به گزارش خبرنگار ایرنا، همزمان با ۱۴ نوامبر مصادف با ۲۳ آبان روز جهانی دیابت است در سال ۱۹۹۱ فدراسیون جهانی دیابت (IDF) و سازمان بهداشت جهانی (WHO)، ۱۴ نوامبر را به عنوان روز جهانی دیابت معرفی کردند؛ این روز مصادف است با تاریخ تولد «فردریک بانتینگ» کسی که همراه با «چارلز بست» انسولین را کشف کرد.
کارشناسان بهداشت و درمان هشدار می دهند که با گسترش روزافزون عوامل خطرآفرین مانند فشار خون بالا، چاقی، اضافه وزن، چربی خون بالا دیابت به یک بیماری با تعداد زیادی مبتلا در جهان و به چالشی مهم برای بخش سلامت مبدل شده است و بیم آن دارند که در سال های نه چندان دور در صورت رعایت نکردن نکات لازم برای شناسایی و پیشگیری، حرکت چراغ خاموش این بیماری و عوارض ناشی از آن به مرحله بحرانی برسد.
دیابت به عنوان یکی از مهمترین علل مرگ و میر و بیماری در سراسر جهان، بار اقتصادی سنگینی بر سیستم بهداشت و درمان تحمیل می‌کند. بنابراین، انجام مداخلات مبتنی بر جمعیت به منظور پیشگیری از بروز دیابت، افزایش تشخیص زودرس، تغییر در شیوه زندگی و استفاده از مداخلات دارویی جهت جلوگیری یا تأخیر در پیشرفت عوارض ناشی از بیماری بسیار حائز اهمیت است.
دیابت یک بیماری مزمن ناتوان کننده محسوب می‌شود که عوارض بسیاری مانند آسیب‌های قلبی عروقی، چشمی، کلیوی، زخم‌های دیابتی و نابینایی را به همراه دارد و هزینه‌های فراوانی را نیز بر خانواده‌ها و جامعه تحمیل می‌کند. البته نکته امیدوارکننده درباره دیابت این است که این بیماری با روش‌های پیشگیرانه و درمانی قابل مهار است. سازمان بهداشت جهانی نیز در هدف‌گذاری‌های خود ابراز امیدواری کرده که شیوع آن تا سال ۲۰۲۵ میلادی متوقف شود.
سه نوع دیابت وجود دارد و در فرد مبتلا به دیابت گلوگز یا قند خون نمی تواند به سلول ها برسد و سطح آن در خون افزایش می یابد و با گذشت زمان آسیب های جدی به قلب، عروق، چشم ها، کلیه ها و اعصاب وارد می شود.
در دیابت نوع یک که معمولا از دوران کودکی آغاز می شود، بر اثر کمبود تولید انسولین در بدن بوجود می آید و کنترل آن تنها با مدیریت روزانه انسولین میسر است. این نوع از دیابت با دانش کنونی بشر قابل پیشگیری نیست و به بیمار توصیه می شود که مدارا کند. علایم این نوع بیمارش شامل دفع بیش از حد ادرار، احساس تشنگی و گرسنگی مکرر، کاهش وزن، تغییرات بینایی و خستگی است.
دیابت نوع ۲ شکلی از دیابت به دلیل شیوه نادرست زندگی بوجود می آید و معمولا ناشی از تحرک و اضافه وزن است تا سال ها پیش این نوع دیابت فقط در بزرگسالان دیده می شد ولی در زمان حاضر سیل آن به کودکان نیز رسیده است و توجه به شیوه زندگی سالم تنها راه کنترل این معضل عمومی است.
چاقی، چربی خون و فشار خون بالا و فرد نیز سابقه ابتلای اعضای خانواده به این بیماری به عنوان عوامل تاثیر گذار ابتلا به این نوع دیابت است و تشنگی فراوان، تکرر ادرار، بی حسی، بی حوصلگی، عصبی بودن ایجاد زخم و دیر التیام یافتن آن از جمله علائم بیماری است و در صورت درمان نکردن و انجام مراقبت های بهداشتی لازم باعث می شود که فرد به سمت نابینایی، نارسایی کلیوی، سکته مغزی و قطع عضو پیش برود.
