به گزارش خبرنگار ایرنا، در این همایش كه به همت رایزنی فرهنگی سفارت جمهوری اسلامی ایران در آنكارا برگزار شد، حدود 30 نفر از اساتید دانشگاهی اعم از علوم سیاسی، الهیات، حقوق، مقامات بلند پایه حزبی و نمایندگان مجلس برگزار شد.
در این نشست ابتداء آیات ضبط شده سوره تین كه توسط شهید حاجی حسنی قاری بین الملی قرآن و شهید حادثه منا تلاوت شده بود، پخش شد و سپس كلیپی توسط رایزنی فرهنگی در خصوص حادثه منا و تصاویر جان دادن شهدای منا و مستندات این حادثه دردناك به مدت 10 دقیقه پخش شد و مدعوین را متاثر ساخت.
سپس حسن صفرخانی رایزن فرهنگی سفارت جمهوری اسلامی ایران در آنكارا ضمن خوش آمدگویی به شركت كنندگان در این همایش تخصصی، گفت: متاسفانه حادثه فجیع منا كه در مناسك حج سال گذشته رخ داد، اولین حادثه تلخ در مناسك حج نبود و با توجه به شرایط مسئولیت ناپذیری و انتقاد ناپذیری حكام سعود، آخری هم نخواهد بود.
وی افزود: متاسفانه رویدادهای دلخراش و تكان دهنده در مناسك حج موجب شده كه ابعاد بسیار مهم این رویداد عظیم دینی – اجتماعی كه همه ساله با مشاركت میلیونی مسلمانان برگزار می شود، به حاشیه رانده شود.
نامیك زیبك وزیر فرهنگ پیشین تركیه كه از فرهیختگان و متفكران سرشناس تركیه به شمار می رود، مدیریت این همایش را بعهده داشت.
آلتون باش شهروند تركیه ای اولین سخنران این مراسم بود؛ وی در مناسك حج سال 66 كه بیش از 400 ایرانی در آن سال كشته شدند، حضور داشت. باش در تشریح حوادثی كه به عینه خود شاهد شده بود، گفت: گناه تظاهرات كنندگان ایرانی و ترك با عنوان برائت از مشركین این بود كه به زبان های فارسی، تركی، عربی و انگلیسی شعار می دادند مرگ بر آمریكا و مرگی بر اسراییل می دادند.
این شهروند تركیه ای افزود: به عینه شاهد بود كه چطوری ایرانیان و حجاج معترض به خاك و خون كشیده شدند.
آلتون باش با اشاره به اینكه در آن حادثه وی نیز زخمی شد، گفت: پزشكان و كارمندان بیمارستانی كه وی را برای مداوا برده بودند، رسیدگی به زخم عمیقش را با عنوان اینكه ایرانی هستم، قبول نمی كردند.
او گفت بالاخره بعداز مدتی با ارائه نام و نشانه دقیق خود در تركیه و اثبات اینكه تركیه ای است، توانسته خدمات پزشكی بگیرد.
اظهارات این شهروند تركیه برای اساتید و مقامات حزبی این كشور بسیار تكان دهنده شد و گفتند باور كردنی نیست كه چنین شقاوتی در مورد ایرانیان صورت گرفته باشد و حتی انسان ها با تبعیض ملیتی مورد پذیرش در بیمارستان باشند. به گفته آنها این در حالی است كه عربستان در ورای مسئولیت هایی كه براساس حقوق بین الملل و كنوانسیون حقوق بشر سازمان ملل دارد، به عنوان دولتی كه می گوید افتخار خادم حرمین شریفین را دارد، جان و مال و اعتبار میلیون ها مسلمان به آن بستگی دارد.
وی با تاكید بر این كه این منطقه می بایست حجاز نامگذاری گردد و عربستان سعودی واژه جعلی انگلستان در حمایت از خاندان سعود است، خواستار حاكمیت كشورهای اسلامی در موضوع برگزاری مراسم حج شد.
دكتر علی رضا دلخوش یكی از اساتید دانشگاه های ایران نیز در سخنانی فاجعه منا را از منظر حقوق بین المللی و حقوق بشردوستانه و بیانیه حقوق بشر مورد ارزیابی قرار داد و تاكید كرد، عربستان با حراست نكردن از امنیت جانی و مالی حجاح و متعاقب آن عدم ارائه خدمات پزشكی، جلوگیری از حق حیات و حق برخورداری از خدمات پزشكی و با تبعیض نژادی و جلوگیری از حق اطلاع رسانی برای بازماندگان فاجعه، حقوق حجاج را نقض كرد.
