۲۴ آذر ۱۳۹۳، ۱۵:۱۱
کد خبر: 81427056
T T
۰ نفر
پیشنهادهایی برای اربعین های باشكوه تر در كربلا

بغداد - ایرنا - اربعین امسال با شركت چند میلیونی زائران از كشورهای مختلف بویژه ایران، پاكستان، افغانستان، آسیای میانه و همچنین حضور انبوه مردم عراق در كربلا، بزرگترین تجمع جهان را شكل داد و به دلیل همراهی و همگرایی شیعیان با اهل سنت و مشاركت مسیحیان، بازتابی جهانی و تاریخی یافت.

موج خودجوش مردمی برای برگزاری اربعین متفاوت با همیشه، از هر قشر، سن و صنف تا خردسال، زن و كودك بویژه جوانان سبب شد تا نخست كربلا و سپس شهرهای زیارتی دیگر عراق شاهد حضور میلیونی زائران باشد كه بدون توجه به سختی ها و كاستی ها پای در این سفر زیارتی گذاشتند و لب به گلایه هم نگشودند.

هرچند كاستی های برنامه ریزی برای تامین نیازهای چنین سفرهای پرشمار و فشرده به علت جمعیت زائران كه تا بیش از 20 میلیون نفر هم اعلام شد، بویژه در شراط كنونی زیرساختی عراق یه صورت كامل قابل رفع نیست، اما می توان با تدارك منسجم تر و استفاده از تجربیات اربعین متفاوت امسال، شرایط را با هدف برگزاری باشكوه تر این مراسم در سال های آینده بهبود بخشید.

كار بزرگی انجام شد. بیش از یك میلیون زائر ایرانی برای اولین در اربعین حسینی در كربلا حضور یافتند و تاكنون هیچگاه چنین جمعیتی از ایران در یك برش زمانی محدود از كشور خارج و بازنگشته بود.

دیگر اینكه یك حماسه بزرگ رقم خورد و مهمتر آنكه به مراسم اربعین حسینی، برغم حملات خمپاره ای پنجشنبه شب، خللی وارد نشد و حماسه ای در حماسه شكل گرفت، بطوری كه میلیون ها زائر بدون هراس از این حملات خیابان ها را ترك نكرده و ندای یا حسین در سراسر كربلا سردادند.

همچنین فعالیت ها و برنامه های خوبی از سوی نهادهای ایرانی صورت گرفت كه نمی توان آنها را ندید.

تلاش و عملكرد شبانه روزی كاركنان و مسوولان نهادهای دیپلماتیك اعم از سفارت ایران در بغداد و سركنسولگری ایران در كربلا و نیز نهادهای دیگر مانند حج و زیارت، هلال احمر و شهرداری تهران كه از یك و نیم ماه قبل در چارچوب ستاد ساماندهی زیارت اربعین شروع شده بود، در دو حوزه رسیدگی به زائران ایرانی و فعالیت های خدمات عمومی چشم گیر بود.

گزارش خبرنگار ایرنا حاكی است كه تا یكشنبه شب نهادهای ایرانی، ضمن تلاش برای ایجاد امكانات لازم برای بازگشت زائران ایرانی در دو سوی مرز، با فهرست هایی بلند از گم شدگان در حال هماهنگی با نهادهای عراقی بوده اند.

فعالیت های هلال احمر كه در این مدت توانست تا حدود بسیاری مشكلات زائران را در حد توان و امكانات بر طرف كند و ضمنا در بسیاری مواقع در مقابل ابراز ناراحتی زائران از كمبودها و به دلیل خستگی و كمبود امكانات و دارو ، روبه رو بودند و صبر پیشه كردند؛ اگرچه داروی تیم های هلال احمر در اكثر مناطق تا روز پنجشنبه بیشتر دوام نیاورد كه دلیل آن مراجعه انبوه زائران بود.

عملكرد شهرداری تهران نیز بسیار چشمگیر و برجسته بود و نیروهای آن در نقاط مختلف كربلا حضور محسوس داشتند. سازمان ها و نهادهای دیگری هم در كربلا بودند و خدمت رسانی كردند، حتی برخی هیات های مذهبی بزرگ كه در داخل شهر كربلا موكب تشكیل داده و غذا توزیع كردند.

