به گزارش خبرنگار حوزه سلامت ایرنا، اواخر شهریور ماه امسال بهرام عین اللهی وزیر بهداشت، درمان و آموزش پزشکی از آغاز احداث مرکز تولید واکسن های پنوموکوک و روتاویروس در مجتمع تولیدی، تحقیقاتی انستیتوپاستور خبر داد که کشور را از واردات این واکسن‌ها بی نیاز می کند؛ او ابراز امیدواری کرد که سال آینده شاهد بهره برداری از آن باشیم.
بیماری پنوموکوک بر اثر تجمع باکتری‌هایی به نام استرپتوکوک نومونیا در پوشش مخاطی بینی و در پشت گلو ایجاد می شود که اگر تعدادشان زیاد باشد، می‌توانند باعث ایجاد عفونت در دستگاه تنفسی، گوش میانی یا حفره‌های سینوسی شوند.
میکروب پنوموکوک سبب بیماری‌هایی مانند سینوزیت، مننژیت، عفونت گوش میانی، پنومونی و عفونت خون می‌شود. این میکروب سبب بیماری‌هایی مانند سینوزیت (التهاب دریافت پوششی سینوس‌ها)، مننژیت (عفونت پرده‌های مغز)، عفونت گوش میانی، پنومونی (سینه‌پهلو یا ذات‌الریه) و عفونت خون می‌شود که ممکن است منجر به بستری شدن کودکان در بیمارستان، ایجاد عوارض در کودک و گاهی مرگ آنها شود. عفونت پنوموکوک از طریق قطرات تنفسی در حین صحبت‌کردن و تماس نزدیک بین افراد منتقل می‌شود. به عبارت دیگر، بیماری از طریق فرد بیمار، ناقل سالم (فردی که آلوده به میکروب است اما علائم ندارد) و همچنین اشیاء آلوده شده با ترشحات بدن قابل انتشار است.
میکروب پنوموکوک سبب بیماری‌هایی مانند سینوزیت، مننژیت، عفونت گوش میانی، پنومونی و عفونت خون می‌شود.کودکان کمتر از پنج سال و به ویژه کودکان کمتر از دو سال، نوزادان، کودکان مبتلا به نقص سیستم ایمنی، کودکان مبتلا به سوءتغذیه، کودکانی که شیر مادر دریافت نکرده‌اند نسبت به سایر کودکان، بیشتر در معرض ابتلا به عفونت پنوموکوکی قرار دارند. همچنین قرار گرفتن در معرض دود سیگار و زندگی در شهرهای صنعتی و پرازدحام سبب می‌شود افراد بیشتر در معرض عفونت پنوموکوک قرار داشته باشند.
بنابر اعلام دفتر آموزش و ارتقاء سلامت وزارت بهداشت، پس از واکسیناسیون، تب مختصر، درد، تورم، سفتی در محل تزریق، بی‌قراری و تحرک‌پذیری کودک شایع است اما نگران‌کننده نیست. در صورت تورم و قرمزی محل تزریق واکسن برای کاهش میزان تورم و قرمزی می‌توان از یک پارچه سرد، مرطوب و تمیز برای محل تزریق استفاده کرد.
والدین در صورت بروز تب، درد یا بی‌قراری کودک خود می‌توانند با کارکنان بهداشتی در مرکز جامع سلامت، پایگاه یا خانه بهداشت مشورت کنند. پس از واکسیناسیون، از پوشاندن لباس تنگ به کودکان که موجب فشار به محل تزریق می‌شود باید خودداری کرد.
مقاوم بودن این باکتری در برابر آنتی‌بیوتیک‌هایی مانند پنی‌سیلین و انتشار سریع آن از طریق عطسه و سرفه سبب شده تا واکسن‌های ویژه‌ای برای آن طراحی شود. از علائم ابتلا به این بیماری می توان به تب و لرز، درد قفسه سینه، سرفه، تنگی نفس، تنفس سریع، ضربان قلب سریع، خستگی و ضعف اشاره کرد.
تشدید علایم بیماری در کودکان سبب شده تا متخصصان تزریق چهار دُز واکسن پنوموکوک را در کودکان آن هم در بازه زمانی دو ماهگی، چهار ماهگی، شش ماهگی و بین ۱۲ تا ۱۵ ماهگی توصیه کنند.
عفونت‌های پنوموکوکی یکی از عوامل مرگ و میر کودکان زیر ۲ سال به شمار می رود
سیدمحسن زهرایی، رئیس اداره بیماری های قابل پیشگیری با واکسن وزارت بهداشت با اشاره به واکسیناسیون سراسری پنوموکوک، افزود: بیماری های بسیار خطرناک ناشی از عفونت های پنوموکوکی می تواند در گروه های سنی مختلف به ویژه کودکان زیر ۲ سال مشاهده شود.
