به گزارش خبرنگار ایرنا، جلب مشارکت مردم و خیران در هر بخشی نتایج خوبی دارد و با توجه به کمبود اعتبار برای مرمت بناهای تاریخی و از طرفی تعدد این بناها، ایجاد بستر به منظور مشارکت خیران در مرمت آثار، اهمیت زیادی داشته و می تواند مسیر توسعه و رونق این بخش را هموارتر سازد.
شهرستان گناباد در جنوب خراسان رضوی با قدمتی کهن و آثار تاریخی و ظرفیت های گردشگری متعدد، دارای غنا و اصالت تاریخی بسیاری است، تا جایی که حکیم فردوسی در اثر گرانسنگ خود شاهنامه، شهر گناباد را یکی از عرصه های جنگ و حماسه دوران اساطیری نام گذارده است.
گناباد در زمان هخامنشیان مسکونی بوده و چون در مسیر راه زابل و مکران و فارس به ترکستان و نیز بر سر راه غرب ایران به هرات واقع بوده، مورد توجه سلاطین آن دوران قرار داشته است.
پیش از اسلام این خطه گذرگاه درونی فلات ایران و بخش های خاوری آن محل برخورد لشکریان ایران و توران بوده است، این شهر در سال ۳۱ هجری قمری به دست مسلمانان افتاده و در دوران سلجوقیان و خوارزمشاهیان آباد و از اعتبار و اهمیت ویژه ای برخوردار بوده است.
بر اساس مطالعات باستان‌شناسی، قدمت گناباد به افزون بر پنج هزار سال قبل برمی‌گردد.
وجود محوطه های تاریخی مهمی چون تپه حصار، تپه اروک و تپه های شهر نشان از قدمت بالای این شهر دارد.
بیش از ۱۵۰ اثر ثبتی و ۲۰۰ اثر شناسایی شده و آثار مهمی چون میراث جهانی ۲ هزار و ۵۰۰ ساله قنات قصبه، مسجد جامع قصبه با قدمت ۸۳۶ سال مربوط به دوره خوارزمشاهیان و مدرسه نجومیه که محل پرورش منجمان دربار صفوی بوده و نیز ۶۰ اثر تاریخی با سابقه چند هزار ساله، از جاذبه های تاریخی و گردشگری مهم گناباد به شمار می رود.
شهرستان گناباد با چهار هتل و ۱۵ اقامتگاه بوم گردی، بعد از مشهد بیشترین تعداد مراکز گردشگری استان خراسان رضوی را دارد.
بیشتر بخوانیم:
حفاظت از آثار تاریخی گناباد با چالش کمبود نیرو و تجهیزات مواجه است
فرماندار گناباد: رونق اقتصادی این شهرستان نیازمند تقویت صنعت گردشگری است
مستعد برای جلب مشارکت خیران در مرمت آثار تاریخی
شهرستان گناباد از نقاط مستعد برای جلب مشارکت خیران در مرمت و بازسازی بخش های مختلف فرهنگی و آموزشی در سطح استان خراسان رضوی به شمار می رود و خیران از سال های گذشته در کنار مشارکت در ساخت مدارس و فضاهای آموزشی، ورزشی و فرهنگی، در بازسازی آثار تاریخی نیز همکاری داشته اند.
یک استاد در دانشگاه‌ها و مراکز آموزش عالی گناباد اظهار کرد: جلب مشارکت مردم و خیران برای مرمت آثار تاریخی، زمینه نقش آفرینی بیشتر آنان در مقوله توسعه و رونق اقتصادی را فراهم می آورد.
ابوالقاسم شفیعی با تاکید بر اینکه باید با نگرش اقتصادی از همه ظرفیت ها و کارکردهای فرهنگی و اجتماعی برای رفع مشکلات و بسترسازی توسعه میراث فرهنگی بهره جست، یکی از مولفه های مهم در این زمینه را جلب مشارکت مردم برشمرد.
وی افزود: گردشگری هزینه تحمیلی بر جامعه نیست بلکه با برنامه ریزی صحیح می تواند برای رونق اقتصادی بخش های مختلف و ایجاد اشتغال نقش آفرین باشد. برای توسعه این بخش باید همه ذی نفعان اعم از مسوولان و مردم به وظیفه خود عمل کنند و مزایای توجه به این امر برای آنان تبیین شود.
