به گزارش خبرنگار ایرنا، در این آیین که "کارن فیروز" لوئیز فیروز بانوی آمریکایی‌الاصل که نخستین بار نژاد اسب کاسپین را در شهرستان آمل شناسایی کرده بود، به همراه دبیر فدراسیون سوارکاری، انجمن های هویت بخشی اسب و بین المللی اسب کاسپین و علاقمندان حوزه میراث فرهنگی و سوارکاری نیز حضور داشتند، از تابلو ثبت اسب کاسپین در فهرست میراث ناملموس در روستای کمدره از توابع بخش دشت سر شهرستان آمل رونمایی شد.
اثر اسب کاسپین به عنوان " اسب کاسپین، مهارت های سنتی، پرورش ونگهداری " با شماره ۲۸۷۸ روز ۱۶ /۰۷ / ۱۴۰۲ "در فهرست آثار ملی کشور به ثبت رسیده است.
مدیرکل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری مازندران در حاشیه این آیین در گفت وگو با خبرنگار ایرنا گفت: ثبت اسب کاسپین به عنوان اثر ناملموس ملی که خواستگاه آن شهرستان آمل است، نشان دهنده هویت بالای تاریخی، اصالت، ریشه و تاریخ این استان است.
حسین ایزدی با اشاره به اینکه از سال ۱۳۸۴ تاکنون حدود ۱۳۷ اثر فرهنگی و هویتی مازندران در فهرست میراث فرهنگی ناملموس کشور به ثبت رسیده است، افزود: ثبت اسب کاسپین به عنوان یکی از همین آثار بوده که براساس کنوانسیون بین المللی صیانت و حراست از میراث فرهنگی ومعنوی و اهمیت دادن به این نژاد از اسب در کشور ثبت شده است.
وی اظهار داشت: براساس کاوش های انجام شده درمنطقه " گوهرتپه بهشهر" و از بندرترکمن در استان گلستان تا تالش در استان گیلان، خواستگاه اصلی اسب کاسپین درشهرستان آمل بوده و با ثبت آن از این پس دارای ارزش و اهمیت بیشتری خواهد یافت.
مدیرکل میراث فرهنگی، صنایع دستی وگردشگری مازندران همچنین به مزیت های ثبت ملی اسب کاسپین اشاره کرد و گفت: با ملی شدن ثبت اسب کاسپین، از خطر انقراض این حیوان و نژاد با اصالت پیشگیری و همچنین در راستای حمایت ویژه و جدی تر برای تکثیر و هویت بخشی به نژاد اسب کاسپین با همکاری اداره کل منابع طبیعی با واگذاری اراضی مورد نیاز جنگلی اقدام خواهد شد.
ایزدی، رونق گردشگری ورزشی و جذب مسافران و گردشگر را از دیگر مزیت های به ثبت رسیدن اسب کاسپین با توجه به کارکردهای ویژه این حیوان درمازندران اعلام کرد و یادآورشد: انتظار است که اداره کل ورزش و جوانان و هیات سوارکاری مازندران در برگزاری منظم مسابقات ورزشی سوارکاری و جشنواره های اسب کاسپین اهتمام بیشتری در طول سال داشته باشند.
اسب کاسپین یا با نام لاتین «Caspian horse»، اسب شاه، یا اسبچه خزری (که امروز می گویند این نام اشتباه است چرا که اسب کاسپین به هیبت یک اسب کامل است) با قدمت بیش از پنج هزار سال به عنوان یکی از قدیمی‌ترین نژاد اسب های موجود در جهان محسوب می‌شود و پراکندگی فعلی آن از بهشهر مازندران در نزدیکی دشت ترکمن تا تالش در غرب گیلان است؛ ولی باشگاه‌های سوارکاری اسب کاسپین در مناطق مختلف کشور راه اندازی شده است.
ماجرای شناسایی اسب کاسپین در کشور
لوئیز فیروز بانوی آمریکایی‌الاصل که به مدت بیش از چهار دهه به همراه همسرش نرسی فیروز به پرورش اسب در ایران پرداخت، همیشه به دنبال اسب‌های کوچک و مناسبی برای آموزش سوارکاری به فرزندان خود بود و در سفری در سال ۱۳۴۴ شمسی برابر با ۱۹۶۵ میلادی به سواحل جنوبی دریای خزر، نخستین بار اسبچه خزر (اسب کاسپین) را در یکی از روستاهای دور افتاده آمل بصورت تصادفی در حالی که به یک گاری بزرگ بسته شده بود و کیسه های سیمان جابجا می کرد، دید و مورد شناسایی قرار داد و متوجه حضور تعدادی از بقایای این نژاد در آن منطقه شد.
لوئیز دو اسبچه خزر را از محلی ها خرید و در آن زمان از آمل به تهران آورد. بعد از مدتی آموزش به این اسب، تحت تاثیر رفتار و حرکات آن، همچنین از روی کنجکاوی در ارتباط این اسب‌ها با حجاری های تخت جمشید، تصمیم به تحقیق بر روی این نژاد گرفت.
لوئیز فیروز با فرستادن نمونه خون، استخوان و موی این اسب به اروپا به نتایج جالبی دست یافت؛ اسب کاسپین قدیمی‌ترین اسب خونگرم دنیاست؛ شواهد ژنتیکی، گرافیکی و استخوان شناسی و نقوش سنگی روی پلکان های تخت جمشید و مهرها و مجسمه های بر جا مانده از آثار تمدن های باستانی همگی دال بر وجود اسب کاسپین از زمان های دور است.