به گزارش خبرنگار گروه علم و آموزش ایرنا، وزارت علوم، تحقیقات و فناوری و مجموعه دانشگاه‌ها، پژوهشگاه‌ها و موسسات آموزشی و علمی وابسته به این وزارتخانه به عنوان متولی اصلی آموزش عالی در کشور طی سال ۱۴۰۲ رویدادهای مختلفی را با هدف تحقق برنامه‌های پنجگانه وزیر علوم سامان دادند.
اجلاس روسای دانشگاه‌ها، پژوهشگاه‌ها، مراکز آموزش عالی و پژوهشی و فناوری سراسر کشور به عنوان نشست‌هایی که به هماهنگی بیشتر دانشگاه‌های سراسر کشور با مدیران وزارت علوم در ستاد کمک می‌کند یکی از اولویت‌های وزارت علوم از ابتدای دولت سیزدهم بوده است که طی سال گذشته تقریبا هر چهار ماه یکبار در شیراز، تهران و مشهد هر کدام در قالب نشست‌های سه یا چهار روزه برگزار شد.
افزون بر این، وزارت علوم برای تحقق آموزش مهارتی و هدفمند با هدف اصلی کاهش بیکاری در میان دانش‌آموختگان از دیگر اهدافی بود که با اقدامات ستادی در وزارت علوم تقویت شد و برای این هدف همایش ملی مهارت‌افزایی، هدایت شغلی و صلاحیت حرفه‌ای و کنگره ملی آموزش هدفمند، مهارتی و نیازمحور برپا شد.
همایش ملی مرجعیت علمی با پیش‌نشست‌های مفصلی که از اواسط سال با کمک نهادهای متولی و مراکز تحقیقاتی وابسته به وزارت علوم آغاز شده بود، فعالیت دیگری برای کسب مرجعیت علمی ایران در سطح جهان بود.
برنامه‌های متداول وزارت علوم شامل گرامیداشت روز دانشجو، برپایی هفته پژوهش در سطح استانی و ملی و نمایشگاه دستاوردهای پژوهش، فناوری و فن‌بازار همچنین حضور رییس جمهور در دانشگاه‌ها به مناسبت بازگشایی دانشگاه‌ها و روز دانشجو نیز از دیگر اقداماتی بود که در سال جاری با سعی و اهتمام بیشتری سرانجام گرفت.
نشست‌های نوبه‌ای معاونت‌های مختلف مانند معاونت آموزش، معاونت پژوهش، معاونت فناوری و نوآوری و معاونت مالی، اداری و منابع وزارت علوم با معاونان متناظر در دانشگاه‌های سراسر کشور نیز طی سال گذشته برگزار شد که برای جلوگیری از تطویل بیش از حد گزارش پیش‌رو از ذکر آنها خودداری شده است.
اولین اجلاس روسای دانشگاه‌ها در ۱۴۰۲؛ شیراز
اولین گردهمایی مهم مدیران آموزش عالی در سال ۱۴۰۲ نیز در اجلاس روسای دانشگاه‌ها در شیراز رقم خورد. این اجلاس ۲۱ تا ۲۳ اردیبهشت ماه گذشته با حضور وزیر کشور، وزیر آموزش و پرورش، نماینده ولی فقیه در استان فارس و امام جمعه شیراز، استاندار فارس، نمایندگان مردم شیراز در مجلس شورای اسلامی وزیر علوم، تحقیقات و فناوری، دبیر شورای عالی انقلاب فرهنگی، رییس نهاد مقام معظم رهبری در دانشگاه‌ها در موسسه استنادی و پایش علم و فناوری جهان اسلام (isc) برگزار شد.
این اجلاس با برنامه‌های مختلفی؛ از جمله رونمایی از سامانه دانا (درگاه آشنایی با نخبگان و آینده‌سازان)، برگزاری نمایشگاه دستاوردهای فناورانه در پارک علم و فناوری شیراز، بررسی و تصویب آیین‌نامه تخصیص پژوهانه اعضای هیات علمی، رونمایی از پوستر جشنواره ملی هنرهای تجسمی (تجسم غدیر) و نشست‌های آموزشی، پژوهشی و فناوری از جمله نشست پارک‌های علم و فناوری و نشست تبیین ابعاد اجرایی و حفاظتی نوبت دوم آزمون سراسری همراه بود.
همچنین در آخرین روز اجلاس از برترین روسای دانشگاه‌ها و موسسات آموزش عالی تقدیر و به آنها نشان سرو تقدیم شد. از بین رؤسای دانشگاه‌های کشور، ۱۰ رییس دانشگاه، از بین رؤسای پژوهشگاه‌ها ۲ رییس پژوهشگاه و از بین رؤسای پارک‌های علم و فناوری نیز ۲ رییس پارک، به عنوان مدیرانی که بهترین عملکرد را در یک سال گذشته داشتند، انتخاب و نشان سرو را از دست وزیر علوم، تحقیقات و فناوری دریافت کردند.
رؤسای دانشگاه‌های تهران، اصفهان، یزد، علم و صنعت، صنعتی بیرجند، ارومیه، تبریز، بین‌المللی امام خمینی (ره) قزوین، اراک و حضرت معصومه به عنوان رؤسای دانشگاه‌های برتر معرفی شدند. همچنین از بین رؤسای مؤسسات پژوهشی، رییس پژوهشگاه ملی اقیانوس‌شناسی و علوم جوی، رییس پژوهشگاه مواد و انرژی و از بین پارک‌های علم و فناوری نیز رییس پارک علم و فناوری خراسان رضوی و سیستان و بلوچستان به عنوان رؤسای برتر معرفی شدند.
قدردانی از مقام استاد همزمان با روز و هفته معلم
آیین گرامیداشت و تقدیر از اعضای هیات علمی نمونه کشوری نیز ۱۲ اردیبهشت ۱۴۰۲ در دانشگاه شهید بهشتی و با حضور وزیر علوم برگزار و در آن از ۵۲ استاد تقدیر شد. همچنین بیشترین تعداد استادان تقدیرشده نسبت به سال‌های قبل را بانوان تشکیل دادند.
