تأكيد بر اجراي كامل برجام محور روابط انگليس و ايران در سال 1396

به گزارش روز سه شنبه ايرنا، وزارت امورخارجه انگليس در واكنش به آخرين هشدار رئيس جمهوري آمريكا درباره خروج از برجام، اين توافق را حائز اهميت خوانده كه 'دنيا را امن تر' كرده است.
دونالد ترامپ از دي‌ماه سال 1395 كه سكان رياست جمهوري آمريكا را برعهده‌گرفته است به‌رغم تائيد پايبندي ايران به تعهداتش در چارچوب برجام از سوي آژانس بين‌المللي انرژي هسته‌اي بابيان اتهامات واهي تحت القائات رژيم صهيونيستي و فشار جمهوري خواهان تندرو تهديد به خروج از اين توافق مي‌كند.
او به‌جاي تن دادن به تعهدات واشنگتن در اين زمينه، هرروز بهانه‌اي براي شانه خالي كردن از آن مطرح مي‌كند و دي‌ماه گذشته گفته بود كه براي آخرين بار معافيت ايران از تحريم‌هاي مربوط به برنامه هسته‌اي را امضا مي‌كند تا به كنگره و متحدان آمريكا در گروه1+5 فرصت دهد، آنچه را كه وي «اشكال‌هاي برجام» عنوان كرده، رفع كنند.
در برابر اين فشارها، مقامات انگليسي در كنار ديگر كشورهاي اروپايي امضاء كننده برجام (آلمان و فرانسه) بر پايبندي خود به اجراي كامل توافق هسته‌اي تأكيددارند. انگليس به‌رغم اختلافاتي كه در حوزه مسائل منطقه‌اي با ايران دارد به‌ظاهر، ديپلماسي بيشتري را در سال گذشته خرج حفظ برجام كرد و در تماس با مقامات آمريكايي بر لزوم بهره‌مندي ايران از مزاياي اقتصادي برجام تأكيد داشته است.
بوريس جانسون وزير امور خارجه انگليس آبان ماه گذشته براي رايزني با شماري از اعضاي كنگره آمريكا درباره حفظ برجام راهي واشنگتن شد. او در جريان اين سفر با اشاره به اهميت برجام در جهت رفع نگراني‌هاي غرب نسبت به برنامه هسته‌اي ايران گفته بود كه اين توافق نبايستي تحت‌الشعاع اختلافات سياسي با ايران قرارگيرد.
وي در گفت وگو با خبرنگاران گفته بود: توافق هسته‌اي ايران جهان را امن‌تر كرده و به همين دليل پايبندي جامعه جهاني به اين توافق از اهميت بالايي برخوردار است. اين توافق مؤثر بوده و تاكنون باعث شده كه ايران 95 درصد از ذخاير اورانيوم خود را واگذار كند. اين‌ها مسائلي هستند كه در ملاقاتم با مقامات آمريكايي مطرح كردم.
هرچند بركناري اخير «ركس تيلرسون» از وزارت امور خارجه آمريكا و جانشيني او با مايك پمپئو رئيس پيشين سازمان سيا كه به‌شدت از ديدگاهي ضد ايراني برخوردار است، بخش زيادي از تلاش‌هاي ديپلماتيك انگليس در اين مدت را بلااثر خواهد كرد اما برخي ناظران و تحليل گران سياسي ازجمله جك استراو وزير امور خارجه پيشين انگليس بر اين باورند كه مايك پمپئو در مقام رئيس تشكيلات ديپلماسي آمريكا قادر به باطل كردن برجام نيست.
جك استراو اخيراً در گفت وگو با ايرنا گفته است كه چنانچه آمريكا از برجام خارج شود پشيمان خواهد شد. او با اشاره به اينكه دونالد ترامپ از جزئيات برجام بي‌اطلاع است گفته بود كه اگر او اين توافق را مطالعه كند « حتماً شگفت‌زده خواهد شد اما او به كارهايي كه انجام نمي‌دهد، مشهور است »
صاحب‌نظران انگليسي بر اين باورند كه به‌رغم اختلاف ميان ايران و غرب بر سر تحولات منطقه، بايستي برجام به‌طور كامل اجراي شود.
«پيتر وستمكات» سفير پيشين انگليس در واشنگتن در گفت وگو با ايرنا اظهار داشت: برجام يك توافق بسيار مهم است و اگرچه نواقصي دارد اما بايد توجه داشت كه در هيچ مذاكره‌اي شما به صد در صد خواسته‌هاي خود نمي‌رسيد و اين خاصيت مذاكره و ديپلماسي است.