گروههای خبری و تصویری ایرنا از آغاز حركت خودجوش مردمی به سوی عراق با استقرار در گذرگاههای مرزی، مسیر راهپیمایی و شهرهای مختلف بویژه كربلا، روایت ها و تصاویر خاطره سازی را ثبت كردند كه بازمرور آنها تجربه های بسیاری می آموزد تا زائران حسینی مشتاق در سفر های عشق بعدی با فراهم بودن شرایط فرصت بیشتری برای بهره گیری از فرصت های اربعینی داشته باشند و بر این اساس پیشنهادهای زیر می تواند در اولویت بررسی و اجرای مسولان ایرانی و عراقی قرار گیرد.

- كمبود محل اسكان و اقامتگاه، كربلا در شرایط برگزاری مراسم مذهبی كم دامنه هم حتی با استفاده از حسینیه ها و اماكن مذهبی شاهد كمبود بسیار در این حوزه است.

- فقر امكانات رفاهی بویژه نیازهای بهداشتی روزانه برای چند هزار چادر اسكان زائران

این چادرها كمترین امكانات را دارند و تنها ویژه خواب است و نهایت یك سرویس بهداشتی كوچك و متحرك دارند.

آخرین امكان اسكان زائران، مربوط به خانه های شخصی است. بسیاری از اهالی كربلا و شهرهایی كه در مسیر راهپیمایان اربعین قرار دارد، خانه های خود را در این ایام وقف پذیرایی و اسكان زائران می كنند. خانه های شهرهای دورتر در مسیر راهپیمایان تنها برای یك شب مورد استفاده زائر قرار می گیرد و روز بعد به راه خود ادامه می دهند. اما خانه های حومه كربلا مانند حسینیه و یا حد فاصل عون – كربلا و یا خانه هایی تا كیلومتر 5 جاده نجف، می تواند برای چند شب و یا تا پایان مراسم در اختیار زائران قرار بگیرد. بطوری كه در اربعین امسال برخی ایرانی ها را دیدیم كه در منطقه الحسینیه جا گرفته و شب ها با طی كردن 4-5 كیلومتر به این خانه ها كه با صاحب آن آشنا شده بودند، می رفتند.

البته خیلی از ایرانی ها نیز از این موضوع اطلاع نداشته و بسیاری نیز تمایل دارند هر طور كه شده در كربلا و اطراف حرم بیتوته كنند.

در عین حال، زائر نمی تواند چادرهای گروهی و خانه های شخصی را به عنوان یك امكان ثابت تا پایان مراسم تلقی كند، زیرا به محض اینكه زائر جا را برای زیارت خالی می كند، نفرات بعدی آن را پر می كنند.

خیلی از ایرانی ها گله داشتند كه تا زائران عراقی از راه رسیدند، جای آنها را در چادرهای گروهی و یا خانه های شخصی، گرفته و به آنان داده اند، این درحالی است كه جابجایی زائران، نه به صورت تعمدی كه به صورت طبیعی صورت می گیرد و مسوولان چادرها و یا صاحبان خانه ها در سه چهار روزی كه ازدحام جمعیت به اوج می رسد، دیگر نه كسی را می شناسند و نه می توانند جا برای كسی نگهدارند و یا محل را كنترل كنند.

نهادهای ایرانی امسال با توجه به تدارك دیده شده برای برگزاری باشكوه تر اربعین حسینی، مقادیر قابل توجهی امكانات و تجهیزات با خود به كربلا آوردند و نیز از منابع محلی نیز امكاناتی دریافت كردند.

از جمله اعلام شده بود كه تعداد زیادی چادر گروهی به ظرفیت دستكم 70 هزار نفر در اطراف شهرهای كربلا و نجف دایر می شود كه مشخص نیست چه میزان تحقق یافته است.

ستاد اجرایی فرمان امام (ره) نیز امسال چادرهایی به ظرفیت حدود 10 هزار نفر دایر كرد و سازمان حج و زیارت نیز جز امكانات هتل و مهمانسرا (ویژه كاروان ها)، تعدادی مدرسه را به ظرفیت حدود 15 هزار نفر برای ایرانی ها در اختیار گرفت.

با همه اینها ، اگر این تلاش ها با تمام ظرفیت صورت گرفته باشد، با توجه به آمارهای رسمی اعلام شده مبنی بر ورود یك میلیون و 300 هزار زائر به كربلا، می توان تخمین زد كه كل امكانات تدارك دیده شده به 10 درصد تعداد زائران نمی رسد.