مشاور رییس مرکز هیأت‌های ممیزه در سی امین دوره نکوداشت استاد نمونه اظهار داشت: این مراسم از سال تحصیلی ۷۰ تاکنون برگزار و طی ان از ۴۸۰ استاد از ۵۴ دانشگاه تقدیر شده است. امسال و در سی امین دوره از ۵۲ استاد استاد تجلیل می شود.
عبدالحسین طاهری افزود: فرایند انتخاب عضو هیات علمی نمونه بر اساس دستور العمل مشخصی است که هر ساله بازنگری می شود. آخرین بازنگری سال ۱۴۰۰ بود و امسال بر اساس دستورالعمل، تقاضای دانشگاه ها را برای انتخاب اعضای هیات علمی نمونه کشوری بررسی کردیم. بر اساس دستورالعمل اعضای هیات علمی رسمی دانشگاه مجاز یه تشکیل پرونده هستند، هر دانشگاه با داشتن ۱۰۰ عضو هیات علمی ۱ سهمیه برای ارسال پرونده دارد و حداکثر سقف ۶ نفر است.
وی ادامه داد: بیشترین تعداد متقاضی را امسال داشتیم که ۱۲۶ پرونده متقاضی از ۴۴ دانشگاه ارسال شد. بیشترین تعداد در فنی و مهندسی بعد علوم انسانی پایه کشاورزی و منابع طبیعی و دامپزشکی و هنر و معماری در رتبه آخر بود. حدود ۲۰ نفر در گروه فنی و مهندسی، ۱۳ نفر در گروه پایه، ۱۲ نفر علوم انسانی، ۶ نفر کشاورزی و منابع طبیعی و ۱ نفر در گروه هنر و معماری پذیرفته شدند. همچنین تعداد بانوان انتخاب شده امسال، برای تقدیر امسال از هر سال بیشتر است.
یک همایش و یک کنگره برای مهارت‌افزایی دانشجویان
معاونت پژوهشی وزارت علوم در سال گذشته به عنوان یکی از اولویت‌های این وزارتخانه برای حل مشکل بیکاری دانش‌آموختگان اولین همایش ملی مهارت‌افزایی، هدایت شغلی و صلاحیت حرفه‌ای را ۸ خرداد گذشته در دانشگاه شهید بهشتی با حضور وزیر علوم، تحقیقات و فناوری، رییس کمیسیون آموزش و تحقیقات مجلس شورای اسلامی، روسای دانشگاه‌های فنی‌وحرفه‌ای و جامع علمی کاربردی برگزار کرد. این همایش به نوعی پیش‌زمینه‌ای برای کنگره ملی آموزش هدفمند، مهارتی و نیازمحور بود که پنجم تیر ماه با حضور همه بازیگران این حوزه در وزارت علوم، تحقیقات و فناوری و وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی در محل تالار علامه امینی دانشگاه تهران برگزار شد.
وزیر علوم، تحقیقات و فناوری در این همایش گفت: آیین نامه آموزش های مهارت محور با همکاری وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی تدوین می شود که براساس آن دستگاه های اجرایی و صنایع خصوصی و دولتی خدماتی را در زمینه آموزش های مهارت محور ارائه می دهند.
محمدعلی زلفی‌گل اظهار داشت: در لایحه برنامه هفتم توسعه حکمی را آورده‌ایم که بر اساس آن قرار شد وزارت علوم با همکاری وزارت بهداشت و آموزش پزشکی آیین نامه ای را تدوین کنند که بر اساس آن آیین‌نامه، دستگاه های اجرایی و صنایع خصوصی و دولتی مکلف و موظف شوند درخصوص آموزش های مهارت محور خدماتی را ارائه دهند. در این آیین نامه، قرار است روسای دانشگاه ها به ویژه دانشگاه های فنی حرفه ای و علمی کاربردی باید در زمینمه آموزش مهارت محور کمک کنند.
کنگره ملی آموزش هدفمند، مهارتی و نیازمحور نیز پنجم تیرماه با حضور وزیر علوم، تحقیقات و فناوری و نمایندگانی از وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی و وزارت صنعت، معدن و تجارت و شماری از روسای دانشگاه‌ها در تالار علامه امینی دانشگاه تهران برگزار شد.
وزیر علوم در این کنگره نیز اظهار داشت: همه دستگاه‌ها در آموزش عالی و آموزش مهارتی نقش دارند، باید خود را با تغییرات اقلیم جهانی و ملی تغییر و تطابق بدهیم، شرایط با سرعت در حال تغییر است و نسل جوان امروز در دوران کوتاه جوانی بیشترین تغییرات سیاسی، اجتماعی و فرهنگی را در ابعاد ملی و فراملی درک کرده است. ما هم راهی نداریم بجز اینکه با شیوه های آموزش خود را تطبیق دهیم و منعطف باشیم.
وی ادامه داد: نباید فقط نیازهای امروز را از نظر مهارتی رفع کنیم، بلکه دانشگاه ها و آموزش عالی وظیفه نیاز آفرینی برای آینده را هم دارد و باید پیشگویی کند. آموزش مهارتی و نیازمحور هم باید برای دانشجویان فعلی، هم برای دانش آموختگان و هم برای افراد شاغل بازآموزی باید انجام شود و در دستور کار باشد.
وزیر علوم به تعریف از آموزش مهارتی مبنی بر دانشگاه مهارت‌محور یا آموزش مهارت محور پرداخت و گفت: باید به هر دو مقوله توجه کنیم این دو با هم قابل جمع است. حتی باید جدا از بحث دانشگاه های مهارت محور و آموزش مهارت محور، سراغ پارک های علم و فناوری و مراکز رشد هم برویم. بخشی از هدایت شغلی را معاونت فناوری وزارت علوم باید از طریق ظرفیت پارک های علم و فناوری پیگیری کند. پارک ها برنامه های خوبی با هدایت معاونت فناوری و نوآوری انحام داده اند که شامل طرح تانا و مدرسه اشتغال است.
