حجت الاسلام محمدباقر ولدان در گفت‌وگو با خبرنگار معارف ایرنا از مکتب شهید رئیسی با ۴۰ شاخصه به عنوان ویژگی‌های یک حکمران اخلاقی یاد کرد و گفت: آیت الله شهید سید ابراهیم رئیسی چنان متعبّد بود که در انجام تکالیف الهی، از هیچ طعنه و کنایه ای نمی‌هراسید و پیوسته در مسیر بندگی پروردگار حرکت می‌کرد. رهبر معظم انقلاب نیز در پیام تسلیت شهید رئیسی، فعالیت های دغدغه‌مندانه ایشان را در مسیر بندگی و رضایت الهی دانسته و فرمود «برای او صلاح و رضایت مردم که حاکی از رضایت الهی است، بر همه چیز ترجیح داشت. از این رو آزردگی‌هایش از ناسپاسی و طعن برخی بدخواهان، مانع تلاش شبانه روزیش برای پیشرفت و اصلاح امور نمی‌شد».
وی افزود: انسان از آغاز آفرینش، به بندگی خداوند و تسلیم در برابر او فراخوانده شده و پس از تشکیل جوامع مختلف انسانی، دین به معنای تسلیم و عبودیت در برابر خدا به فراخور موقعیت و شرایط در جوامع اجرا می‌شده است.
این استاد حوزه با استناد به آیات خلقت انسان مانند آیات ۱۲ و ۱۴ سوره مومنون و آیه ۲۹ سوره حجر گفت: قرآن کریم ماده اصلی خلقت انسان را گِل معرفی کرده و آن‌گاه از دمیدن روح حیات و زندگی در او به عنوان خلقتی دیگر یاد می‌کند. اساساً روحی الهی در کنار جسم خاکی در وجود انسان سرشته شده که او را از موجودات دیگر به‌کلّی متمایز می‌کند که این روح، شایستگی قرب الهی را دارد. لذا هدف از خلقت و وظیفه او بندگی خداوند است. از این رو به فرشتگان امر به سجده در مقابل چنین انسانی می‌کند.
وی افزود: بر این اساس رسول اکرم(ص) خود را از هرگونه خودپسندی و خودخواهی پاک کرده و به مقام عبودیت مطلقه دست یافته است. ارزش آن حضرت که خود سرچشمه همه فضائل است، در پیشگاه خداوند به عبودیت است. منصب رسالتشان هم تابع مقام عبودیت ایشان است. نشانه عظمت مقام پیامبر این است که هر روز و در همه نمازها به عبودیت رسول اعظم(ص) شهادت می‌دهیم. پیامبر اکرم (ص) بالاصاله دارای این مقام است و دیگران به تبعیت از ایشان صاحب این مقام هستند. آن حضرت چنان قیام به اطاعت از امر الهی می‌کرد که خدا خطاب به او می‌فرماید «ما قرآن را نازل نکردیم که به خودت زحمت بدهی».
نویسنده کتاب قطب‌نمای راه افزود: ویژگی برجسته خانواده حضرت علی (ع) و حضرت فاطمه (س) نیز تعاون، همراهی و همکاری آنها در مسیر عبودیت و بندگی خداوند است. لذا علی (ع) در پاسخ به رسول خدا (ص) همسرش را اینطور معرفی می‌کند «نعم العون علی طاعة الله؛ بهترین یاور در انجام طاعت الهی است». بنابراین انسان نه به عنوان موجودی یاغی و طاغی علیه خداوند، بلکه به عنوان عبد پروردگار و جانشین او شناخته می‌شود.
وی ادامه داد: انسان، حیوانی نیست که از امیال خود تبعیت می‌کند، بلکه او فراتر از حیوان، از اطاعت و بندگی غیر خدا و طاغوت ها رهیده و فقط به دنبال اطاعت و بندگی خداوند متعال است. از این رو، تنها چنین انسانی از آزادی حقیقی برخوردار است. در این نگرش هر چه ما به سمت توحید و عبودیت الله پیش برویم، شرّ طاغوت ها از سرِ ما بیشتر کم خواهد شد.
رئیسی یک کارگزار عالم و اهل عمل بود
ولدان از کارگزار عالم به عنوان یکی دیگر از شاخصه های رئیسی یاد کرد و گفت: رهبر معظم انقلاب در پیام خود، ایشان را با صفت عالم مجاهد یاد کردند. خداوند در قرآن کریم به دانش و فراگیری آن ترغیب کرده است؛ چنان که از آغاز ظهور و با نزول اولین آیه از قرآن، به پیامبر اکرم (ص)، ارزش والای علم آموزی، خواندن و نوشتن را تبیین کرده است.