وي افزود: هميشه به آمريكايي‌هايي كه به خاطر حمايت من از برجام انتقاد مي‌كنند، گفته‌ام اين توافق كم نقص ترين روش براي جلوگيري از اتمي شدن ايران است، بي‌نقص نيست ولي از خيلي جايگزين‌هاي ديگر بهتر است.
وستمكات گفته بود: اولويت ما (اروپا) اين است كه همين سند امضاشده با موفقيت اجرا شود. البته ترامپ ديدگاه متفاوتي نسبت به اروپا دارد اما به نظر من هيچ راهي براي مذاكره دوباره بر سر برجام وجود ندارد.
با اين‌حال اصلي‌ترين آزمون براي اروپا اين خواهد بود كه چنانچه آمريكا از برجام خارج شود، چه واكنشي را نشان خواهد داد. دراين‌باره «لرد هني» سفير پيشين انگليس در سازمان ملل متحد اظهار داشت كه به نظر او انگليس، فرانسه، آلمان، چين و روسيه همچنان به برجام متعهد خواهند ماند و ادامه داد: اگر آمريكا بخواهد به‌طور يك‌جانبه و بدون توافق ساير طرف‌هاي برجام تحريم‌هاي ايران را دوباره اعمال كند، نقض آشكار برجام خواهد بود اما ربطي به تائيد عملكرد ايران در مورد تعهداتش نخواهد داشت.
هني سپس اظهار داشت كه نبايد قضاوت زودهنگام كرد كه آمريكا تحريم‌ها را تجديد خواهد كرد، چراكه هنوز مي‌شود با آمريكا رايزني كرد و آن‌ها را قانع كرد كه ادامه برجام به نفع همه است.
اين سياستمدار انگليسي در پاسخ به اين سؤال كه آيا «ترزا مي» حاضر است درصورتي‌كه آمريكا از برجام خارج شود پيام محكمي به واشنگتن ارسال كند كه در اين‌باره تصميم اشتباهي گرفته است، گفت: ما اين پيام را دائماً به آمريكا مي‌دهيم و تا آنجا كه من مطلع هستم اين مساله در تعاملات دو طرف مطرح مي‌شود.
وي اظهار داشت كه اكثر احزاب سياسي در پارلمان انگليس حامي برجام هستند و تأكيد دارند كه از بين رفتن برجام نه به نفع انگليس، ايران و نه به نفع آمريكا خواهد بود.
برجام يا برنامه جامع اقدام مشترك (Join Comprehensive Plan of Action) در 23 تير 1394 پس از 20 ماه مذاكرات فشرده و سخت، كه از آن به‌عنوان مذاكرات قرن نام‌برده مي‌شود، بين ايران و كشورهاي 1+5 (آمريكا، انگليس، فرانسه، روسيه، چين و آلمان) به امضا رسيد.
اين توافق در 29 تير 1394 با تصويبت قطعنامه 2231 در شوراي امنيت سازمان ملل ماهيت حقوقي پيدا كرد و بدين ترتيب شِش قطعنامه قبلي اين شورا عليه ايران را لغو كرد. اتحاديه اروپا نيز در همان روز برجام را تائيد كرد.

** افزايش مراودات تجاري ايران و انگليس در دوره پسا برجام
بررسي تحولات يك سال گذشته در روابط ايران و انگليس همچنين نشانگر افزايش چشمگير مراودات تجاري ايران و انگليس در دوره پسا برجام است.
گزارش سالانه اتاق بازرگاني انگليس و ايران درباره روابط تجاري ميان دو كشور در سال‌هاي اخير كه آذرماه گذشته منتشر شد حاكي از آن است كه مراودات اقتصادي دو طرف در دوره پسا برجام نزديك به 50 درصد افزايش‌يافته است
اين گزارش نشان مي‌دهد كه حجم صادرات تجاري انگليس و ايران در سال 2015 ميلادي، كه 14 ژوئيه (23 تير) همان سال توافق برجام به امضا رسيد، از 112.9 ميليون يورو به 171.5 ميليون يورو در سال 2016 ميلادي افزايش‌يافته است.
اين در حالي است كه حجم روابط تجاري دو طرف در پي تشديد تحريم‌هاي بين‌المللي عليه ايران، در بازه زماني سال‌هاي 2011 تا 2013 ميلادي روند نزولي طي كرده بود.