دومین اجلاس روسای دانشگاه‌ها در آستانه آغاز سال تحصیلی
دومین اجلاس روسای دانشگاه‌ها و موسسات آموزش عالی، پژوهشی و فناوری نیز روزهای دوشنبه و سه شنبه ۲۰ و ۲۱ شهریور ۱۴۰۲ در محل سازمان پژوهش‌های علمی و صنعتی ایران و در آستانه سال نو تحصیلی با حضور وزیر علوم، عضو کمیسیون آموزش و تحقیقات مجلس شورای اسلامی، رییس نهاد نمایندگی مقام معظم رهبری در دانشگاه و رییس سازمان بسیج اساتید برگزار شد.
این نشست دو روزه با سخنرانی معاونان مختلف وزارت علوم همراه بود که هر کدام از حوزه‌های خود گزارش می‌دادند و نکات مختلفی را به اطلاع و برای اجرا به استحضار روسای دانشگاه‌ها می‌رساندند.
معاون پژوهشی، معاون فناوری و نوآوری، معاون اداری، منابع و مالی، معاون فرهنگی و اجتماعی، قائم مقام وزیر علوم در امور بین‌الملل، رییس سازمان پژوهش‌های علمی و صنعتی ایران، رییس موسسه پژوهش و برنامهریزی آموزش عالی، رییس شورای اطلاع رسانی دولت، رییس سازمان بسیج اساتید، رییس مرکز جذب اعضای هیات علمی وزارت علوم، تحقیقات و فناوری و قائم مقام وزیر علوم برخی از سخنرانان این نشست دو روزه بودند. همچنین چند نشست تخصصی برگزار شد، نشست فرهنگی و اجتماعی، نشست فناوری و نشست پژوهشی بخشی از این نشست ها بود که گاه برخی همزمان برگزار شد.
وزیر علوم در سخنان پایانی خود در این اجلاس از روسای دانشگاه ها خواست تشکیل و مدیریت کلاس ها را جدی گرفته و تلاش کنند حضور و غیاب کلاس ها برخط شود.
زلفی‌گل همچنین توجه به اسناد فرادستی و نقشه جامع سند دانشگاه اسلامی را مهم خواند و خطاب به روسای دانشگاه های کشور افزود: برنامه ای که زمان انتصاب به ریاست دانشگاه از شما گرفته شد، میثاق بین وزارتخانه و دانشگاه هاست، از این رو باید بر اساس برنامه پیش روید.
وی فعالیت های اداری به موقع مربوط به جذب هیات علمی روسای دانشگاه‌ها را توسط روسای دانشگاه ها بسیار مهم و حق الناس دانست و افزود: البته ابزار دست روسای دانشگاه ها باید کافی باشد تا بتوانند مشکلات را سریع تر رفع کنند. تا حد امکان کار مردم را سریع انجام دهید.
بازگشایی دانشگاه‌ها و میزبانی دانشگاه شیراز از رییس‌جمهور
در حالی که با نزدیک شدن به آغاز سال تحصیلی جدید مطابق معمول رسانه‌ها سرگرم گمانه‌زنی در این مورد بودند که کدام دانشگاه امسال میزبان رییس‌جمهور می‌شود و زنگ سال تحصیلی دانشگاه‌ها از کدام دانشگاه نواخته می شود، رییس‌جمهور این مراسم را در دانشگاهی خارج از تهران برگزار کرد و همزمان با سفر استانی به استان فارس روز ۲۰ مهر در جمع دانشجویان و استادان دانشگاه شیراز حاضر شد.
آیت الله سید ابراهیم رئیسی و جمعی از اعضای هیات دولت در دومین دور از سفر استانی خود روزهای پنجشنبه و جمعه (۲۰ و ۲۱ مهرماه) میهمان مردم استان فارس بودند. افتتاح پروژه آزادراه شیراز -اصفهان، بهره برداری از خط دوم انتقال آب سد درودزن به شیراز، شرکت در مراسم یادروز حافظ، دیدار با جمعی از هنرمندان، شرکت در آیین آغاز سال تحصیلی جدید دانشگاه‌ها از جمله برنامه‌های سفر ۲ روزه رییس جمهوری به استان فارس بود.
رییس دولت سیزدهم در این مراسم با حضور وزیر علوم، تحقیقات و فناوری معاون علمی، فناوری و اقتصاد دانش‌بنیان ریاست‌جمهوری، رییس نهاد نمایندگی مقام معظم رهبری در دانشگاه ها، استاندار فارس و رییس دانشگاه شیراز بعد از شنیدن سخنان چند نفر از دانشجویان به عنوان نمایندگان دانشجویان و سخنرانی وزیر علوم، تحقیقات و فناوری برای حضار سخنرانی کرد.
وی به جنایت رژیم صهیونیستی و حامیانش در نوار غزه اشاره کرد و گفت: آنچه در سرزمین های اشغالی و نوار غزه علیه مردم روی می دهد به عنوان جنایت هایی هولناک، مصداق جنایت علیه بشریت است. بنابر قوانین و مقررات بین المللی کسانی که دست به این اقدامات می زنند و از این جنایات حمایت می کنند، باید پاسخگو باشند.
رییس‌جمهور در ادامه افتخارات کشور را مرهون دانشگاه‌ها دانست و اظهارداشت: اینکه من بارها گفتم دانشگاه ها اتاق فکر و اندیشه ورزی دولت است، تعارف نیست بلکه یک حقیقت است.
وی همچنین به طرح موضوعات از سوی دانشجویان مبنی بر اینکه هم رشته‌ها و هم میزان جذب دانشجو باید متناسب با شغل باشد، اشاره کرد و گفت: این حرف درستی است که دانشجو بعد از فارغ التحصیلی احساس نکند برای او شغلی نیست؛ بلکه باید زمینه کار برای دانشجو فراهم باشد.
