حسن خمیس آبادی در گفت‌وگو با خبرنگار ایرنا در پاسخ به این سوال که بحران گوشت در کشور از سال ۱۳۹۹ با کشتار دام‌های مولد ایجاد شد، اظهار داشت: در سال ۹۹ به دلیل افزایش قیمت نهاده‌های دامی وارداتی، تولیدکنندگان دام و طیور در تامین نهاده مورد نیاز دچار مشکل شدند و در عین حال در همان زمان قیمت دام زنده در خارج از کشور افزایش یافت؛ بنابراین بخشی از دام‌های مولد کشتار و بخشی دیگر از طریق قاچاق از کشور خارج شدند که اینها به صنعت دام کشور آسیب جدی وارد کرد.
وی افزود: با کشتار دام‌های مولد در کشور مشکلات جدی ایجاد شد که باید مجدد اقدام به تولید دام‌های مولد می‌کردیم تا با جایگزینی آن تولیدات افزایش پیدا کند؛ بنابراین در یکی دو سال اخیر در حال جایگزینی دام‌های مولد هستیم تا در برخی دام‌های مولد به جاهای خوبی نیز رسیده‌ایم.
رئیس موسسه تحقیقات علوم دامی کشور گفت: به طور قطع جلوگیری از خروج دام و حذف دام‌های مولد کشور به مراتب برای ما ارزش بیشتری از ارزش تولید گوشت دارد؛ زیرا حفظ ذخایر باعث می‌شود که دچار مشکل در تولید نشویم.
تولیدات صادرات‌محور، برنامه وزارت جهاد کشاورزی است
خمیس آبادی ادامه داد: طبق برنامه‌ریزی وزارت جهاد کشاورزی و موسسه تحقیقات علوم دامی، ساماندهی دام‌های مولد در دستور کار قرار دارد تا با این اقدام گام مثبتی در ارتقای تامین گوشت قرمز کشور برداشته شده است؛ به طوری که با اجرای برنامه‌های اصلاح نژادی و جایگزینی دام‌های مولد امروز تولید در کشور به ثبات نسبی رسیده است.
وی تاکید کرد: امیدواریم در آینده نزدیک و دو سال آینده بتوانیم صادرات خوبی در حوزه دام سبک و حتی گوشت قرمز داشته باشیم، همان‌گونه که در تولید شیر به جایی رسیده‌ایم که فرآورده‌های لبنی ایران به اکثر کشورهای دنیا صادر می‌شود.
رئیس موسسه تحقیقات علوم دامی با بیان اینکه تولید صادرات‌محور از برنامه‌های مهم وزارت جهاد کشاورزی است، گفت: در دولت سیزدهم توانستیم با کارهای اصلاح نژادی روی دام سبک و سنگین به ارتقای کمی و کیفی تولیدات داخلی و در نهایت صادرات برسیم.
برنامه ۵ ساله برای ارتقای تولیدات دام، طیور و زنبور عسل
خمیس آبادی در خصوص اعم فعالیت‌های موسسه تحقیقات علوم دامی در بخش تولیدات دام، طیور و زنبورعسل، بیان کرد: این موسسه از موسسات علمی و پژوهشی و تنها بازوی علمی وزارت جهاد کشاورزی در حوزه‌های مذکور فعالیت است. موسسه تحقیقات علوم دامی فعالیت‌های پژوهشی خود را از سال ۱۳۱۲ به طور رسمی آغاز کرده و بیش از ۹۰ سال قدمت دارد و موسسه طی سال‌های اخیر فعالیت گسترده و اثربخشی در حوزه دام، طیور، زنبورعسل و امنیت غذایی کشور داشته است.
وی تصریح کرد: موسسه از سال گذشته برنامه ۴ تا ۵ ساله در زمینه‌های مختلف از جمله برنامه جامع تولید گوشت قرمز، برنامه جامع زنبورعسل و برنامه جامع تولید گوشت مرغ با اصلاح نژاد لاین آرین و برنامه جامع مرغ تخم‌گذار را به منظور خوداتکایی در تولیدات دام، طیور و زنبورعسل کشور در دستور کار دارد.