از همین رو یكی از مهمترین مشكلات زائران ایرانی كه بسیاری از آنها خانوادگی با زن و بچه آمده بودند، مساله اسكان و محل استقرار بود و شاید یكی از مهمترین محور مراجعات به نهادهای ایرانی از جمله سركنسولگری ایران در كربلا بوده است.

- كمبود وسائط نقلیه عمومی بویژه اتوبوس در مسیر بازگشت برای ایرانیان كه شمار زائران حاضر در عراق

یك میلیون و 300 هزار زائر اعلام شده است.

- لزوم توجه ویژه و بیشتر به زنان و كودكان زائر در امر اسكان، مراقبت و انتقال در هر دو مسیر

این مساله هنگام بازگشت كه میلیون ها زائر عراقی می خواهند به سمت شهرهای خود در بغداد یا شهرهای جنوبی بروند، بیشتر نمود می یابد.

از سه چها روز به روز اربعین (22 صفر)، در حالی كه روزانه صدها هزار زائر وارد كربلا می شد، به همین میزان و شاید بیشتر این شهر را ترك می كرد كه وضعیت و شكل انتقال آنان قابل توصیف نیست.

چندین هزار جوان و نوجوان عراقی در جاده ها بر روی سقف تریلرها و فضاهای بین اسب و كفی، آویزان بودند درحالی كه تریلر با سرعت دستكم 100 كیلومتر درساعت راه می پیمود.

قطار كربلا به بغداد در منطقه 'عون' در 24 كیلومتری كربلا هم كه مسافرگیری می كرد وضعیت غیر قابل توصیفی داشت. لابلای واگن ها پر بود از زائرانی كه برای بازگشت مصمم بودند.

هجوم عراقی ها برای سوار شدن بر وسایط نقلیه موجود نیز حكایت عجیبی دارد و یك زائر خارجی به سختی در میان آنان می تواند جایی برای خود دست و پا كند.

طی دو روز گذشته (بعد از پایان مراسم)، زائران ایرانی بویژه آنها كه خانوادگی آمده بودند، در خروجی نجف نظاره گر دویدن عراقی ها به دنبال خودروهای سنگین و هجومشان برای سوار شدن بودند.

البته در میان زائران ایرانی جوان ترهایی كه به صورت مجردی آمده بودند، وضعیت بهتری داشتند و از فرصت ها استفاده می كردند.

موضوع بازگشت زائران ایرانی بعد از مراسم اربعین به موضوعی مهم و در اولویت برای كاركنان دیپلماتیك و نهادهای ایرانی بود.

3- امكان ارتباطی:

یكی از مشكلاتی كه در اربعین امسال بطور آشكار به چشم آمد، مساله ارتباط و تماس های تلفنی بود. رومینگ برخی اپراتورها اساسا باز نبود و برخی گفتند كه عصر شنبه در پایان مراسم اربعین باز شده است. در كربلا نیز همه دنبال سیم كارت عراقی می گشتند و پیدا نمی شد.

زائرانی كه همدیگر را گم می كردند، یا خانواده هایشان دلواپس بود و یا دچار مشكل شده بودند، امكان تماس نداشتند.

هر ایرانی را كه می دیدند، اولین سوال اینكه سیم كارت عراقی داری یك تماس بگیرم؟ یا سوال دیگر اینكه كجا سیم كارت عراقی می فروشند؟

- امكان نقل و انتقال پول

گم شدن كیف پول، احتمال سرقت یا اتمام موجودی همراه مسافران و زائران ، یكی از موضوعاتی بود كه امسال سركنسولگری ایران در كربلا برای آن راه حلی یافت، اگرچه این امكانات از جمله پرداخت پول بلاعوض یا حواله های صادره، نسبت به مراجعات غیرقابل مقایسه بود.

مسوولان سركنسولگری ایران در كربلا می گفتند كه این مساله هم یك مساله جدی است كه باید نسبت به آن برای سالهای آینده تدبیری اندیشید.

شاید بتوان سیستم بانكی را با هماهنگی دولت عراق و حتی امضای یك تفاهم نامه صرفا ویژه اربعین ، در این خصوص فعال كرد.

- مشكل گمشدگان:

مساله گم شدن افراد در ایام اربعین یكی از موضوعات بسیار آزار دهنده و دردسر ساز بود. با توجه به ازدحام میلیونی دركربلا، گم شدن و گم كردن امری طبیعی به نظر می رسد، اما نكته اینجاست كه مراكز ویژه گمشدگان در داخل و اطراف شهر بسیار اندك بود.