آیت‌الله رئیسی در ضمن تاکید کرد: وزارت علوم، وزارت بهداشت و دانشگاه آزاد به هیچ عنوان نباید از اینکه دانشجو و استادی نظری مخالف آنها دارند و این بحث و ابراز می شود، ابایی داشته باشند. اگر بحث و نظری هست و در این زمینه دیدگاه مخالف و انتقادی داشته باشند ایرادی ندارد؛ البته تا قبل از آن که تصمیم به مصوبه و قانون تبدیل شود مناسب است و ایرادی نسبت به آن نیست. زیرا بعد از آن و تبدیل شدن به قانون این موارد اخلال ایجاد می‌کند و سخت می‌شود. الان سیاستگذاری بر همین روال پیش می رود که دانشجویان بعد از تحصیل به هیچ عنوان، مشکل نبود شغل را احساس نکنند.
مهرماه و شکوفایی دیپلماسی علمی
همچنین مهرماه با حضور نمایندگانی از مجموعه‌های علمی و آموزشی کشورهای مختلف در ایران و شکوفایی دیپلماسی علمی همراه بود. نخستین رویداد بزرگ علمی ایران و عراق با عنوان هفته علمی جمهوری اسلامی ایران و عراق از ۱۵ تا ۲۰ مهر به میزبانی دانشگاه فردوسی مشهد برپا شد. تعاملات و ارتباطات دانشگاهی، تبادلات فرهنگی بین‌الملل و توسعه دیپلماسی میان دو کشور بود. هفته علمی جمهوری اسلامی ایران و عراق، با پیگیری رایزنی فرهنگی جمهوری اسلامی ایران در عراق و هماهنگی وزارتخانه‌های علوم ایران و آموزش عالی عراق برگزار شد.
قائم مقام وزیر آموزش عالی و تحقیقات علمی جمهوری عراق گفت: برای اولین بار و در طول تاریخ شاهد همکاری مشترک علمی دانشگاهی بین ایران و عراق هستیم و این آغاز همکاری و ارتباط علمی و توسعه روابط دانشگاهی بین دو کشور اکنون در مسیر جدیدی قرار گرفته است.
حیدر عبد ضهد در آیین افتتاحیه این مراسم اظهار امیدواری کرد این هفته علمی مشترک، منجر به گفت‌وگوی سازنده شود. بی‌شک حضور برخی روسای دانشگاه های عراق به نمایندگی از جامعه دانشگاهی این کشور نشان دهنده آغازی برای ارتباطات و همکاری مشترک بین دو کشور است.
وی ادامه داد: ارزش علمی دانشگاه‌های دو کشور را می‌شناسیم و لازم است ارتباط بین دانشگاهی تقویت شود و تلاش می‌کنیم تا نتایج بهتری در پایان این همایش با امضا تفاهم همکاری های عملی به دست آید.
افزون بر این، دانشگاه بوعلی همدان نیز محل برگزاری امضای تفاهم‌نامه بین دانشگاه بین‌المللی دی‌هشت و برخی دانشگاه‌های مالزی با حضور محمد خالد بن نورالدین وزیر آموزش عالی مالزی، مختار احمد رییس کمیسیون آموزش عالی پاکستان، ایسیاکا عبدالغدیر امام دبیرکل سازمان همکاری‌های اقتصادی کشورهای عضو گروه دی‌هشت، رزاق بن احمد رییس مرکز خدمات آموزشی جهانی مالزی EMGS و پیمان صالحی معاون پژوهشی وزیر علوم، تحقیقات و فناوری بود.
در این نشست دانشگاه‌های حاضر از کشور مالزی با نظر مثبت و مشوق نسبت به حضور دانشجویان مقاطع کارشناسی‌ارشد و دکتری در ایران، با دانشگاه بین‌المللی دی‌هشت تفاهم‌نامه همکاری امضا و علاوه بر جذب دانشجو، بر تعاملات و همکاری‌های علمی بین‌المللی بین دانشگاه‌های کشورهای عضو این سازمان تأکید کردند.
کشورهای ایران، مالزی، پاکستان، مصر، اندونزی، ترکیه، بنگلادش و نیجریه به عنوان هشت کشور اسلامی عضو سازمان همکاری‌های اقتصادی گروه دی هشت هستند.
برگزاری اولین همایش مرجعیت علمی با حضور ۳ وزیر
اولین همایش ملی مرجعیت علمی برای تحقق یکی دیگر از اولویت‌های وزیر علوم، تحقیقات و فناوری نیز ۲۹ آبان در سالن همایش های بین المللی کتابخانه ملی با حضور زلفی گل وزیر علوم، تحقیقات و فناوری، رضا مراد صحرایی وزیر آموزش و پرورش، بهرام عین اللهی وزیر بهداشت، درمان و آموزش پزشکی، حجت الاسلام و المسلمین عبدالحسین خسروپناه دبیر شورای عالی انقلاب فرهنگی، رییس فرهنگستان علوم و شماری از روسای دانشگاه ها و پژوهشگاه های کشور در محورهای «مرجعیت علمی چیستی و چرایی»، «مرجعیت علمی در طیف ناهمگون حوزه‌های علمی و فناورانه - وجوه تشابه و تمایز»، «ارکان جهت‌ساز مرجعیت علمی - پیشران‌های تحول‌ساز»، «نظام حکمرانی، اولویت‌گذاری و شبکه‌سازی»، «مرجعیت علمی و نسبت آن با دیپلماسی علم و فناوری»، «چگونگی نقش‌آفرینی نظام‌های پشتیبان در تحقق مرجعیت علم، فناوری و نوآوری»، «بازخوانی پیشینه تاریخی مرجعیت علمی در تمدن اسلامی» و همچنین «نهاد آموزش و پرورش و مرجعیت علمی» برگزار شد.
وزیر علوم، تحقیقات و فناوری در این همایش تولید علم را موجب مرجعیت علمی و مرجعیت علمی را موجب خلق ثروت و سلامت و امنیت دانست و گفت: ما باید به دنبال تولید علم مرجعیت ساز باشیم.
عضو دولت سیزدهم برگزاری این همایش را در راستای تبیین چیستی و چرایی مرجعیت علمی دانست و افزود: خروجی این رویداد باید منجر به آسیب شناسی این حوزه شود و به ما نشان دهد در کجا خوب عمل کردیم و کجا عملکرد مناسبی نداشته ایم.