وی با اشاره به اینكه عربستان زیر بار مسئولیت های خطیر خود نمی رود، ناهنجاری ها و بی پروایی ها در مدیریت مناسك حج را بازگو كرد و گفت: ریاض برای شانه خالی كردن از مسئولیت های خطیر خود، فاش كرده كه در واقع مدیریت حج را به یك شركت انگلیسی به نام المجال GS4 واگذار كرده كه البته این عذر بدتر از گناه است و نمی تواند مسئولیت های خطیر سران عربستان به عنوان كشوری كه مدعی خادمین حرمین شریفین است، كم كند.
پرفسور سیف الدین ارول استاد كرسی روابط بین المللی دانشگاه غازی آنكارا نیز حادثه منا را از منظر سیاسی مورد چالش قرار داد و با اشاره به رویدادها و تراژدی های انسانی كه در خاورمیانه توسط امپریالیسم به راه انداخته شده، گفت: حادثه منا را نمی توان بدون لحاظ این رویدادها و تلاش های عمیق برای ایجاد درگیری های مذهبی بین مسلمانان و در نهایت كلنگی كردن دنیای اسلام مورد ارزیابی قرار داد.
وی با لزوم باز مطالعه دقیق طرح خاورمیانه بزرگ آمریكا و غرب افزود: هدف این طرح با ایجاد سازمان های وحشت چون داعش در منطقه برای القاسازی علیه اسلام و بی اعتبارسازی كشورهای اسلامی توصیف كرد و هشدار داد، این طرح را اكنون از روی چالش بین عربستان و ایران می خواهند دنبال كنند.
ارول گفت: ساختار غیر دمكراتیك عربستان و اینكه این كشور در انحصار یك خانواده چند هزار نفری است، بر هیچ كس پوشیده نیست ولی واقعیت این است كه اكنون آل سعود در راس قدرت عربستان هستند و باید با دیپلماسی ظریفی راهكاری را برای مقابله با چالش آفرینی های بین ایران و عربستان به عنوان دو عنصر مهم در دنیای اسلام پیدا كرد و ایران در تعامل با دنیای غرب نشان داد كه چنین استعداد بالایی را دارد.
این استاد دانشگاه بر لزوم نگاهی دوباره و عملگرا به اهمیت دی 8 به عنوان هشت كشور اسلامی در حال رشد تاكید كرد و گفت: مرحوم پروفسور نجم الدین اربكان نخست وزیر فقید تركیه با هوشمندی تمام و با لحاظ ظرفیت های این هشت كشور در دنیای اسلام، در تشكیل دی 8 پیشقدم شد كه اكنون بر همه این كشورها فرض است كه به ارزش وجود چنین سازمانی در دنیای اسلام پی برده و با احیای این سازمان، بتوانند دنیای اسلام را از روند خطرناك كنونی، بازگردانند.
ابراهیم چلبی دبیر كل حزب مام میهن تركیه نیز در سخنانی فاجعه منا را بازتابی از وضعیت بسیار آشفته و اسف بار در دنیای اسلام خواند و مدعی یك نوع انسداد فكری در دنیای اسلام شد و گفت: ایران و تركیه به عنوان دو كشور بزرگ و كشورهایی كه از سنت كشورداری طولانی برخوردارند، وظیفه خطیری دارند كه باید با استفاده از ظرفیت ها، اشتراكات فرهنگی و تاریخی و دینی، در راه بیداری اسلامی و پیشقدمی در حل بحران ها و مشكلات دنیای اسلام قدم بردارند.
رمزی چایر معاون حزب اتحاد بزرگ تركیه نیز طی سخنانی موضوع را از بعد انسانی مورد ارزیابی قرارداد و به تجربه سخت و شخصی خود از حج و مشكلاتی كه عربستان برای ایشان در مناسك حج ایجاد كرده بود، اشاره كرد و ضمن تاسف عمیق از حادثه منا ضرورت رسیدگی به امور حج توسط كشورهای اسلامی را برشمرد.