رئیس موسسه تحقیقات علوم دامی تاکید کرد: همچنین از مهم‌ترین اقدامات این موسسه در دولت سیزدهم حفظ ذخایر ژنتیکی دام، طیور و زنبورعسل است که هرچند کارهای ابتدایی آن از گذشته شروع شده، اما در این دولت به وضوح خود را نشان داده است.
ایران دارای ۲۷ نژاد بومی گوسفندی است
خمیس آبادی گفت: دام سبک گوسفندی کشور دارای ۲۷ نژاد بومی است؛ با توجه به تنوع نژادی که داریم یکی از کشورهای غنی از لحاظ ذخایر ژنتیکی هستیم؛ با توجه به گستردگی سطح کشور و پراکنش نژادهای مختلف سعی کرده‌ایم با اقلیم‌های مختلف نژادهای سازگار برای هر منطقه را معرفی کنیم و از پتانسیل‌های موجود در هر نژاد از طریق تلاقی گری و ترمینال کراس، نژادهای برتر با بازده و عملکرد بالاتر را معرفی کنیم که نقش موثری در تولید و وضعیت ارتقای گوشت قرمز کشور دارد.
وی درباره مورد دام سنگین گاو و گوساله، بیان داشت: در حال حاضر بیش از ۶۰ درصد گوشت قرمز تولیدی کشور از محل دام سبک تامین می‌شود؛ همچنین با عملیات اصلاح نژادی، ترمینال کراس و تلاقی نژادهای مختلف برای بهبود تولید شیر و گوشت انجام شده است.
برنامه ارتقای کمی و کیفی لاین گوشتی آرین
رئیس موسسه تحقیقات علوم دامی اظهار داشت: در حوزه طیور ایران دارای لاین گوشتی آرین است که موسسه تحقیقات علوم دامی کشور تمامی تلاش خود را در ارتقای کمی و کیفی لاین گوشتی آرین انجام می‌دهد. این یک لاین گوشتی است که می‌تواند با سویه‌های وارداتی که در تامین گوشت مرغ دخالت دارند وارد بازار شود و نقش خود را ایفا کند.
معرفی ۶ نژاد مرغ بومی تخم‌گذار به تولیدکنندگان
خمیس آبادی درباره مرغ تخم‌گذار بیان کرد: با توجه به تنوع نژادی که در مرغ تخم‌گذار کشور وجود دارد، با همکاری و همراهی دستگاه‌های اجرایی همچون وزارت جهاد کشاورزی و معاونت امور دام توانستیم در سال گذشته (دولت سیزدهم) ۶ نژاد مرغ بومی معرفی کنیم که می‌تواند نقش موثری در معیشت خانوار روستایی و همچنین تامین امنیت غذایی و رفاه روستاییان داشته باشد و مانع مهاجرت روستاییان به شهرها شود.
برنامه اصلاح نژاد و تلاقی گری با حفظ ذخایر ژنتیکی دامی کشور
وی با بیان اینکه برنامه وزارت جهاد کشاورزی اصلاح نژادهای کم جثه کوچک از طریق نژادهای پربازده گوشتی است، اظهار داشت: نژادهای گوسفند بومی ایران تحت عنوان‌های مهربان، شال، افشاری که پربازده هستند را با نژادهای کوچک وزن پایین همچون بلوچی تلاقی داده‌ایم که ویژگی‌های تولید گوشت، شیر، پشم و پوست آنها بهبود کیفی و کمی پیدا کند که این امر سهم بسزایی در افزایش تولیدات دامی به خصوص در تولید گوشت کشور خواهد داشت.
رئیس موسسه تحقیقات علوم دامی کشور اضافه کرد: طبق برنامه‌ریزی ۵ ساله سعی کرده‌ایم برای تامین گوشت قرمز مورد نیاز کشور، برخی نژادهای خارجی را وارد و ژن‌های برتر را در تولید گوشت استخراج کنیم تا از طریق تلاقی گری با نژادهای بومی خودمان با حفظ ذخایر ژنتیکی بومی کشور، تلاقی دهیم تا تولید گوشت افزایش یابد.