این همایش به همت مرکز تحقیقات سیاست علمی کشور و معاونت پژوهشی وزارت علوم، تحقیقات و فناوری برگزار شد و پیش از برپایی این همایش تلاش شد پیش نشست‌های مختلفی به میزبانی سازمان‌های برگزار کننده در حوزه‌های مختلف با هدف تبیین این موضوع و تشریح ماموریت های هر کدام از نهادها و سازمان‌ها در زمینه‌های کارکردی و دانشی تشکیل شود.
برپایی باشکوه مراسم روز دانشجو
بانزدیک شدن به ماه آذر وزارت علوم نیز به تدریج برای برپایی روز دانشجو و گرامیداشت این روز در دانشگاه‌های سراسر کشور آماده شد. معاونت فرهنگی‌اجتماعی وزارت علوم نیز بر سپردن امور به دست دانشجویان بر گرامیداشت این روز تاکید داشت.
معاون فرهنگی و اجتماعی وزیر علوم مهم‌ترین مولفه برنامه‌های مراسم ۱۶ آذر سال جاری را میدان‌داری دانشجویان برای برگزاری مراسم، روحیه استکبارستیزی، توجه به موضوعات بین‌المللی مانند کشتار در غزه و البته انتخابات برشمرد و از هماهنگی ها برای حضور مسئولان ملی و استانی در دانشگاه‌ها و هم‌سخنی با دانشجویان طی هفته جاری سخن گفت.
عبدالحسین کلانتری اظهار داشت: مجموعه‌ای از اقدامات در وزارت علوم، تحقیقات و فناوری و آموزش عالی صورت گرفت، اولین اقدام بازنگری در ابلاغیه ۱۶ آذر با مشارکت بخشی از بدنه دانشجویی، معاونان فرهنگی دانشگاه‌ها و صاحب‌نظران بود که ابلاغیه چندوجهی در ۲۰ بند تهیه و به دانشگاه‌ها ابلاغ شد و این ابلاغیه چارچوب فعالیت دانشگاه‌ها را در موضوع ۱۶ آذر مشخص می‌کند. هسته مرکزی این ابلاغیه مانند سال گذشته مشارکت دانشجویان و میان‌داری آنها در برنامه‌ها و به‌خصوص تشکل‌های دانشجویی است؛ یعنی دانشگاه‌ها و معاونان فرهنگی باید کنش‌گری دانشجویان را زمینه‌سازی کنند.
وی ادامه داد: نکته دیگر در این ابلاغیه توجه و اهمیت روح استکبارستیزانه در مراسم روز دانشجو است. ۱۶ آذر ریشه تاریخی دارد به این معنا که در واقع روح استکبارستیزی و ضدآمریکایی در آن وجود دارد که از آن نمی‌توان گذشت. تاکید شد در برنامه ها این وجه کار، به خصوص با توجه به حوادث بیش از دو ماه قبل غزه، در اکنونِ ما پیگیری شود و مصداق بارز آن در قضایای غزه ردیابی شده و به تصویر کشیده شود. زیرا هر برنامه‌ای که این طنین و جلوه را نداشته باشد، رسالت ۱۶ آذر را به‌خوبی منتقل نمی‌کند. البته برنامه‌هایی را که جنبه هنری و سبک زندگی دارند، رد نمی‌کنیم ولی نباید وجه غالب برنامه‌ها از این دست باشد و باید به این وجه استکبارستیزانه ماجرا هم توجه شود.
معاون فرهنگی و اجتماعی وزیر علوم موضوع دیگر در این ابلاغیه را زمینه‌سازی برای حضور شخصیت‌های سیاسی و مدیران و مسئولان کشور در دانشگاه‌ها بیان کرد و گفت: در این مسیر پیگیری‌های خوبی صورت گرفت دولت هم پیگیر است و با دستور رییس جمهور در هیات‌دولت، شورای اطلاع‌رسانی دولت برنامه‌های خوبی را تدارک دیده و برای حضور مسئولان دولتی در دانشگاه‌ها همراهی کرده است.
رییس‌جمهور نیز روز ۱۵ آذر به دانشگاه شهید بهشتی رفت و بار دیگر پای صحبت دانشجویان نشست. وزیر علوم، تحقیقات و فناوری، وزیر بهداشت، درمان و آموزش پزشکی، رییس نهاد نمایندگی مقام معظم رهبری در دانشگاه ها، روسای دانشگاه‌ها، استادان، نمایندگان تشکل‌های دانشجویی در این مراسم حضور داشتند. این مراسم به همت بسیج دانشجویی دانشگاه شهید بهشتی با عنوان «آقای رییس جمهور کجا ایستاده‌ایم؟» در تالار ابوریحان بیرونی مرکز همایش‌های بین‌المللی دانشگاه شهید بهشتی (ره) برگزار شد.
آیت الله رئیسی در این مراسم دانشگاه را مرکز دانش و تولید علم در کشور دانست و گفت: دانشگاه به کشور قدرت می‌بخشد، نیروهای آموزش دیده و دانشمند و نخبه و کسانی که هم تخصص دارند و هم تعهد می‌توانند در عرصه‌های مختلف تحول آفرین باشند. قدرت علمی پیشران پیشرفت و توسعه در کشور است.
وی در ادامه با بیان اینکه دانشگاه تحول آفرین است، مطرح کرد: توانمندی کشور با علم و دانش و فناوری دارای اهمیت است.آینده ایران و ایران آینده را علم و دانش و تخصص همراه با تعهد رقم می‌زند و دانشگاه متکلف این مسئولیت مهم است. به جد معتقدیم دانشگاه اتاق فکر و اندیشه ورزی دولت است.
رییس دولت سیزدهم با تاکید بر اینکه دانشجوی سیاسی و فعال و جریان جنبش دانشجویی، می‌تواند ضد استبداد داخلی و استعمار خارجی باشد، اظهارکرد: دانشگاه می‌تواند در کنار مسئله شناسی برای حل مشکلات کمک کند. دانشگاه کانون فضیلت خواهی، اخلاق، ادب و کرامت انسانی و توجه به دیگران و خداخواهی و توجه به اجرای قانون و عدالت است و می‌تواند در این عرصه نقش آفرین باشد.جنبش دانشجویی، جنبش ضد استبداد و ضد استعمار است. دانشجوی سیاسی و فعال و جریان جنبش دانشجویی، می‌تواند ضد استبداد داخلی و استعمار خارجی باشد.