دیابت نوع سوم که دیابت بارداری نیز به آن می گویند در سه تا پنج درصد زنان باردار به دلیل تغییرات هورمونی رخ می دهد و پس از پایان بارداری بیماری برطرف می شود و یا در بارداری های بعدی بروز می کند.
دیابت گرچه تا آخر عمر با فرد بیمار همراه است اما رعایت دستورالعمل های بهداشتی و زندگی می تواند در کیفیت زندگی فرد تاثیرگذارد و زندگی بدون درد و رنج ناشی از دست دادن اعضای حیاتی بدن همچون کلیه و دیالیز شدن را سپری کنند.
نارسایی کلیوی، خاموش اما پیشرونده
فوق تخصص کلیه و پیوند و دیالیز دانشگاه علوم پزشکی بابل هم از ابتلا به دیابت و فشار خون به عنوان عوامل اصلی در بروز بیماری نارسایی کلیه نام برد و گفت: در کنار این‌ها عواملی همچون سابقه بیماری خانوادگی و ارثی، ژنتیکی، عفونت های ادراری و سنگ های کلیه نیز می تواند بر آن اثر خود را بگذارد.
رقیه اکبری در توصیف علائم بیماری کلیوی که آن را با عنوان 'بیماری خاموش ' نام برد، افزود : این بیماری بدون علائم به مرور و خزنده رشد پیدا می کند که در نهایت باعث بروز عوارضی همچون از دست دادن کلیه و دیالیزی شدن فرد می شود.
دانشیاردانشگاه علوم پزشکی و خدمات بهداشتی درمانی بابل این پزشک فوق تخصص کلیه از مبتلا شدن افراد به بیماری دیابت و عدم رعایت نکات بهداشتی و سلامت از سوی این بیماران به عنوان سرآغاز ابتلا به بیماری نارسایی کلیه یاد کرد و گفت : رسیدن یک فرد دیابتی به حد نهایی عوارض ناشی از بیماری کلیوی یا همان دیالیزی شدن در دوره زمانی ۱۰ تا ۲۰ سال از زمان تشخیص دیابت رخ می دهد.
اکبری گفت : در صورت شناسایی بیماران دیابتی می توانیم امیدوار باشیم که روند ابتلا به بیماری های کلیوی در استان کنترل و به تعویق بیفتد.
وی با تاکید بر اینکه بیماری های کلیوی فاقد علائم هستند، افزود : انجام سالانه آزمایش های های ادرار، خون و اندازه گیری مرتب فشار خون می تواند در جلوگیری و کنترل این بیماری کشنده کمک کند.
او ادامه داد : با توجه به روند کنونی و هشداردهنده بیماران فشار خون و دیابت در مازندران جدی گرفتن شناسایی این بیماران می تواند در کنترل و کاهش مبتلایان به بیماران کلیوی آینده اثرگذار باشد.
فوق تخصص کلیه در ادامه توصیه های بهداشتی برای مراقبت از کلیه ها را تشریح کرد و گفت : کنترل مرتب فشار خون، انجام ورزش مرتب و وزن مناسب به کاهش فشار خون و جلوگیری از خطر ابتلا به بیماری های کلیوی کمک می کند.
وی به افراد توصیه کرد که خوردن مقدار مناسب مایعات را در برنامه روزانه خود قرار دهند تا با این کار به کلیه ها در دفع اوره و سموم کمک کنند.
به گفته این فوق تخصص کلیه و مجاری ادراری، استعمال دخانیات از عواملی که منجر به کندی جریان خون و خون رسانی نشدن کافی به کلیه ها می شود که این کار می تواند بر عملکرد صحیح این عضو بدن تاثیر منفی بگذارد.
حالِ ناخوش قلب بیماران دیابتی
فلوشیپ نارسایی قلب و پیوند، متخصص قلب و عروق از دیابت به همراه چربی خون بالا، فشار خون بالا، چاقی، مصرف سیگار و کم تحرکی به عنوان عوامل خطر بیماری‌های قلبی نام برد.
نغمه ضیایی در گفت و گو با خبرنگار ایرنا افزود: پیش بینی و برآوردها نشان می دهد که هشت میلیون ایرانی به این بیماری مبتلا هستند و متاسفانه شایع‌ترین علت مرگ و میر این افراد مسائل قلبی و عروقی است که می بایست به این موضوع توجه زیادی شود.