شفیعی ادامه داد: باید نیازهای گردشگران را به عنوان بهره برداران از حوزه گردشگری به رسمیت شناخت و خلق رویداد، نقش مهمی در توسعه هدفمند این بخش دارد و باید در اتاق فکر با بهره گیری از نقطه نظرات صاحبنظران به این مساله توجه داشت و جامعه محلی و روستایی را با ساز و کار مناسب در گسترش فرهنگ گردشگری همراه کرد.
رییس اداره میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی گناباد نیز گفت: با توجه به سابقه فرهنگی و تاریخی غنی و کهن این شهرستان، خیران حوزه میراث فرهنگی با عشق و علاقه به میراث نیاکان خود، همیشه همراه و کمک حال میراث فرهنگی گناباد بوده و هستند.
حمیدرضا محمودی قوژدی به برخی از خیران این حوزه اشاره کرد و افزود: «محمدعلی شریعت» با اهدای آب انبار قدیمی، مرحوم «غلامرضا نبی پور» با اهدای خانه تاریخی، اهالی قصبه شهر گناباد با اهدای چند خانه تاریخی و زمینی برای موزه شهر، «سیدمحمد ذبیحی شهری، سیدمحمد علوی شهری، مرتضی عسکری مقدم شهری، محمود زمانیان قوژدی، حاج محمد سنگوکه قوژدی، حاج محمد زمانی قوژدی، ابراهیم کاظمی بیدختی» و دیگر خیران بخشی از هزینه‌های مرمتی آثار فرهنگی تاریخی شهرستان را تقبل کرده اند.
وی افزود: ورثه مرحوم «علی اکبر درویشی کاخکی» به یادبود مرحوم «حاج حسین درویشی و همسرش شهربانو درویشی»، خانه تاریخی خود در روستای «پچک» گناباد را به اداره میراث فرهنگی اهدا کرده اند.
بیشتر بخوانیم:
اقامتگاههای بومگردی گناباد نیازمند ساماندهی است
تعداد اقامتگاههای بومگردی شهرستان گناباد به ۱۵ اقامتگاه افزایش یافت
اقامتگاههای بومگردی بسترساز مشارکت مردم در مرمت آثار تاریخی
توسعه اقامتگاههای بومگردی به دلیل بهره گیری از مشارکت جامعه محلی و توجه به مسائل اجتماعی و فرهنگی منطقه ای، نویدبخش اشتغال پایدار در بخش گردشگری است و ظرفیت های کهن تاریخی، فرهنگی و مذهبی و اجتماعی مناطق شهری و روستایی گناباد فرصت های خوبی در این زمینه فراهم کرده است.
از طرفی با توجه به مشکلات ناشی از تداوم طولانی‌مدت پدیده خشکسالی و افزایش مهاجرت از مناطق روستایی گناباد، ایجاد اقامتگاههای بومگردی علاوه بر اشتغال پایدار کاهش مهاجرت را به دنبال دارد.
یک کارشناس میراث فرهنگی در گناباد از اقامتگاههای بومگردی به عنوان ظرفیت مهم احیا و توسعه کمی و کیفی صنعت گردشگری این شهرستان از طریق مشارکت مردم یاد کرد و گفت: نخستین اقامتگاه بومگردی در استان خراسان رضوی در هشت سال گذشته در گناباد راه اندازی شد.
علیرضا شناسایی تصریح کرد: افراد متقاضی راه اندازی اقامتگاه بومگردی با مشارکت در مرمت بناهای تاریخی و جهت‌دهی آن برای اشتغال و کارآفرینی و جلب گردشگر داخلی و خارجی، بستر توسعه و رونق اقتصادی منطقه را افزایش می دهند.
وی گفت: اقامتگاههای بومگردی با توجه به قابلیت های خود و از جمله آمیختگی با فرهنگ و آداب و رسوم کهن مناطق مختلف، در افزایش جذب گردشگر و مسافر در شهرستان گناباد نقش مهمی دارند.
وی خاطرنشان کرد: توسعه اقامتگاههای بومگردی با توجه به سبک سنتی و جذابیت های زیاد برای مسافران و گردشگران، در کاهش کمبود زیرساخت‌های اقامتی و افزایش جذب گردشگر و مسافر موثرند.