پروفسور خیری كرباچ اوغلو استاد دانشكده الهیات نیز طی سخنانی در این همایش با اشاره به اختلافات عمیق ایران و عربستان و قطب بندی در دنیای اسلام، گفت: در دو محور، در یك سو ایران و كشورهای مقاومت و در سوی دیگر عربستان قرار دارد و متاسفانه تركیه به عنوان كشوری كه در اردوگاه غرب و ناتو قرار دارد، خود را در این محور یافته است.
وی با اشاره به لزوم تشكیل یك كمیسیون برای ساماندهی به مشكلات حج، گفت: متاسفانه عربستان بی محابا آثار تاریخی اسلامی را قربانی هوس های آسمانخراش ها می كند. این در حالی است كه حجاج وقتی به این سرزمین سفر می كنند می خواهند دوران صدر اسلام و آثار باقیمانده از آن را با معنویات خاص خود درك كنند. ساختمان های مدرنی كه در اطراف كعبه و اماكن مقدسه برپا می شود، ضربه بر اسلام و تاریخ واقعی اسلام است.
پرفسور كرباچ اوغلو پیشنهاد كرد كه در مناسك حج اختلافات سلیقه ای و فقهی و مذهبی كنار گذاشته شده و كشورهای اسلامی در خصوص وحدت رویه در برگزاری مناسك حج به توافق برسند تا از این راه، زمینه وحدت اسلامی فراهم شود.
نامیك كمال زیبك مدیر جلسه نیز با اشاره به خدمات ارزنده ایران به اسلام گفت: ایران سازمانی به نام وحدت اسلامی دارد و در این راه تلاش های علمی / آكادمیك و فقهی ارزنده ای دارد كه باید سایر كشورهای اسلامی نیز در این راه با ایران تشریك مساعی داشته باشند.
احمد فاروغ اونسال رئیس انجمن حقوق بشر و حمایت از مظلومان تركیه نیز طی سخنانی از ابتكار رایزنی فرهنگی جمهوری اسلامی ایران در برگزاری این نشست علمی قدردانی كرد و با تاكید بر لزوم بین المللی كردن برگزاری مناسك حج گفت: به موضوع حج به هیچ وجه نباید به عنوان یك سازماندهی توریستی نگاه كرد كه متاسفانه آل سعود چنین رویكردی می خواهد بر مساله داشته باشد.
وی فاجعه منا را یك مساله سو مدیریتی ارزیابی كرد و گفت: باید مناطق اطراف كعبه ملی سازی شده و اقامتگاههایی با استاندارد واحد و بدور از تشریفات و تبعیض طبقاتی ساخته شود.
اونسال تصریح كرد: به هیچ وجه نباید با دید فخر فروشی، فضا سازی لوكس را وارد خانه كعبه كرد. این با روح مناسك حج كه هرگونه تبعیض را در نزد خدا رد می كند، تناقض دارد.
حسن بیتمز معاون حزب سعادت تركیه نیز فاجعه منا را از ابعاد انسانی و اجتماعی به چالش كشید و گفت: برای جلوگیری از عدم تكرار این رویداد كه موجب سو دید مسلمانان در جامعه جهانی می شود، خودداری كرد.
وی پیشنهاد كرد كه كمیسیون حقیقت یابی برای بررسی علل وقوع فاجعه منا و جلوگیری از تكرار آن از بین كشورهای دی هشت تشكیل شود.
بیتمز گفت: سازمان همكاری اسلامی تشكل بزرگی است و با توجه به اینكه دی 8 از كشورهای بزرگ و مهم اسلامی است، می تواند به دور از تاثیر پذیری از سوی كشورهای خاصی، رهیافت عملگرایی داشته باشد.
در حاشیه این نشست همچنین نمایشگاه عكس حادثه منا برپا و مورد بازدید مدعوین قرار گرفت.
خاورم2011/1275
انتشار دهنده: مجید جعفری
آنكارا – ایرنا – همایش بررسی ابعاد حقوقی و انسانی فاجعه منا، مسئولیت ناپذیری آل سعود در قبال این فاجعه و راههای مقابله با تكرار این رویداد و كمك به رویكرد اصالتی در برگزاری مناسك حج، با حضور اساتید، متخصصان الهیات و سیاستمداران ایرانی و تركیه ای در آنكارا برگزار شد.