به گزارش خبرنگار ایرنا، ظریف روز چهارشنبه از طریق ارتباط وبیناری در دومین همایش ملی سیاست خارجی ایران در محل دانشگاه شهید باهنر کرمان با گرامیداشت یاد شهیدان باهنر، حاج قاسم سلیمانی و نیز مرحوم آیت الله هاشمی رفسنجانی به عنوان شخصیت‌های بزرگ استان کرمان اظهارداشت: رژیم صهیونیستی با نگرانی سازی ساختگی دنبال آن است تا بتواند در دنیا علیه ایران امنیتی‌سازی و تهدیدانگاری کند.
وی افزود: لذا همانطور که در طرف مقابل ما از قدرت گفتمانی، انگیزشی، معنایی، روایت سازی، قالب بندی و تصمیم سازی برای تهدیدسازی ایران استفاده می شود ما هم باید توجه داشته باشیم که در کنار عناصر مادی قدرت، نیازمند عناصر معنوی قدرتمان نیز هستیم.
ظریف در ابتدای مباحث خود با بیان اینکه سیاست خارجی، منافع و امنیت ملی در هم تنیده است گفت: اگر بخواهیم در این زمینه سخن بگوییم و نظریه پردازی کنیم نیاز به نظریه پردازی های بومی داریم ضمن آنکه باید نظریه ها را بشناسیم.
وی با اشاره به اینکه نظریه با مکتب متفاوت است و نیاز داریم با شرایط ایران تحلیل کنیم و خودمان را در عین حال در چارچوب زندان نظریه نیز قرار ندهیم، گفت: این به معنای فرار از نظریه نیست بلکه نیاز به نظریه پردازی و آزاداندیشی در روابط خارجی است.
سیاست خارجی و منفعت ملی
ظریف همچنین با اشاره به سه مفهوم به هم پیوسته سیاست خارجی، منافع و امنیت ملی تصریح کرد: به عبارتی، سیاست خارجی پیگیری منافع ملی و دیپلماسی، راهکار پیگیری سیاست خارجی با کمترین هزینه و بیشترین پایداری است که این موضوع می تواند این ۲ مفهم را جدا کند.
وزیر امور خارجه پیشین کشورمان بیان کرد: سیاست خارجی که منفعتی ملی را دنبال نمی کند، نمی تواند سیاست خارجی موثر و مفید باشد؛ سیاست خارجی زمانی می تواند کارآمد باشد که هدف، پیگیری منافع و امنیت ملی داشته باشد.
وی با اشاره به اینکه ارتباط بین قدرت امنیت ملی، پیشرفت کشور و سیاست خارجی با بقا آغاز می شود گفت: بقای دولت و ملت باید در هم تنیده باشد اما تنها عناصر تامین کننده امنیت و قدرت ملی، عناصر مادی نیستند بلکه عناصر انگیزشی و معنایی می توانند اهمیت بسیار فوق العاده ای در این خوزه داشته باشند.
ظریف گفت: اگر به قانون اساسی نگاه کنیم می بینیم پنج عنصر برابر برای امنیت ملی در این قانون دیده شده؛ در این زمینه قدرت نظامی با حضور رییس ستاد کل نیروهای مسلح، قدرت اقتصادی و توسعه با حضور رییس سازمان برنامه و بودجه، قدرت دیپلماسی با وزیر امور خارجه، امنیت داخلی با حضور وزیر اطلاعات و انسجام داخلی با حضور وزیر کشور تعریف شده است.
مقاومت دربرابر جداسازی آرمان و منافع ملی
وی ادامه داد: دیپلماسی و انسجام ملی عناصر معنایی امنیت ملی هستند و اینجا باید با گزینه های وارداتی مبنی بر جدا کردن آرمان از منافع ملی مقابله کنیم؛ نگرش این جداسازی، صرفا تبلیغاتی است و افرادی که این نگرش را مطرح کردند به آن باور ندارند و در کشور، خود نیز از آن استفاده نکردند.
ظریف خطاب به برخی طرف ها یا نگاه ها افزود: اگر به ایران می‌گویید منافع آرمانی خود را کنار بگذارد، چرا خودتان این منافع را کنار نمی گذارید؟؛ لذا تضاد منافع ملی با آرمانی اشتباه است اما ضرورت اولویت بندی منافع همچنان وجود دارد یعنی اگر بقا در خطر باشد سایر منافع نیز برای مدت کوتاهی چشم پوشی یا کمتر توجه می شود، لذا اولویت بندی ها در منافع ملی بسیار مهم است.