متخصص قلب و عروق دانشگاه علوم پزشکی و خدمات بهداشتی درمانی بابل برای جلوگیری از مشکلات قلبی و عروقی به بیماران مبتلا به دیابت توصیه کرد که پنج روز در هفته به مدت ۳۰ دقیقه فعالیت های سبک ورزشی انجام دهند.
وی همچنین از سیگار به عنوان یکی از عوامل خطرآفرین برای بیماران دیابتی نام برد و به آنها توصیه کرد که از مصرف آن بپرهیزند تا مشکلات قلبی و عروقی برآنها عارض نشود.
ضیایی اظهار داشت: چربی خون بالای بیماران دیابتی یکی دیگر از عوامل خطرآفرین به شمار می رود و توصیه می شود تا آنها با رعایت نکات تغذیه ای و مصرف داروی تجویزی از سوی پزشک چربی خون خود را در حدد نرمال نگه دارند.
وی گفت: اینکه سوال می شود آیا همه بیماران مبتلا به دیابت باید از نظر قلبی و عروقی مورد بررسی قرار و معاینه قرار گیرند باید گفت که با کوچکترین علائمی همچون درد قفسه سینه و تنگی نفس باید این مسائل در آنها جدی گرفته شود و به نوعی به صدا درآمدن زنگ خطر است.
این دکتر قلب ادامه داد: در خصوص مصرف قرص "روتین آسپرین" برای تمام بیماران دیابتی توصیه نمی شود مگر اینکه بیماران که ریزفاکتوری ها و عوامل خطر سن، سیگار و چربی بالا را داشته باشند.
عضو هیات علمی دانشگاه علوم پزشکی و خدمات بهداشتی درمانی بابل گفت:برای درمان دیابت باید وضعیت قلبی و عروقی بیمار بررسی شود و سپس دارو تجویز کنیم زیرا بیماری قلبی و عروقی مهمترین علت مرگ و میر دیابتی‌ها است.
دیابت، علت اول و آخر نارسایی کلیه
فوق تخصص نفرولوژی دانشگاه علوم پزشکی مازندران به خبرنگار ایرنا گفت: کلیه ها، اعضای کوچک و پر اهمیت بدن انسان هستند که هر ۲۴ ساعت در مجموع حدود ۲۰۰ لیتر از مایعات بدن را تصفیه و به جریان خون باز می گردانند که حدود ۲ لیتر مایع به صورت ادرار از بدن دفع می شود در حالی که باقی مانده یعنی حدود ۱۹۸ لیتر به بدن برمی گردد.
فرهاد غلامی افزود : ۲ علت مهم برای نارسایی کلیه ها یا مرحله نهایی بیماری کلیه یکی دیابت نوع ۲ یا دیابت بزرگسالان دیگری فشار خون بالاست و زمانی که این این بیماری ها با درمان مراقبت شوند، بیماری های کلیه مرتبط با آنها می توانند پیشگیری شوند یا سرعت آنها کاهش یابد.
این فوق تخصص نفرولوژی نارسایی کلیه ها را با علایمی نامحسوس نظیر بالا رفتن کراتین در خون و فشار خون بالا ذکر کرد و گفت : با انجام آزمایش های خون و ادرار برای اندازه گیری کراتین به عنوان ماده ای که به وسیله کلیه های سالم از خون خارج می شود، می توان بیماری را تشخیص داد.
وی با اشاره به اینکه بیماری مزمن کلیه (CKD) یک بیماری غیرواگیر است، افزود: این بیماری بر ۱۰ درصد از افراد در سراسر جهان تاثیر می گذارد و هر چند غیر قابل درمان است اما شدت بیماری می تواند متفاوت باشد و باعث می شود بیمار نیاز به مراقبت پیدا کند.
غلامی افزایش آگاهی در مورد کلیه های، غربالگری تمام بیماران مبتلا به دیابت و فشار خون بالا، تشویق رفتارهای پیشگیرانه را فعالیت های ضروری و لازم برای کنترل بیماری نارسایی کلیه در جامعه عنوان کرد.