هفته پژوهش و بار دیگر تکریم پژوهشگران
هفته پژوهش و فناوری سال ۱۴۰۲ نیز با شعار «پژوهش و فناوری پیشران رشد تولید و مهار تورم» از ۱۹ تا ۲۵ آذر در سطح ملی و از ۱۱ تا ۱۷آذر در سطح استانی آذر برپا شد. همچنین همزمان با این هفته بیست و چهارمین نمایشگاه دستاوردهای پژوهش، فناوری و فن بازار در مصلی امام خمینی (ره) در روزهای ۲۰ تا ۲۲ آذر ماه در تهران، برپایی مراسم های هفته پژوهش و فناوری در استان ها و برپایی نمایشگاه تقاضای ساخت و تولید ایرانی از جمله برنامه های هفته پژوهش و فناوری است.
همچنین در بیست و چهارمین نمایشگاه دستاوردهای پژوهش، فناوی و فن‌بازار در فضایی به مساحل ۱۰ هزار متر مربع، تعداد ۲ هزار و ۸۸ محصول فناورانه جدید به نمایش گذاشته شد. این محصولات در حوزه‌های مختلف؛ شامل حوزه فناوری زیستی ۴۸۶ محصول، فناوری نانو ۱۹۶ محصول، اپتیک و فوتونیک ۱۰۳ محصول، مواد پیشرفته ۱۴۱ مورد، سخت‌افزار برق و الکترونیک ۳۲۲ محصول، فناوری اطلاعات ۲۴۷ محصول، تجهیزات پیشرفته ساخت و تولید ۳۱۶ محصول، فناوری‌های دارویی ۸۷ محصول، محصولات پزشکی ۱۲۱ مورد، هوا فضا ۱۸ محصول و سایر حوزه‌ها ۵۱ محصول جدید در نمایشگاه بود.
افزون بر این از مجموع ۲ هزار و ۸۸ فناوری، هزار و ۴۵۰ فناوری متعلق به دانشگاه ها، ۲۱۳ فناوری متعلق به پژوهشگاه‌ها، ۲۰۶ فناوری متعلق به پارک‌های علم و فناوری، ۱۳۴ فناوری متعلق به مراکز رشد و ۴۵ فناوری متعلق به سایر سازمان‌ها بود. از این تعداد ۵۷ محصول در مرحله ارزیابی برای رونمایی است و در آغاز به کار نمایشگاه ۲۸ محصول فناورانه جدید توسط وزیر علوم و دیگر مقامات حاضر در نمایشگاه رونمایی شد.
سومین روز از هفته (سه شنبه، ۲۱ آذر) پژوهش نیز با برگزاری بیست‌وچهارمین جشنواره تجلیل از پژوهشگران، فناوران و نوآوران همراه بود که در دانشگاه شهید بهشتی با حضور وزیر علوم، تحقیقات و فناوری، وزیر کشور، دبیر شورای عالی انقلاب فرهنگی، روسای شماری از دانشگاه‌ها، موسسات و معاونان پژوهشی دستگاه‌های مختلف برگزار شد. در این مراسم از ۵۰ پژوهشگر برگزیده، ۱۲ فناور برگزیده، ۳ نشریه برتر، ۴ انجمن علمی برتر، همچنین از ۴ نفر از روسای دانشگاه‌ها و ۴ استاندار حامی پژوهش و فناوری تقدیر شد.
همچنین آیین اختتامیه هفتمین جشنواره اندیشمندان و دانشمندان جوان نیز عصر روز سه شنبه در تالار علامه امینی دانشگاه تهران برگزار شد و در حضور وزیر علوم، تحقیقات و فناوری، رییس دانشگاه تهران و معاون پژوهشی وزارت علوم برگزیده ها قدردانی شدند. برگزاری نشست مدیران ارتباط با صنعت دانشگاه‌ها، پژوهشگاه‌ها و موسسات آموزش عالی نیز در مرکز پژوهش‌های مجلس شورای اسلامی در اولین روز این هفته و برگزاری نشست دبیرهای انجمن‌های علمی نیز در دومین روز این هفته از دیگر برنامه‌ها بود.
تلاش برای افزایش بهره‌وری در وزارت علوم
اولین اجلاس بهره وری در وزارت علوم، تحقیقات و فناوری در دو روز ۲۶ و ۲۷ دی با حضور وزیر علوم، تحقیقات و فناوری، رییس سازمان ملی بهره‌وری، رییس سازمان اداری و استخدامی در دانشکده روانشناسی و علوم تربیتی دانشگاه علامه طباطبائی و با هدف تقویت گفتمان بهره‌وری در نظام آموزش عالی کشور، توجه به نقش وزارت علوم در بهره‌وری کشور و توانمندسازی همکاران در شبکه بهره‌وری آموزش عالی برگزار شد.
برگزار شد. همزمان با این اجلاس سند نظام ارتقای بهره وری در وزارت علوم رونمایی شد. این سند دومین سندی است که در یکی از دستگاه های اجرایی با هدف بهره وری و تقویت گفتمان بهره وری در نظام آموزش عالی کشور و موسسات تهیه و تدوین شده است.
افزون بر پنج دانشگاه برتر با پنج دستگاه اجرایی با هدف بهبود بهره‌وری تفاهم‌نامه همکاری امضا کردند؛ دانشگاه تهران با وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی، دانشگاه علم و صنعت با وزارت فناوری اطلاعات و ارتباطات، دانشگاه علامه طباطبایی با وزارت اقتصاد و دارایی، دانشگاه شهید بهشتی با وزارت نیرو، دانشگاه تربیت مدرس با وزارت جهادکشاورزی توسط نمایندگان یا روسای دانشگاه ها.
