اعم از زن و مرد یکسان در حمایت قانون قرار دارند و از همه حقوق انسانی و سیاسی، اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی با رعایت موازین اسلام برخوردارند.
در قانون اساسی در خصوص زبان و خط رسمی کشور که فارسی است تاکید شده اما استفاده از زبان های محلی و قومی نیز مجاز شمرده شده . اصل پانزدهم قانون اساسی تصریح دارد: زبان و خط رسمی و مشترک مردم ایران فارسی است. اسناد و مکاتبات و متون رسمی و کتب درسی باید با این زبان و خط باشد ولی استفاده از زبان های محلی و قومی در مطبوعات و رسانه های گروهی و تدریس ادبیات آن ها در مدارس، در کنار زبان فارسی آزاد است.
بنا بر این پیروان اقوام و زبان های غیر فارسی نه تنها در تکلم به زبان خویش آزادند بلکه می توانند به زبان های مزبور نشریه داشته و آن را در مدارس تدریس کنند. در حال حاضر حدود ۱۵ نشریه به زبان عربی، سه نشریه به زبان آذری، یک نشریه به زبان کردی، چهار نشریه به زبان ارمنی و یک نشریه به زبان آشوری منتشر می شود.
وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی و هموطنان پیرو ادیان توحیدی
وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی یکی از وزارتخانه هایی است که به دلیل ماهیت کاری، ارتباط مستقیمی با اقلیت های دینی از نظر اجتماعی و فرهنگی دارد. این وزارتخانه طی بیش از سه دهه گذشته جایگاه ویژه ای نزد هموطنان غیر مسلمان از نظر تعاملات فکری و فرهنگی داشته است.
در اثر این تعاملات مثبت شاهدیم که طی مدت مذکور، فعالیت های این عزیزان پابه پای سایر اقشار ملت، در عرصه های مرتبط با فرهنگ، نشر و مطبوعات و نیز فعالیت های مرتبط با حقوق شهروندی رشد و بالندگی چشمگیری داشته است؛ به گونه ای که در حال حاضر کلیه شاخه های ادیان رسمی کشور دارای انجمن های اجتماعی، ورزشی و فرهنگی بوده که برخی از مهم ترین آن ها عبارتند از انجمن زرتشتیان، انجمن کلیمیان، انجمن آشوریان، خلیفه گری ارامنه تهران، خلیفه گری ارامنه کاتولیک ایران، انجمن فرهنگی ورزشی رافی، انجمن فرهنگی ورزشی چهار محال و باشگاه فرهنگی ورزشی آرارات.
همچنین در بین افراد حقیقی و حقوقی اقلیت ها، فعالیت چشمگیری در حوزه های نشر و مطبوعات به چشم می خورد که برخی از مهم ترین آن ها عبارتند از انتشارات ناییری از ارامنه، انتشارات فروهر از زرتشتیان، انتشارات انجمن کلیمیان، نشریه پیام آشور، نشریه امرداد، نشریه خرده اوستا، نشریه هویس، نشریه آراکس، نشریه افق بینا، نشریه پیمان و از همه مهم تر نشریه آلیک که به دلیل این که از اولین روزنامه های منتشر شده در ایران است و نیز به دلیل انتشار بی وقفه آن طی ۹۰ سال گذشته از جایگاه ویژه ای در جامعه مطبوعاتی کشور برخوردار است.
علاوه بر این، در بین اقلیت های دینی کشور همه ساله تقویم های متعددی منتشر می شود که تقویم چهارگانه ادیان از سوی کلیمیان، تقویم راستی زرتشتیان، تقویم انجمن زرتشتیان تهران و تقویم های ارمنی نائیری، رافی و گانتق از جمله آن هاست.
در این جا به عنوان نمونه، تعدادی از برنامه های مذهبی و فرهنگی که توسط هم وطنان غیرمسلمان و نیز نمونه هایی از نوع تعاملاتی که وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی با آنان دارد، ذکر می شود:
۱. پشتیبانی و تسهیل در اجرای موسیقی، تئاتر، نمایشنامه و برگزاری اعیاد مذهبی (ارامنه، کلیمیان و زرتشتیان)
۲. پشتیبانی و تسهیل در تمدید پروانه کار و اقامت مبلغین خارجی فعال در کلیساهای ایران
۳. پشتیبانی و تسهیل صدور روادید خروج و ورود برای مبلغین مذهبی و خارجی
۴. صدور مجوز برای برگزاری مسابقات فرهنگی و ورزشی در باشگاه های تابعه
۵. پشتیبانی و تسهیل در چاپ کتاب با عنوان های مذهبی _ فرهنگی_ اجتماعی برای مسیحیان، زرتشتیان و کلیمیان
۶. همکاری با وزارت امور خارجه، آموزش و پرورش، وزارت کشور، سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی و نیروی انتظامی و نهادهای نظارتی مرتبط، در زمینه رفع مشکلات مربوط به پیروان ادیان رسمی کشور
۷. مشارکت اقلیت ها در برگزاری برنامه های هفته کتاب در آبان ماه ویژه جایگاه نشر _ کتاب و رسانه در بین ادیان توحیدی و اهداء جایزه به چهره های برتر غیر مسلمان در این زمینه
۸. صدور مجوز برای دانشجویان، خبرنگاران داخلی و خارجی برای مراجعه به اماکن مذهبی و فرهنگی اقلیت های دینی
۹. برگزاری برنامه های فرهنگی و هنری ملی به صورت مشترک با وزارت متبوع.