بر اساس اين گزارش حجم صادرات تجاري انگليس و ايران در سال 2011 ميلادي 203.5 ميليون يورو برآورد شده و به ترتيب در سال‌هاي 2012 و 2013 ميلادي به 119.6 ميليون يورو و 89.4 ميليون يورو كاهش يافت.
افزايش دوباره مراودات تجاري دو طرف از سال 2015 ميلادي تاكنون مؤيد آن است كه توافق هسته‌اي و اجرايي شدن برجام جان تازه‌اي را در كالبد روابط تجاري دو طرف دميده است.
لرد لامونت رئيس اتاق بازرگاني انگليس و ايران پيشتر در گفت‌وگو با خبرنگار ايرنا، برجام را يك دستاورد تاريخي توصيف كرده و گفته بود 'بريتانيا به دنبال افزايش سطح روابط تجاري، افزايش صادرات و واردات با ايران است'.
وي همچنين با اشاره به ازسرگيري برخي توافقات تجاري ميان دو كشور در دوره پسا برجام خاطرنشان ساخت كه شركت‌هاي انگليسي مترصد ورود به بازار تجاري ايران هستند.
بررسي آمار صادرات كالا از سوي ديگر كشورهاي عضو اتحاديه اروپا به ايران نيز مؤيد روند مشابهي است. به ‌طور مثال حجم كل صادرات اتحاديه اروپا به ايران در سال 2015 ميلادي با 27 درصد افزايش از شش ميليارد و 453 ميليون يورو به هشت ميليارد و 250 ميليون يورو در سال 2016 رشد داشته است.
بر اساس اين گزارش آلمان با حجم صادراتي دو ميليارد و 600 ميليون يورو، بخش عمده صادرات كالا به ايران را در ميان كشورهاي اروپايي به خود اختصاص داده است.
'مايكل توكاس' رئيس اتاق بازرگاني آلمان و ايران پيشتر به خبرنگار ايرنا در لندن گفته بود: شركت‌هاي آلماني علاقه زيادي به ازسرگيري روابط تجاري با ايران دارند. بسياري از آن‌ها كارشان را آغاز كرده‌اند و اكنون كار نهادهايي مانند اتاق بازرگاني اين است كه اين علاقه‌ها را هدايت كرده و به سمت معاملات تجاري در ايران سوق دهند.
وي افزود: حاشيه‌هايي كه در مورد روابط ايران در اروپا وجود داشت اكنون جاي خود را به واقعيت‌ها داده و مقداري زمان مي‌برد تا تأثيرات مثبت برجام خود را نشان دهد.
بخش ديگري از گزارش اتاق بازرگاني ايران و انگليس به افزايش حجم واردات تجاري كالا از ايران به انگليس طي سال‌هاي اخير اشاره دارد.
اين گزارش حالي است كه در سال 2015 ميلادي، حجم واردات كالا از ايران 32.4 ميليون يورو برآورد شده كه اين ميزان در سال 2016 ميلادي با نزديك به 70 درصد افزايش به 54.9 ميليون يورو رسيده است.
پيش‌ از اين، تشديد تحريم‌هاي بين‌المللي عليه ايران سبب شده بود تا حجم واردات كالا از ايران به انگليس در سال‌هاي 2011 تا 2013 كاهش چشم‌گيري را تجربه كند. ناگفته نماند كه برخي كارشناسان اقتصادي ، كاهش مراودات تجاري در اين دوره را پديده‌اي فراگير و در كنار تحولاتي همچون ركود اقتصادي و كساد بازار غرب قلمداد مي‌كنند.
بااين‌حال برآيند آمار ارائه‌شده توسط اتاق بازرگاني انگليس و ايران نشان مي‌دهد كه بازگشت ايران به مدار اقتصاد جهاني در پي توافق برجام و افزايش تعاملات سياسي متعاقب آن، تأثيري قابل‌توجه بر فضاي تجاري دو طرف به همراه داشته است.
در اين ميان امضاي چندين سند همكاري ميان شركت‌هاي برجسته انگليسي و ايران در دوره پسا برجام گواه ديگري بر اين واقعيت است كه بازار تجاري ايران برخلاف تلاش طرفداران گفتمان ايران هراسي راه به‌جايي نبرده است.