وزیر علوم نیز در این اجلاس گفت: آموزش عالی دو وظیفه در راستای تحقق بهره وری در کشور دارد، نخست وظیفه درون سازمان و وظیفه دیگر برون سازمانی است. ظرفیت بالای علم، فناوری و نوآوری در دانشگاه ها به دلیل وجود استادان و دانشجویان است و رویکرد وزارت علوم در حوزه های مختلف هم با توجه به بهره وری آنها است.
زلفی‌گل با تاکید بر اینکه ما از همه روسای دانشگاه ها برنامه می خواهیم و توجه ویژه ای به بهره وری در این برنامه ها داریم، یادآور شد: بهره وری در برنامه های راهبردی دانشگاه ها مهم است و در اجرا، طراحی، تدوین و تصویب مقررات و مباحث حقوقی و قانونی به بهره وری توجه می کنیم. در برنامه ریزی باید توجه کنیم که بهره وری در امور اقتصادی شاخص های مشخصی دارد و با قوانین و مقررات خاص محقق می شود.
وی همچنین گفت: باید طرح کلان تعریف کنیم و پژوهشگر پسادکتری روی این طرح‌ها کار کند تا مشخص شود شاخص‌های بهره وری در عرصه های مختلف دانشگاهی باید تعریف شده و خروجی آنها باعث افزایش بهره وری در عرصه های مختلف شود.
وزیر علوم، تحقیقات و فناوری ادامه داد: یکی از شاخص های بهره وری در اقتصاد جلوگیری از خام فروشی و افزایش ارزش افزوده است، اگر استعدادهای جوانان شکوفا نشود، نوعی خام فروشی است و باید دید جه برنامه ای باید داشته باشیم تا خام فروشی صورت نگیرد و نخبه پروری و نخبه گزینی اتفاق بیافتد.
زلفی گل یادآور شد: بنابراین رویکرد وزارت علوم نسبت به بهره وری متفاوت و پیچیده‌تر است و باید نیازهای خود را به عنوان طرح تعیین کرده و دانشجویان ارشد و دکتری را به مطالعه روی این طرح ها ترغیب کند.
اجلاس سه‌روزه روسای دانشگاه‌ها؛ مشهد
سومین اجلاس روسای دانشگاه‌ها، پژوهشگاه‌ها، موسسات آموزشی و پژوهشی سراسر کشور نیز همزمان با هفته اول بهمن و تعطیلی بین دو نیمسال دانشگاه‌ها با محوریت نظام ارتقا بهره‌وری در آموزش عالی (ناب)، روزهای ۴ تا ۶ بهمن ۱۴۰۲ به میزبانی دانشگاه فردوسی مشهد برگزار شد. علاوه بر وزیر علوم، تحقیقات و فناوری و معاونان این وزارتخانه رییس نهاد نمایندگی مقام معظم رهبری در دانشگاه‌ها، نماینده ولی فقیه در استان خراسان رضوی، دبیر شورای عالی انقلاب فرهنگی، رییس سازمان ملی بهره‌وری، قائم‌مقام بنیاد ملی نخبگان نیز در این اجلاس حضور یافتند و سخنرانی کردند. بر اساس این گزارش، مباحث مختلف حوزه آموزش عالی در نشست‌های تخصصی بررسی و در مورد آن تبادل نظر شد.
مطابق معمول این اجلاس با حضور وزیر علوم و رییس نهاد نمایندگی مقام معظم رهبری همراه بود و بعد از آیین افتتاحیه معاونان مختلف وزارت علوم؛ مانند معاون پژوهشی، معاون فناوری و نوآوری، معاون آموزشی، معاون اداری، مالی و منابع، رییس مرکز نظارت، ارزیابی و تضمین کیفیت، مدیر مرکز حقوقی، لوایح و امور مجلس و مشاور وزیر علوم در برنامهریزی و امور راهبردی همچنین مدیران کل ادارات مختلف این وزارتخانه از برنامه‌های جدید هر کدام از ادارات و معاونت‌ها خبر دادند و آیین‌نامه و دستورالعمل‌های جدید را برای روسای دانشگاه‌ها تشریح کردند.
البته همزمان با این اجلاس وزیر علوم با آیت‌الله سیداحمد علم الهدی نماینده ولی فقیه در استان خراسان رضوی دیدار کرد و در مراسم تکریم و معارفه روسای پیشین و فعلی دانشگاه فردوسی مشهد شرکت و از دو معاون فناوری و نوآوری و فرهنگی اجتماعی این وزارتخانه به سبب تلاش‌ها در اجرای برنامه‌ها تقدیر کرد.
این نشست در نهایت یک مهمان ویژه هم داشت که دریادار شهرام ایرانی فرمانده نیروی دریایی ارتش جمهوری اسلامی ایران بود و از موفقیت ناوگروه ۸۶ در ماموریت خود به دور کره زمین برای روسای دانشگاه‌ها گفت.
مراسم تقدیر از امیر دریادار شهرام ایرانی فرمانده نیروی دریایی ارتش جمهوری اسلامی ایران نیز با حضور وزیر علوم، تحقیقات و فناوری، رییس دانشگاه فردوسی مشهد، رییس پژوهشگاه ملی اقیانوس‌شناسی و علوم جوی و رییس دانشگاه علوم دریایی نوشهر در ادامه این اجلاس برگزار شد و جامعه دانشگاهی از تلاش‌های نیروی دریایی ارتش در این زمینه تقدیر کرد.
وزیر علوم، تحقیقات و فناوری ئیز در سخنرانی پایانی این اجلاس با تاکید بر بهبود بهره‌وری در آموزش عالی گفت: روسای دانشگاه‌ها باید تلاش کنند این مفهوم در حد شعار باقی نماند.
محمدعلی زلفی‌گل با اشاره به عنوان اجلاس یعنی نظام ارتقاء بهره‌وری در آموزش عالی افزود: رؤسای دانشگاه‌ها در شورای دانشگاه‌های خود یک جلسه تشکیل داده و فردی را که در زمینه بهره‌وری آموزش عالی صاحب‌نظر است دعوت کنند تا برای روسای دانشکده ها در زمینه بهره وری توضیح دهد. اگر ما شاخص های بهره‌وری آموزش عالی را نداشته باشیم عملاً در اجلاس فقط شعار داده‌ایم و نمی‌خواهیم این موضوع در حد شعار باقی بماند.