روز یكشنبه افراد زیادی سراسیمه و نگران به دنبال خانواده و همراهانشان می گشتند.

** راه حل ها و پیشنهادها؛ از امروز برای سال آینده

به نظر می رسد باید از هم اكنون برای برنامه ریزی بهتر و منسجم تر در این زمینه ها اقدام كرد و تجربیات اربعین امسال را بازنگری كرد.

حقیقت آن است كه كربلا به لحاظ زیر ساخت ها و امكانات، كشش جمعیت اربعین را ندارد. بنابر این برای سال آینده باید از همین امروز چاره اندیشی و برنامه ریزی كرد. از همین امروز باید مشكلات و نقاط ضعف مراسم اربعین امسال را احصاء كرد و برای آن راه حل های مناسب یافت.

در این خصوص شكرالله طاهری سركنسول ایرانی دركربلا می گوید: به یك ستاد دائمی برای اربعین نیاز هست و دبیرخانه آن باید در طول سال فعال باشد و مهمتر آنكه به میزان ظرفیت هایی كه ایجاد می شود، زائر وارد كربلا شود تا بتوان مشكلات شكل گرفته در امسال را كاهش داد.

الف- بحث اسكان و محل استقرار و حمل و نقل زائران از جمله مسایلی است كه در صورت تكرار اربعین امسال از نظر كمی هیچ راه حل صددرصدی فیزیكی و سرمایه ای برای آن نمی توان متصور بود.

نهایت تلاش ها و سرمایه گذاری ها در این حوزه می تواند بین 15 تا 20 درصد نیازها را جواب دهد. بنابراین باید سراغ راه حل های دیگر هم رفت.

یكی از راه حل های مهم این است كه اراضی بزرگی اطراف كربلا و نجف وجود دارد كه می توان براساس توافق یا قرارداد در قطعات بزرگ زمین امكانات و تجهیزات اقامتی نیمه ثابت ایجاد كرد(سازه هایی كه زیرساخت ثابت و بدنه غیر ثابت داشته باشد تا سال آینده هم هزینه های نگهداری اش اندك باشد و هم آماده بهره برداری). بطوری كه بتوان هر ساله از دو ماه مانده به موسوم اربعین آن را در كمترین زمان و كمترین صرف انرژی و پول برپا كرد.

راه دوم ایجاد مجتمع هایی دائمی مانند زائرسراهایی به صورت برج است كه جمعیت زیادی را می توان در آن اسكان داد.

آیت الله بحرالعلوم در دیدار سفیر ایران پیش از مراسم اربعین دائم در خصوص مسایل اقامتی زائران ایرانی سوال می كرد و به نظر می رسید نگران است.

وی تاكید داشت به جای صرف هزینه در پروژه ها و طرح هایی كه كاربرد زیادی ندارد، پروژه ها و اقدامات بلند مدت در دستور كار قرار بگیرد و حتی وعده كرد كه خودش پای آن خواهد ایستاد.

یكی دیگر از راه حل ها كه در عراق تا حدودی جواب داده، فتوای آیت الله سیستانی در خصوص روش زیارت اربعین است بطوری كه این مرجع عالی شیعه زیارت اربعین را در طول 12 تا 15 روز صحیح دانسته است. این امر منجر به ورود و خروجی تدریجی زوار شده است.

نكته دیگر اینكه اصل بر رسیدن به كربلا و عرض سلام و بجا آوردن زیارت گذاشته شده و از همین رو زائران عراقی به مرور وارد كربلا می شوند و بعد از سلام و قرائت زیارت اربعین از این شهر خارج می شوند و حتی خیلی ها از همان دروازه كربلا (باب بغداد) یا دروازه نجف، سلام می كنند و بر می گردند.

البته در باره اعتبار این روش زیارتی باید متخصصان امر در خصوص آن اظهار نظر كنند، اما از منظر مدیریتی مراسم اربعین می تواند پاسخگو باشد.

امسال از فراز دو پل امام حسین (ع) و حضرت عباس(ع) جمعیت موج می زد و خودرویی دیده نمی شد و حتی حركت پیاده هم به سختی و كندی صورت می گرفت، این درحالی است كه میلیون ها زائر عراقی طی همین 15 روز وارد كربلا شده و از آن خارج شده اند.

