عطا حسن پور روز یکشنبه در گفت و گو با ایرنا افزود: دره خرم آباد به شکل یو انگلیسی (U) غارهای هفت گانه را در خود جای داده و در ثبت جهانی این منطقه مورد توجه قرار گرفته است.
وی اظهار داشت: غارهای هفت گانه کلدر، قمری، گیلوران، یافته، کنجی و ۲ پناهگاه صخره ای گر ارجنه و پاسنگر در دره تاریخی خرم آباد قرار دارند و به عنوان بخشی از پرونده ثبت جهانی این دره، توسط اداره کل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی لرستان در دست مرمت، بهسازی و ایجاد راه دسترسی قرار گرفته اند.
مدیرکل میراث فراهگی، گردشگری و صنایع دستی لرستان تاکید کرد: هفت غار درون یک شهر در هیچ کدام از کشورهای جهان وجود ندارد؛ اما دره خرم آباد با قدمت حضور انسان های نئاندرتال، این مکان های طبیعی باستانی را در دل خود جای داده است.
غاز کلدر، پناهگاه نئاندرتال ها
حسن پور با بیان اینکه غار "کلدر" خرم آباد در پنج کیلومتری شمال شهر خرم آباد به شماره ۱۸۷۹۶ در فهرست آثار غیر منقول کشور به ثبت رسیده است؛ یادآور شد: مطالعات باستان شناسی در این غار نتایج جدیدی از قدمت دره خرم آباد را نشان داد که قدمت این منطقه را از ۴۰ هزار سال به ۵۴ هزار سال پیش رسانده است.
وی اضافه کرد: پارینه سنگی میانه منتسب به دوره زیست انسان های نئاندرتال و غار کلدر در مبحث پارینه سنگی جدید (دوران زیست انسان های هوشمند (Home-Sapiens با قدمت ۵۴ هزار و ۴۰۰ سال، تا به امروز قدیمی ترین محوطه پارینه سنگی جدید ایران است.
مدیرکل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی لرستان ادامه داد: طی مطالعات ۲ سال اخیر بخشی از جمجمه انسان هوشمند در غار کلدر خرم آباد کشف شد که به این غار جایگاه جهانی بخشیده و تکمیل کننده نظریات کارشناسان پیرامون فرآیند موج دوم مهاجرت انسان‌های هوشمند یا هموساپین به اروپا است.
از کاوش باستان شناسان اروپایی تا یافته های ۵۰ هزار ساله
حسن پور همچنین گفت: غار" قَمَری" یا اشکفت قمری مربوط به دوران پیش از تاریخ ایران باستان بالای سفیدکوه مشرف به گرداب سنگی خرم‌آباد سال ۱۳۸۰ با شماره ۴۱۴۴ به‌عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده که کاوش رسمی آن سال های ۱۳۴۳ تا ۱۳۴۸ توسط پروفسور فرانک هول و باستان‌شناسان دانشگاه رایس انجام شده است.
وی اضافه کرد: "یافته" نیز یک غار پیش از تاریخ در مرکز لرستان و ناحیه ای بین شهر خرم‌آباد و چگنی بوده که دارای بقایایی از زندگی عصر پارینه‌سنگی جدید است و از همین روی اهمیت زیادی در مطالعات باستان شناسی خاور نزدیک و اروپا دارد.
مدیرکل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی لرستان افزود: یکی از قدیمی ترین مدارک استفاده از زیورآلات ساخته شده از صدف و دندان در این غار یافت شده است که حدود ۳۵ هزار سال قدمت دارد و سال ۱۳۸۴ دوره جدیدی از کاوش های علمی توسط هیات مشترک ایران و بلژیک به سرپرستی مارسل اوت، فریدون بیگلری و سونیا شیدرنگ در آن انجام شد.
حسن پور ادامه داد: همچنین بنابر تاریخ گذاری‌هایی از طریق آزمایش رادیو کربن در غار "کنجی" دره خرم آباد قدمت آثار یافت شده در این مکان، متجاوز از ۵۰ هزار سال پیش است و سال ۱۳۸۰ با شماره ۴۱۴۳ در فهرست آثار ملی ثبت شد.
وی در خصوص غار "گیلوران" گفت: این اثر با ۱۶ متر عمق و ۱۷ متر عرض در جنوب غربی دره خرم آباد می باشد که سال ۱۳۸۱ با شماره ۵۹۷۱ به ثبت آثار تاریخی رسیده است.
به گفته مدیرکل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی لرستان کاوش های انجام گرفته در این غار از جمله تراشه های بسیار، قطعات رتوش ساخته شده از تراشه ها، سنگ مادر، ابزارهای دندانه دار و خراشنده های جانبی نشان می دهد مصنوعات دوره پارینه سنگی جدید را معرفی می نماید.
حسن پور با اشاره به وجود ۲ پناهگاه صخره ای در خرم آباد نیز افزود: پناهگاه سنگی "گرارجنه" به طول بیش از ۱۴ متر مربوط به دوران پیش از تاریخ ایران باستان و دارای شماره ثبت ملی ۱۳۱۱۷ در سال ۱۳۸۴ می باشد که همچون غار قمری توسط فرانک هول و فلنری کاوش شده است.
وی ادامه داد: غار یا پناهگاه سنگی "پاسنگر" به ۲ دوره فرهنگی برادوستین و زارزین تعلق دارد و و صدف کفه ای با اندازه های مختلف در این غار کشف شده است که یکی از آنها در موزه ملی ایران نگهداری می شود.
پیوست غارهای منحصر به فرد برای ثبت جهانی خرم آباد/ استقبال از سرمایه گذاران گردشگری
مدیرکل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی لرستان با اشاره به بازدید ارزیاب یونسکو (سازمان آموزشی، علمی و فرهنگی سازمان ملل متحد) از این غارها و قلعه تاریخی فلک الافلاک برای ثبت جهانی دره خرم آباد اظهار داشت: یکی از پیوست های این پرونده جهانی، غارهای هفت گانه است.
حسن پور افزود: این غارها در گذشته به عنوان یک فضای مرده شهری رها شده بودند که اکنون علاوه بر ایجاد مسیر دسترسی و درب ورودی، ساماندهی و نورپردازی شده و تمام زیرساخت های سرمایه گذاری با همکاری همه دستگاه ها مثل محیط زیست آماده است.
وی بسته سرمایه گذاری گردشگری برای این غارها را در نوع خود بی نظیر دانست و گفت: این آمادگی وجود دارد مدیریت و بهره برداری غارها با پیوست مجموعه تفریحی گردشگری بام خرم آباد به یک سرمایه گذار ارائه شود.