وی افزود: در برخی آیات با اشاره به فضیلت مطلق علم و برابر ندانستن عالمان و جاهلان، دانشمندان و خردمندان را بر جاهلان رجحان داده و تنها عالمان را متوجه حقایق امور معرفی می کند. (زمر۹) گذشته از آیات قرآن کریم، مؤکدترین و صریحترین توصیه های رسول اکرم (ص) و ائمه معصومین (ع) درباره علم است که تعلّم و دانشجویی را بر هر مسلمانی فرض و واجب می داند و این واجب، اختصاص به طبقه، گروه، صنف یا جنس خاصی ندارد و هر آن کس که مسلمان باشد باید در پی علم برود.
این کارشناس مذهبی اضافه کرد: همچنین، اسلام مبادرت به ایجاد تمایز بین علم نافع و غیرنافع کرده و معصومین (ع) از علم غیرنافع، به خداوند پناه می برند. منظور از علم نافع، دانشی است که مسلمین را در رسیدن به هدف های اسلامی یاری کند و به آنها عزت دهد و علاوه بر آن، به نفع کشور باشد و مشکلات کشور را حل کند. از این رو، محدودیتی در آموختن علوم مفید برای جامعه اسلامی وجود ندارد.
اسلام موافق و تشویق کننده علم و صنعتی است که در خدمت پیشرفت و تمدن بشری قرار گیرد و نه ترویج منکرات و فحشا. از دیدگاه متفکران اسلامی اعتقادات صاحبان علم نباید مانع از آموختن و شاگردی مسلمانان نزد آنان شود و اگر علم در سرزمین های دور هم باشد شایسته است مسلمانان آن را فرا گیرند.
وی با استناد به سخنان رهبر معظم انقلاب، از علم به عنوان کلید اصلی پیشرفت و عامل اصلی اقتدار ملی یا کرد و گفت: هر اجتماعی که بهره مند از علم باشد، می تواند فرمانروایی کند و در مقابل، هر ملتی که دستش از علم تهی باشد، باید خود را آماده کند که دیگران بر او فرمانروایی کنند. از آنجا که جهت گیری اسلام به سمت علم و علم آموزی است، هنوز دو قرن به طور کامل از طلوع اسلام نگذشته بود که حرکت علمی جهشوار اسلامی به وجود آمد و تمدن شکوفای اسلامی شکل گرفت اما در عصر حاضر، یکی از مشکلات کنونی جوامع اسلامی، فقدان تولید علم و به تبع آن فقدان امنیت و اقتدار است؛ چراکه استقلال در گرو تولید علم و دانش بوده و استقلال خواهی و مبارزه با ساختار نظام سلطه، مقتضی پی‌ریزی پایه های قدرت بر علم و فناوری است.
نویسنده کتاب حکمت ولایی ادامه داد: اسلام غنای فکری و مواد لازم در تمامی عرصه‌های علمی از جمله تاریخ، فلسفه، فلسفهی دین، هنر و ادبیات و بسیاری از علوم انسانی دیگری را دارد که حتی دیگران ساخته اند و می‌توان با اتکا به این میراث غنی، بنایی مستقل ساخت. از این منظر حفظ هویت، موجودیت، استقلال و آینده یک ملت در گرو تحقیقات علمی است که باید آن را جدی گرفت.
وی افزود: قبل از پیروزی انقلاب، تکیه علم و فناوری کشور به طور کامل به غرب بود؛ چنان که اجازه نمی دادند قطعات خراب هواپیماهای نظامی ایران توسط مهندسین داخلی نیروی هوایی، بررسی و تعمیر شود اما بعد از انقلاب، خودباوری علمی و اعتماد به نفس ملی به وجود آمد و حضور دانشمندان برجسته و بزرگ در رشته‌های مختلف، مشاهده شد تاجایی که دانشمندان بومی در سطح جهان ظهور کردند.
ولدان اضافه کرد: نکته مهم این است که علم همراه با دین و معنویت، مطلوب و مورد نظر است. در غرب دانش وجود دارد اما جامعه خوشبختی نیست؛ چرا که آن جامعه فاقد امنیت اخلاقی و روانی، انسجام خانوادگی و معنویت است. امنیت حقیقی و معنوی همراه با علم و دین قابل دستیابی است و ویژگی برجسته شهید آیت الله رئیسی این بود که یک عالم با معنویت بود و یک عالم مجاهد و اهل عمل بود.