به گفته وی، از یک دیدگاه جامعه‌نگر پس از بقا، عنصر مردم را می توانید به عنوان مهمترین زمینه امنیت ملی، عامل بازدارندگی و عامل قدرت ملی در نظر بگیرید.
ظریف تاکید کرد: همانطور که رهبر معظم انقلاب می فرمایند آنچه به کشور قدرت بازدارندگی و در سطح بین المللی، مهم و تاثیرگذار نشان می دهد، مردم هستند.
رضایتمندی و مشروعیت نزد مردم
به گفته وی، ۲ عنصر از جمله رضایتمندی و مشروعیت نظام در دید مردم، قدرت ملی و بازدارندگی ایجاد می کند، این قدرت مردم باعث حفظ کشور می شود و نگرانی قدرت های بزرگ از ایستادگی مردم، فرهنگ مقاومت و ایثار است که شهید حاج قاسم سلیمانی نماد این حوزه به شمار می رود و این است که قدرت ما را می سازد.
ظریف ادامه داد: اگر به سند چشم انداز نگاه کنید، الهام‌بخشی یعنی اینکه جمهوری اسلامی بتواند برای دیگران نمونه باشد و این، یکی دیگر از منابع قدرت ماست.
به گفته وی، مهمترین عنصر در الهام بخشی این است که مردم دنیا و منطقه به جمهوری اسلامی به عنوان یک نمونه نگاه کنند و ما یک عنصر این نمونه بودن را داریم و آن پیام استقلال و مقاومت انقلاب اسلامی است؛ همین عنصر است که دیگران را به نگرانی واداشته است.
به گفته ظریف، نگرش رژیم اسراییل، نگرانی از پیام و نفوذ معنوی ایران دارد که تلاش می کند با یک نگرانی ساختگی آن را جایگزین کند که بتواند در دنیا ایجاد امنیتی سازی و تهدیدانگاری کند لذا همانطور که در طرف مقابل ما از قدرت گفتمانی انگیزشی، معنایی، روایت سازی، قالب بندی و تصمیم سازی برای تهدیدسازی ایران استفاده می شود ما هم باید توجه داشته باشیم که در کنار عناصر مادی قدرت، نیازمند عناصر معنوی قدرتمان هستیم.
جاپای قدرت جمهوری اسلامی در بین الملل
وی تاکید کرد: نباید فراموش کنیم که عناصر معنوی قدرت ما برای جمهوری اسلامی که یک قدرت میانی یا منطقه ای است، می تواند جای پایی در سطح بین المللی بسیار فراتر از اندازه اقتصاد، قدرت نظامی و جغرافیای ما و منابع ما فراهم کند و آن قدرت است که با انقلاب اسلامی، ایران را روی نقشه جهان قرار داده است.
ظریف ادامه داد: لذا منابع قدرت، خالص بر منابع مادی قدرت نیست اگر نگاه نظریه پردازانه به منابع قدرت جمهوری اسلامی داشته باشیم حتما باید منابع انگیزشی قدرت جمهوری و اصل الهام بخشی ایران را فراموش نکنیم زیرا اینها منابع قدرت ما هستند.
نفوذ خارجی و منبع قدرت
وی در ادامه با بیان اینکه نفوذ جمهوری اسلامی در منطقه یک منبع قدرت است اظهارداشت: در کنار اینکه توسعه اقتصادی، توسعه همه جانبه و پایدار، انسجام اجتماعی و توان نظامی هرکدام یک منبع قدرت است اما هیچ کدام از اینها تمام قدرت نیست و نه میزان قدرت را با میزان تانک و توپ، تولید داخلی و نه با تنها با دیپلماسی ما می سنجند، بلکه ما نیاز داریم منابع قدرت را در کنار نفوذ خارجی فراهم کنیم.
ظریف افزود: اگر بخواهیم نفوذ و نزول را مقایسه کنیم باید به سیاست ۱۴ ساله آمریکا از سال ۱۹۹۱ تا ۲۰۰۴ برگردیم و آن را بررسی کنیم که آن سیاست بر مبنای حضور بود و در گزارشی نتیجه گیری این حضور به کاهش قدرت آمریکا انجامیده و نه افزایش آن؛ نفوذ است که می تواند قدرت را افزایش دهد.