برگزاری جشنواره‌های خوارزمی
همزمان با رسیدن به آخرین روزهای سال روند داوری سه جشنواره بین‌المللی، جوان و نوآوری و کارآفرینی خوارزمی نیز به پایان رسید و مراسم تقدیر از برگزیدگان این جشنواره‌ها ۸ اسفند در محل سالن اجلاس سران با حضور وزیر علوم، تحقیقات و فناوری، معاون علمی، فناوری و اقتصاد دانش‌بنیان رییس‌جمهور و شماری از روسای دانشگاه‌ها برگزار شد و ۲۰ برگزیده جشنواره‌های خوارزمی شامل سی‌وهفتمین دوره بین‌المللی، بیست‌وپنجمین دوره جوان و دومین جشنواره فناوری و نوآوری خوارزمی با حضور محمد حسینی معاون امور مجلس رییس جمهور جوایز خود را دریافت کردند.
بر اساس آمار دبیرخانه این جشنواره، امسال در مجموع ۱۴۰۵ طرح به دبیرخانه رسید که از این تعداد ۴۸۰ طرح از ۴۷ کشور خارجی بود و پس از بررسی‌ها ۱۲ طرح در جشنواره بین‌المللی خوارزمی برگزیده شد و از این تعداد چهار طرح از کشورهای جمهوری آفریقای جنوبی، جمهوری فدرال آلمان، جمهوری ترکیه و جمهوری اسلامی پاکستان بودند. همچنین ۶ نفر در جشنواره جوان خوارزمی برگزیده شدند و در دومین جشنواره فناوری و نوآوری خوارزمی ۲ نفر برگزیده شناخته شدند. افزون بر این، مبلغ جایزه هم ۱۰ برابر شده و برای برگزیدگان ایرانی یک میلیارد تومان و برای برگزیدگان خارجی ۲۰ هزار دلار است.
جشنواره بین‌المللی خوارزمی در چهار محور اصلی پژوهش‌های بنیادی، طرح‌های کاربردی، طرح‌های توسعه‌ای، نوآوری و فناوری و ابتکار و در ۱۸ گروه تخصصی شامل زیست فناوری، امنیت غذایی، بحران آب و کشاورزی و منابع طبیعی، صنایع و مدیریت هوشمند فناوری، مواد، متالوژی، نانو فناوری، فناوری اطلاعات، عمران، معماری و شهرسازی، هوافضا، هنر، فناوری های شیمیایی، هوش محاسباتی و فناوری کوانتوم، مکانیک، برق و کامپیوتر و طرح موفق در تولید ملی پذیرای آثار برتر است.
نقش‌آفرینی دانشگاهیان در انتخابات مجلس
انتخابات دوازدهمین دوره مجلس شورای اسلامی و ششمین دوره مجلس خبرگان رهبری که ۱۱ اسفند گذشته برگزار شد، یکی دیگر از عرصه‌های نشان‌دهنده اهمیت نقش دانشگاهیان در رویدادهای سیاسی و همراهی آنها با جامعه بود.
جامعه دانشگاهی همیشه نسبت به رویدادها و موضوعات سیاسی، اجتماعی، اقتصادی و فرهنگی جامعه حساس و در بسیاری موارد نقش‌آفرین بوده است. انتخابات نیز به عنوان موضوعی سیاسی و تعیین‌کننده سرنوشت و مسیر جامعه از این امر مستثنی نبوده است و دانشگاهیان به قدر توان خود همواره در انتخابات فعال بوده و بر آن اثر داشته‌اند. وزارت علوم، تحقیقات و فناوری و به‌ویژه معاونت فرهنگی این وزارتخانه، دانشگاه‌ها و نخبگان دانشگاهی نیز از مدتی قبل در تبیین وضعیت سیاسی کشور و تلاش برای مشارکت آگاهانه مردم اقداماتی را صورت دادند.
بر همین اساس و برای نمونه قائم مقام و مشاور معاون فرهنگی و اجتماعی وزارت علوم، تحقیقات و فناوری ۲۲ آذر از تدوین بسته سیاستی انتخابات خبر داده بود، همچنین وزیر علوم، تحقیقات و فناوری، رویکردها، راهبردها و برنامه‌های پیشنهادی برگزاری «انتخابات پُرشور، ایران قوی» را ۱۲ دی به دانشگاه‌ها و موسسات آموزش عالی، پژوهشی و فناوری کشور ابلاغ کرد.
افزون بر این، معاونت فرهنگی‌اجتماعی وزارت علوم علوم نیز در نشستی با اصحاب رسانه به تاریخ ۲۵ دی با تاکید بر اینکه هیچ سلیقه سیاسی برای دانشگاهیان و وزارت علوم ارجحیت ندارد، گفت: دانشگاه می‌تواند فرایند انتخابات را عقلانی کند.
همچنین معاون فرهنگی‌اجتماعی وزارت علوم و معاون فرهنگی‌دانشجویی وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی در نشستی با معاون سیاسی وزیر کشور، در تاریخ اول بهمن اقدامات این وزارتخانه‌ها را برای افزایش مشارکت سیاسی دانشجویان در انتخابات دوازدهمین دوره مجلس شورای اسلامی و ششمین دوره مجلس خبرگان رهبری تشریح کردند.
این اقدامات منجر به فعالیت تشکل‌ها و گروه‌های مختلف دانشجویی در دانشگاه‌ها در زمینه انتخابات شد و به گفته سخنگوی وزرات علوم بر اساس آمار ثبت شده در این سامانه برای انتخابات بیش از ۵ هزار برنامه در دانشگاه ها برگزار شد.
همچنین صندوق رای گیری در بسیاری خوابگاه ها و دانشگاه ها مستقر شد و مشارکت دانشگاهیان، دانشجویان، اساتید و کارکنان بر اساس آمار مراجع ذی صلاح نسبت به سال ۹۸ بیشتر شده است.