برخی مسوولان ایرانی اعتقاد دارند كه اگر روش زیارت تدریجی اربعین در میان ایرانی ها نیز به اجرا گذاشته شود، بسیاری از مشكلات بویژه اسكان و حمل و نقل را می توان بهتر مدیریت كرد.

ب- ایجاد تسهیلات بیشتر و بهتر ارتباطی توسط همراه اول و ایرانسل و نیز هماهنگی با طرف ایرانی برای ایجاد مراكزی جهت ارائه و فروش سیم كارت و سایر خدمات ارتباطی . به خصوص برخی سالخوردگان از شهرها و روستاهای دور كه كمتر از وسایل ارتباطی نوین استفاده می كنند، نبال یك مركز تلفن برای ارتباط می گشتند.

ج- مشكل گم كردن همراهان، از جمله مواردی است كه توان زیادی از نهادهای ایرانی می گیرد. یكی از دلایل آن نبود تابلوی اسامی خیابان ها و میادین یا قرار داشتن آن در نقاط كور است. به این ترتیب در شهر كوچكی مانند كربلا به راحتی گم می شویم و در آن ازدحام غیر عادی به سختی پیدا می شوند.

جالب اینكه اهالی كربلا هم اسامی محلات و میادین و خیابان ها را خوب نمی دانند و یا در دادن آدرس اطلاعات زیادی ندارند كه این امر مشكل را دو چندان می كند.

از همین رو، مناسب است برای ساماندهی تابلوی اسامی خیابان ها و میادین و ... براساس یك قرارداد با طرف عراقی، این مشكل به صورت عمومی در كربلا حل شود.

علاوه بر این در ایام اربعین، می توان برای حل مشكل زائران ایرانی، نقشه راهنمای كربلا و نیز برای نهادها، هیات ها و مراكز تجمع ایرانی ها ، تابلوهای راهنما در مناطق مختلف نصب كرد.

ج- سازماندهی زائران

زائران انفرادی بیشترین دردسرها و مشكلات را ایجاد كرده و برایشان ایجاد می شود.

معمولا آنها كه در قالب گروه، كاروان و یا هیات وارد عراق می شوند ، دستكم مشكلات ابتدایی شان را می توانند راحت تر حل كرده و خطرات كمتری در طول مسیر برایشان ایجاد می شود.

اگر این سازماندهی زیر نظر نهادهای متولی مانند حج و زیارت و حتی هیات های مذهبی بزرگ كشور انجام شود، بهتر از آن است كه انفرادی وارد شوند و در آن اقیانوس انسانی خود را تنها بیابند.

د- ضرورت ساماندهی سفر بانوان و خانواده های دارای كودك با توجه به توان و قدرت جابجایی كمتر نسبت به مردان

تعداد زنان باردار كه امسال به این سفر آمده اند كم نبود. براساس گزارش ها تاكنون یك زن در محور نجف- كربلا وضع حمل كرده، یكی دیگر در همین محور، سه ماهه سقط كرده و دیگری در مرز مهران فرزندش را به دنیا آورده است.

سفر زنان باردار به عراق و عتبات در شرایط عادی خیلی مشكل ساز نیست، اما در ایام ازدحام، خطرات جانی برای آنان وجود دارد و ضمن آنكه هیچ مركز درمانی مشخصی كه بتواند مشكلات آنان را برطرف كند، نیست.

این دست مشكلات با سازماندهی زوار اربعین و حتی تاسوعا و عاشورا در قالب كاروان ها و هیات ها بهتر كنترل می شود.

در این خصوص می توان هیات های بزرگ مذهبی را بویژه در مراكز استان ها بكار گرفت كه به نوعی بسیاری از مشكلات در داخل همین تشكیلات قابل حل است.

** چیزهایی كه نمی توان ندید

به هرحال، ایرانی ها عاشق اهل بیت بوده و از هر فرصت و مجالی برای ابراز عشق خود استفاده خواهند كرد كه همزمان باید مورد تكریم نیز قرار گیرند.

در این ایام، دیدن جانبازان، سالخوردگان و كودكان منتظر كنار خیابان یا در راه مانده و مردانی كه برای زن و بچه خود نتوانستند جایی برای استراحت و اتراق كردن بیابند، عادی بود.

خاورم*2*1770*1586**اول**
۰ نفر