وی با بیان اینکه عفونت های پنوموکوکی یکی از عوامل مرگ و میر کودکان زیر ۲ سال به شمار می رود، اظهار داشت: تلاش های وزارت بهداشت برای بهره مندی بیشتر کودکان از حق سلامتی به ثمر نشست و مراحل ساخت و عرضه واکسن پنوموکوک کامل شد و نهایتا در ۲۳ اردیبهشت ماه سال جاری، ۷ استانِ خراسان های رضوی و جنوبی، سیستان و بلوچستان، هرمزگان، بوشهر، خوزستان و ایلام، تحت پوشش واکسیناسیون پنوموکوک قرار گرفتند.
به گفته رئیس اداره بیماری های قابل پیشگیری با واکسن وزارت بهداشت، در سراسر کشور واکسن پنوموکوک برای کودکان ۲ ماهه در دسترس است؛ طبق برنامه کشوری واکسیناسیون، واکسن پنوموکوک در سه نوبت ۲ ماهگی، ۴ ماهگی و ۱۲ ماهگی به نوزادان تزریق می شود.
واکسیناسیون پنوموکوک مقاومت آنتی بیوتیکی که در بیماری های پنوموکوکی رو به افزایش است را کنترل و به کاهش بار اقتصادی نظام سلامت، کمک می کند.زهرایی ، واکسیناسیون پنوموکوک را در کاهش چشمگیر مصرف آنتی بیوتیک موثر دانست و افزود: این واکسیناسیون مقاومت آنتی بیوتیکی که در بیماری های پنوموکوکی رو به افزایش است را کنترل و به کاهش بار اقتصادی نظام سلامت، کمک می کند.
علیرضا زالی رئیس دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی نیز معتقد است: یکی از سنجه‌های بهداشتی که نشان‌دهنده کفایت نظام سلامت است، شاخص مرگ و میر در نوزادان زیر یک ماه، نوزادان یک تا ۵۹ ماه (کودکان زیر پنج سال)، کودکان زیر دو سال و مادران باردار است.
وی با بیان اینکه اکثر کودکان زیر ۵۹ ماه در گذشته به دلایل قابل پیشگیری جان خود را از دست می‌دادند، گفت: خوشبختانه با اصلاح سنجه‌ها و تکمیل برنامه‌های بهداشتی، دستاورد بزرگی در این زمینه حاصل شده است.
رئیس دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی با اشاره به افزودن واکسن پنوموکوک به سبد واکسیناسیون کشور، تصریح کرد: دو پروتکل زمانی برای تزریق این واکسن در اختیار است؛ پروتکل اول تزریق واکسن در دو ماهگی و تزریق دوز یادآور در چهار ماهگی و شش ماهگی و پروتکل دوم، تزریق واکسن در دو ماهگی و دوز یادآور در چهار ماهگی و ۱۲ ماهگی است.
وی با بیان اینکه پروتکل دوم اثربخشی و پایداری ایمنی بالاتری را نشان می‌دهد، گفت: از همین رو این مدل در مراکز بهداشتی مستقر است.
به گفته زالی، کودکان زیر دو سال، زیر پنج سال و افراد بالای ۶۵ سال گروه‌های در معرض خطر ابتلا به پنوموکوک هستند.
رئیس دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی تصریح کرد: پنوموکوک ویروس شایعی است که به دلیل استقرار در نزدیک مغز، گوش‌ها، سینوس‌ها و ریه، ارگان‌های مختلفی را درگیر عفونت می‌کند، البته عفونت تنفسی از سایر انواع آن شایع‌تر است. همچنین پس از ابتلا، فرد ممکن است دچار مننژیت شود و درنهایت اگر فرد مبتلا به مننژیت ناشی از پنوموکوک زنده بماند، دچار اختلالات مقاوم به درمان خواهد شد. به همین دلیل واکسیناسیون اهمیت بسیاری دارد.
کودکان زیر دو سال، زیر پنج سال و افراد بالای ۶۵ سال گروه‌های در معرض خطر ابتلا به پنوموکوک هستند.وی فصل ابتلا به این بیماری را زمستان اعلام کرد و گفت: تزریق واکسن در تابستان زمان خوبی است و با توجه به شیوع عفونت‌های ریوی در پاییز و زمستان، اثربخشی مناسبی خواهد داشت. با وجود اینکه این بیماری تک گیر است و اپیدمی نمی‌شود، اما امکان طغیان در محیط‌های بسته به ویژه میان نوزادان شیرخوار وجود دارد.
رئیس دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی با اشاره به تکمیل سبد واکسیناسیون در سال‌های اخیر گفت: در کشور بالای ۹۹ درصد پوشش واکسیناسیون محقق شده است.