طرح توسعه بندر چابهار و دستاوردهای جغرافیایی سیاسی آن برای منطقه

به گزارش ایرنا، در برنامه توسعه فاز اول بندر شهید بهشتی چابهار كه آبان ماه با حضور حسن روحانی رئیس جمهوری ایران و نمایندگان هند و افغانستان و سایر كشور ها افتتاح شد، هند در مركز این پروژه قرار دارد زیرا دهلی نو می خواهد از طریق بندر چابهار، روابط تجاری خود را بدون نیاز به پاكستان افزایش دهد.
هند در فاز اول بندر چابهار اداره دو اسكله این بندر را با سرمایه گذاری 85 میلیون دلاری و درآمد 23 میلیون دلاری به مدت 10 سال بر عهده خواهد داشت. این امر یك كریدور حمل و نقل را در میان سه كشور با استفاده از بندر چابهار به عنوان یكی از مراكز منطقه ای برای حمل و نقل دریایی در ایران ایجاد می كند.
این علاوه بر پروژه حمل و نقل چند منظوره كالا و مسافران در سراسر سه كشور است. پیش بینی می شود تا پایان سال 2018 این بندر عملیاتی شود و دهلی نو متعهد به ایجاد یك منطقه تجارت آزاد در اطراف بندر چابهار و در نهایت تكمیل این پروژه از طریق خط راه آهن 1،6 میلیارد دلاری به زاهدان شده است.
در حال حاضر هند از راه تجاری موجود در این بندر برای حمل و انتقال بیش از 1.1 میلیون تن گندم به افغانستان استفاده می كند. اولین محموله 15 هزار تنی گندم هند در یازده نوامبر امسال (نهم آبان ماه) از بندر كاندلا و از طریق بندر چابهار به زرنج در افغانستان ارسال شد.
سوشما سواراج وزیر امور خارجه هند یك روز پیش از افتتاح این طرح در حالی كه از روسیه باز می گشت برای بررسی پروژه چابهار وارد تهران شد.
برای مهم نشان دادن افتتاح فاز اول بندر چابهار، هند 'ار پونیاه آیاپان رادا كریشان' وزیر دارایی و كشتیرانی خود را به ایران اعزام كرد.
هند، ایران و افغانستان در حال تلاش برای توسعه یكپارچه زیرساخت های ارتباطی از جمله بندر ها ، جاده ها و شبكه های راه آهن جهت ایجاد فرصت های بیشتر برای دسترسی به بازارهای منطقه ای و ادغام اقتصادهای خود هستند.
هند تاكنون بزرگراه زرنج- دلرام را در افغانستان كه تجارت زمینی را به كابل و در نهایت فراتر از آن به آسیای مركزی تسهیل می بخشد تكمیل كرده است.
توجه به این نكته ضروری است كه در زمانی كه چین با اجرای طرح یك جاده - یك كمربند تلاش می كند مرزهای كشور ها را در نوردد، هند و دیگر كشور های منطقه به دنبال افزایش ارتباطات منطقه ای خود هستند.
تضعیف كردن نقش پاكستان در تجارت میان هند و افغانستان از جمله اهداف اصلی دهلی نو و كابل در پروژه بندر چابهار است.
عبدالله عبدالله رئیس اجرائی دولت وحدت ملی افغانستان قبلا در این خصوص اظهار نظر كرد: پیش از این افغانستان به شدت به مسیر زمینی از طریق كراچی برای تجارت با هند احتیاج داشت. اما اكنون شرایط تغییر كرده است و این تجارت از طریق بندر چابهار انجام خواهد شد.
برای كابل، غلبه بر وابستگی خود به اسلام آباد، یكی از اولویت های مهم سیاست خارجی است و برای دهلی نو، تقویت ارتباط با كابل مهمترین هدف برای حفظ همكاری های چندجانبه جهت ظرفیت سازی بلند مدت در این كشور جنگ زده است.
در این بین ایران تلاش كرده است متحد دیرین خود را مانند گذشته در كنار خود داشته باشد بنابراین تهران به اسلام آباد اطمینان داده است كه اجازه نمی دهد هند و یا هر كشور دیگری از چابهار علیه پاكستان استفاده كنند.
برای ایران توسعه بندر چابهار با كمك های بین المللی یك حركت بسیار نمادین است تا به آمریكا كه در همه حال علیه این كشور فعالیت ثابت كند كه تهران دیگر منزوی نیست.
پس از آن كه تهران در سال 2015 برای محدود كردن برنامه های هسته ای خود در برابر لغو تحریم های تحمیلی اقتصادی با واشنگتن و پنج قدرت دیگر برجام را به امضا رساند، پیشرفت پروژه چابهار با سرعت بیشتری انجام شد ، زیرا توافق هسته ای به ایران اجازه داد تا با هند، چین، و اروپا در زمینه سرمایه گذاری و عرضه تجهیزات وارد مذاكره شود.
دیدار نخست وزیر هند، نارندرا مودی، در ماه مه سال 2016 از ایران نیز دیدگاه های دو طرف را نسبت به اهداف خود در پروژه چابهار بر اساس زمان بندی دقیق آشكار كرد.
اكنون، وزیر راه و شهرسازی ایران در هند است تا با ترغیب بخش خصوصی این كشور روند تجاری سازی این تنها بندر اقیانوسی ایران را تسریع بخشد.
وزیر راه و شهرسازی صبح امروز چهارشنبه بیستم دی در راس هیاتی متشكل از معاونان و فعالان بخش خصوصی برای ارتقای همكاری های دوجانبه در حوزه حمل و نقل و در راس آن ایجاد تحول در بازاریابی بندر چابهار وارد دهلی نو شد.
وی با توضیح امكانات بالقوه و بالفعل ایران در حوزه حمل و نقل دریایی، جاده ای و ریلی قصد دارد هر چه سریعتر این بندر را عملیاتی كند.
با توجه به موقعیت راهبردی بندر چابهار، باید دید برنامه های هند برای توسعه همكاری های خود در این حوزه تا چه میزان پاسخگوی اشتیاق ایران برای توسعه فعالیت های بازاریابی بین المللی برای بندر چابهار خواهد بود.
آساق**1424**وحیده دینداری**1663**انشار دهنده: خسرو حسینی