وی بیان کرد: برای کشوری مثل جمهوری اسلامی که مبنای نگرشی، اعتقادی و باورمندی به روابط بین الملل داشته و اعتقاد دارم که باید این نگرش غیرمادی به نظریه را داشته باشیم و مبانی فکری خودمان را در نظریه ببینیم، این مبنا است که پایه قدرت ماست که باید حتما آن را ببینیم.
هم دولت هم آرمان
ظریف افزود: نباید گول این حرف را بخوریم که ایران باید بین دولت و آرمان بودن یکی را انتخاب کند؛ ما همزمان هم دولت و هم آرمان هستیم، کمااینکه آمریکایی ها به درست یا غلط، به دروغ هم می گویند آرمان های خود را هر جایی اجرا نمی کنند، اما آمریکا آمادگی جدایی آرمان از منابع قدرت ملی خود را ندارد.
وی بیان کرد: جدایی آرمان از قدرت یعنی یکی از پایه های مهم امنیت و منافع ملی خود را از دست دادیم و فراموش نکنید مشروعیت، رضایتمندی مردمی و عزت مندی بسیار مهم است که اگر بخواهیم معادله هسته ای را درست درک کنیم از طرف خارج این معادله امنیتی سازی و از داخل معادله عزت است؛ یعنی دیگران نباید به ما تحمیل کنند که ما چکار کنیم.
معادله هسته ای، امنیتی سازی، عزتمندی
ظریف گفت: قسمتی از معادله هسته ای ایران امنیتی سازی و بخشی عزتمندی است که دیدگاه مقام معظم رهبری در این حوزه بر سه پایه عزت، حکمت و مصلحت است و حکمت و مصلحت روش رسیدن به عزت است و عزت، مبنای سیاست خارجی ماست؛ عزت یک عنصر معنایی و انگیزشی قدرت است و نباید آن را فراموش کنیم.
وزیر امور خارجه پیشین کشورمان ادامه داد: اگر بخواهیم سلسله مراتب منافع و امنیت ملی را در نظر بگیریم پس از بقا و شاید همتای تمامیت ارضی و بقای سیاسی است، باید این منافع مشروعیت و رضایتمندی مردمی و عزت ملی را در نظر بگیریم.
به گفته وی، اگر ایران را یک کشور عزتمند، سربلند و مستقل ببینند و با آن به عنوان یک کشور عزتمند تعامل کنند اینها پایه های قدرت ملی ماست و نباید فراموش کنیم که به ما قدرت داده است.
ظریف افزود: عنصر بعدی که در سند چشم انداز نیز به آن اشاره شده، الهام بخشی است که از طریق نفوذ به دست می آید نه از طریق حضور؛ الهام بخشی یک عنصر بسیار مهم است که بازدارندگی و قدرت کشور را افزایش می دهد و از آسیب پذیری کشور جلوگیری می کند لذا اگر نگاهی جامعه‌نگر به امنیت، منافع ملی و سیاست خارجی و دیپلماسی که وظیفه آن پیشبرد امنیت و منافع ملی است داشته باشیم آنگاه می توانیم در جهت ایرانی آزاد، آباد، سربلند و پرقدرت در صحنه منطقه و جهانی حرکت کنیم.
به گزارش ایرنا در مراسم افتتاح دومین همایش سیاست خارجی ایران نیز حسین اکبری فرد رییس دانشگاه باهنر کرمان با اشاره به جایگاه و نقش مهم امنیت در توسعه که در سایه سیاستگذاری به موقع و درست تحقق می یابد، به تشریح ظرفیت های این دانشگاه پرداخت و با بیان اینکه توسعه با توصیه محقق نخواهد شد گفت: با عزت، حکمت و مصلحت، سیاست خارجی پایداری در کشور خواهیم داشت.
وی افزود: تولید علم مرجعیت ساز است.
محمود غفوری رییس همایش ملی سیاست خارجی ایران نیز گفت: ۱۴۵ چکیده مقاله به دبیرخانه این همایش ارسال شد که ۱۰۷ مورد آن مورد پذیرش قرار گرفت و ۳۰ مقاله از ۸۴ مقاله ارسال شده، چاپ می‌شود.
سیدجواد دهقانی فیروزآبادی دبیر علمی دومین همایش ملی سیاست خارجی ایران نیز با تحلیل جایگاه سیاست در علوم گفت: سیاست خارجی باید به نحو مطلوب تدوین و اجرایی شود تا به تحقق و بالندگی امنیت ملی نیز کمک کند.