حميد بعيدي نژاد سفير جمهوري اسلامي ايران در بيان تحولات اقتصادي ميان انگليس و ايران طي يك سال گذشته مي‌گويد: در ماه‌هاي اخير تحركات خوبي در زمينهٔ همكاري‌هاي اقتصادي‌ دوجانبه شكل‌گرفته و ما در اولين اقدام پس از برجام توانستيم طلب خود را به ميزان 3 ميليارد يورو كه به علت تحريم شركت ملي نفت از جانب اتحاديه اروپا قابل دريافت نبود از شركت شل دريافت كنيم.
وي با اشاره به ميدان نفتي «رام» در شمال انگليس كه شركت ملي نفت ايران و بريتيش پتروليوم در آن سهام‌دارند افزود: همكاري‌ها دراين‌باره ادامه دارد و ارتباطات خوبي ميان دو طرف برقرارشده است . شركت BP قصد دارد بخشي از سهام خود را به يك شركت ديگر واگذار كند كه برخي مباحث مربوط به تحريم‌هاي آمريكا در دست پيگيري است تا مشكلي براي ادامه كار اين ميدان گازي پيش نيايد. هم‌اكنون همكاري‌هاي دو طرف به شكل عادي در جريان است و اين نمونه‌اي از همكاري خوب شركت ملي نفت ايران و شركت بي پي است.
در همين رابطه «توني والكر» رئيس شركت انگليسي سريكا انرژي كه سهام بي.پي را در اين ميدان خريداري كرده در گفت وگو با ايرنا ضمن تشريح اقدامات صورت گرفته در روند اجراي اين پروژه، از تمايل شركتش براي سرمايه‌گذاري مستقيم در بازار نفتي ايران خبر داد.
وي گفت: اگر پروژه «رام» خوب پيش برود قطعاً به دنبال افزايش همكاري‌هاي تجاري با ايران خواهيم بود. ما مي‌توانيم در مباحث مربوط به افزايش توليد نفت در ايران همكاري‌هاي زيادي داشته باشيم.
وي افزود: برجام تمام تحريم‌هايي را كه اروپا عليه ايران اعمال كرده، لغو كرده است و بنابراين ما آزاد هستيم تا با ايران تعامل كنيم و از بابت بسيار خرسنديم.
به‌ جز زمينه سنتي نفت و گاز، حميد بعيدي نژاد در بيان ديگر تحولات اقتصادي به امضاي قرارداد ساخت پنجمين نيروگاه خورشيدي جهان با وزارت نيروي ايران اشاره كرد و گفت اين قرارداد در مسير اجرايي قرارگرفته و طبق برنامه زمان‌بندي‌شده پيش مي‌رود.
بعيدي نژاد ارزش قرارداد ساخت اين نيروگاه را 600 تا 800 ميليون پوند اعلام كرد.
سفير ايران در انگلستان اضافه كرد: بتازگي يك تفاهم‌نامه براي ايجاد مراكز درمان سرطان با يك شركت معتبر انگليسي به نام اينترنشنال هاسپيتال گروپ به ارزش يك ميليارد و 800 ميليون يورو امضا شده و مقدمات آن در حال اجراست كه در حوزه بهداشت و سلامت مي‌تواند موجب همكاري‌هاي خوب دو طرف شود.
بعيدي نژاد در حوزه ساخت بيمارستان با همين شركت گفت كه مذاكرات اوليه انجام‌ شده و اين علاقه‌ در ميان آنها وجود دارد كه از دانش خود براي ساخت و تجهيز بيمارستان در ايران استفاده كنند و مباحث فني ميان دو طرف در جريان است.
وي گفت: همچنين شركت جي اس كي كه يكي از بزرگترين شركت‌هاي دارويي جهان است در حال عبور از مراحل نهايي ثبت در ايران است و قصد دارد بطور مستقيم در ساخت دارو و واكسن با ايران همكاري كند كه مورد استقبال وزارت بهداشت و درمان قرارگرفته و انتظار مي‌رود كه قراردادهاي لازم در اين‌ باره در آينده نزديك منعقد شود.
بعيدي نژاد گفت: پيگيري ساخت يك ورزشگاه بزرگ در ايران و اجراي طرح‌ها در زمينه‌هاي ديگر نيز در جريان است و اين نشان مي‌دهد كه شركت‌هاي انگليسي با شوق و علاقه آماده سرمايه‌گذاري در ايران هستند.
مجموعه اين تحولات نشان مي‌دهد درصورتي‌كه آمريكا برجام را باطل نكند، ظرفيت افزايش مراودات تجاري انگليس و ايران رو به افزايش است و دو طرف قادر خواهند بود تا به‌تدريج همكاري‌هاي خود را گسترش دهند.
اروپام ** هـ ن *شبس*1613*