راه اندازی نخستین «هشتی» خیران میراث‌فرهنگی خراسان رضوی در گناباد
با توجه به تشکیل انجمن خیران میراث فرهنگی در وزارت میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی و با هدف قدردانی از مشارکت و همراهی خیران میراث فرهنگی گناباد، نخستین هشتی خیران استان خراسان رضوی اواخر سال گذشته با نصب کاشی های یادبود آنان در ورودی خانه تاریخی شریعت این شهرستان راه اندازی شد.
هشتی یا «کریاس»، ورودی هر ساختمان و قسمت بیرون خانه‌های قدیمی است که به شکل‌های مختلفی مانند چهارضلعی، مربع یا مستطیل، هشت ضلعی و غیره ساخته می‌شد و در مجموع فضای سرپوشیده‌ای بود که ورودی مشترک چند خانه را به وجود می‌آورد.
رییس اداره میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری گناباد گفت: این اقدام با هدف تکریم و یادبود آن دسته از خیران میراث فرهنگی انجام شد که در سال های گذشته با اهدای بناها و خانه های تاریخی خود، برای حفظ این آثار گام های موثری برداشته بودند.
بیشتر بخوانیم:
۹۱ درصد اعتبار مرمت آثار تاریخی گناباد به شیوه مشارکتی تامین شد
فیلم/ مشارکت ۵۸۰ میلیارد ریالی مردم گناباد در مرمت آثار تاریخی
۳۷ تفاهمنامه جلب مشارکت خیران برای مرمت آثار تاریخی گناباد
مشارکت مردم و نهادهای دولتی و خصوصی در حفاظت، صیانت، حراست، مرمت، احیا و مدیریت بناهای تاریخی به‌عنوان سیاست مهم و محوری وزارت میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی می‌تواند عاملی مهم و تاثیرگذار در توسعه پایدار و رهایی از درآمدهای نفتی باشد.
شناسایی، کارشناس میراث فرهنگی و گردشگری گناباد تحقق اقتصاد مقاومتی و توسعه رونق و اشتغال را مستلزم حمایت بیشتر از سرمایه گذاران بخش خصوصی از جمله در بخش گردشگری برشمرد و گفت: یکی از بسترهای مهم تحقق این مهم جلب مشارکت خیران در مرمت آثار تاریخی و انعقاد تفاهمنامه با آنان است که باید مورد عنایت مسوولان و دست اندرکاران مرتبط قرار گیرد.
رییس اداره میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری گناباد نیز گفت: با هدف جلب مشارکت مردم و خیران در مرمت و احیای بناهای تاریخی و بهسازی تاسیسات گردشگری شهرستان، ۳۷ تفاهم نامه در ۱.۵ سال اخیر بین بخش های دولتی و دستگاههای اجرایی منعقد شده است.
محمودی قوژدی، بدون توضیح بیشتر افزود: از جمله آثار تاریخی گناباد که با همت خیران مرمت و بهسازی شده است به آب‌انبار مسجد جامع کاخک، مقبره دلویی، مسجد دیزق، حوضخانه خواجه بیدخت، بازار تاریخی بیدخت، حمام کلات، خانه و سراچه حاجی معین بیدخت، بقایای معماری قلعه عمرانی و چهارتاقی قوژد می توان اشاره کرد.
وی گفت: امسال ۶۰ میلیارد ریال نیز از محل اعتبارات تملک دارایی ها برای مرمت آثار تاریخی شهرستان گناباد تخصیص یافت و با صرف این اعتبار مرمت مجموعه میراث قنات جهانی قصبه شامل سردر ورودی، فضاهای فوقانی راه چینه منتهی به ورودی ۲، فنس‌کشی بخشی و توقفگاه آن انجام می شود.
وی ایجاد برج نوری، اصلاح نورپردازی و تابلوهای معرفی سایت قنات جهانی قصبه، مرمت و احیای خانه موزه نبی پور، مرمت مسجد جامع قصبه، موزه ها و مدرسه نجومیه، بازسازی خانه تاریخی رحمانیان، مرمت و ساماندهی مامورسرا و محوطه سازی ضلع شمالی مسجد جامع قصبه را از دیگر اقدامات مورد نظر برای بازسازی آثار تاریخی گناباد برشمرد که خیران می توانند در آن مشارکت بجویند.
مرکز شهرستان گناباد در ۲۸۷ کیلومتری مشهد و جنوب استان خراسان رضوی واقع است.