خمیس آبادی تصریح کرد: با توجه به اهداف، قرار است نژادهای خارجی برای تولید گوشت و شیر وارد کشور می‌شود که تولید بره‌های نسل اول (F۱) حاصل از تلاقی نژادهای بومی با نژادهای وارداتی باشد؛ یعنی در مرحله اول بعد از F۱ دام وارد کشتارگاه‌ها می‌شود و اجازه نمی‌دهیم وارد عرصه تولید نژادهای مولد شود تا نژادهای بومی کشور از بین برود.
رئیس موسسه تحقیقات علوم دامی آبادی ادامه داد: به طور قطع عملیات اصلاح نژاد، ترمینال کراس و تلاقی گری دام‌های خارجی با ایرانی با تکیه بر حفظ ذخایر ژنتیکی کشور انجام می‌شود.
سالانه ۹۰۰ هزار تن گوشت قرمز در کشور تولید می‌شود
وی میزان تولید کشور قرمز در کشور را سالانه ۹۰۰ هزار تن اعلام کرد و گفت: کسری گوشت قرمز کشور سالانه بین ۱۰۰ تا ۱۵۰ هزار تن است که از محل واردات تامین می‌شود؛ البته وزارت جهاد کشاورزی برای خودکفایی در گوشت قرمز یک برنامه پنج ساله دارد.
خمیس آبادی بیان کرد: برنامه‌های اصلاح نژادی زمان بر است، بنابراین برنامه‌هایی که در بخش دام سنگین به خصوص گاو انجام شده، هنوز اثر خود را نشان نداده است و امیدواریم با برنامه‌ریزی‌های جدیدی که داریم اینها وارد بازار شود و نژادهای اصلاح شده به تولید برسند و سهم خوبی در تولید گوشت قرمز کشور را به خود اختصاص دهند.
برنامه‌ریزی برای افزایش پرورش شتر
رئیس موسسه تحقیقات علوم دامی درباره افزایش مصرف گوشت شتر در کشور، اظهار کرد: شتر به عنوان دام قرن آینده برای تامین گوشت مورد توجه قرار گرفته است؛ با وجود اینکه طی سال‌های گذشته تعداد شتر کاهشی بوده، اما طی یکی دو سال اخیر اجرای برنامه‌ها برای حفظ ارتقای نژادهای بومی انجام شده که سبب افزایش تولید این محصول شده است.
وی با بیان اینکه ۲۳۴ هزار نفر شتر در کشور وجود دارد، گفت: تولید شتر دوکوهان و تک کوهان به دلیل نوع تغذیه گیاهی در استان‌های یزد، سیستان و بلوچستان، خراسان و قم و اردبیل انجام می‌شود که بخش تولید مربوط به همین استان‌ها است.
به گفته خمیس آبادی، به دلیل شرایط تولیدی شتر در ایران و کشورهای منطقه، کنگره بین‌المللی شتر آبان ماه امسال در بافق استان یزد برگزار خواهد شد تا بتوانیم از پژوهش‌های علمی و تجربیات کشورهای شترخیز در پرورش این محصول در کشور بهره بگیریم.
پایش‌های مستمر بیماری‌ها دام و طیور
رئیس موسسه تحقیقات علوم دامی با بیان اینکه اکنون اکثر پژوهش‌های علوم دامی در داخل کشور انجام می‌شود، بیان کرد: برای خرید دستگاه‌ها و تجهیزات پژوهشی نیز نیازمند اعتبار هستیم؛ البته بخشی از این اقدامات با همکاری دانشگاه‌ها در داخل کشور انجام می‌شود و در موارد خاص از امکانات خارج از کشور بهره می‌بریم.
وی درباره تحقیقات روی بیماری‌های دام، طیور و زنبورعسل، گفت: یکی از اقدامات با همکاری موسسه تحقیقات واکسن و سرم سازی رازی، پایش بیماری‌های دام، طیور و زنبور عسل است که بر اساس جدول زمان‌بندی سالانه اکثر بیماری‌ها پایش می‌شوند. در صورت فعال شدن هرگونه بیماری در این بخش، وارد عمل می‌شویم و نگرانی در این خصوص نداریم.