كسب و كارهای اینترنتی هر روزه ابعاد وسیع‌تری پیدا می‌كند. از خرید روزانه منزل گرفته تا پیدا‌كردن تعمیركار برای ماشین همگی با یك گوشی هوشمند قابل انجام است اما مهمترین بخش كسب و كارهای اینترنتی را می‌توان خرید و فروش كالا و خدمات دانست كه توسط سایت‌ها و اپلیكیشن‌های مختلف قابل دسترسی است.
اقبال به این بخش از آنجا بیشتر از سایر موارد مشهود است كه بسیاری از صاحبان كسب و كار این مسیر را كم‌هزینه‌ترین راه برای فروش محصول می‌دانند و از سوی دیگر خریداران نیز از آنجا كه قدرت مقایسه قیمت و كیفیت كالای مورد نیاز را دارند با خیال آسوده‌تری خرید می‌كنند .
با این حال همچنان بخشی از جامعه همچنان به این كسب و كارها با دیده تردید می‌نگرند زیرا در برخی موارد به جای آنكه خرید موفقی داشته باشند به دلیل رعایت نكردن بعضی هشدارهای امنیتی، پولشان از دستشان رفته و دست خالی مانده‌اند.
با وجود آنكه ممكن است خرید ناموفق و یا كلاهبرداری در بازار فیزیكی نیز بوجود آید اما به دلیل نوپا بودن این كسب و كارها پیكان اتهام به سمت آنهاست.
در همین مورد با مدیران‌عامل و مدیر روابط‌عمومی سایت دیوار در مورد مشكلات پیش‌روی فروش اینترنتی، فقدان قوانین واحد در این حوزه و تاثیر شرایط اقتصادی بر این كسب و كارها به گفتگو نشسته‌ایم.
**فعالیت 400 هزار كسب و كار
سجاد محمودخانی یكی از مدیرعامل دیوار با اشاره به اینكه نمی‌توان بر روی آگهی‌های فروش نظارت جدی داشت، گفت: در حال حاضر تنها400 هزار كسب و كار در این سامانه فروش برای رونق كسب و كار خود فعالیت می‌كنند و نباید تعداد محدودی آگهی مشكل‌دار را به تمام كار مجموعه تعمیم دهیم.
اشكان میرآرمندهی مدیرعامل دیگر دیوار نیز در این گفتگو، وظیفه سایت دیوار را ایجاد بستری برای ارائه آگهی‌ها دانست و افزود: بر اساس قانون كسب و كارهایی مانند قانون وظیفه‌‌ای برای نظارت بر روی آگهی‌ها ندارند.
همچنین مشعلچیان مدیر روابط‌عمومی سایت دیوار با شاره به تاثیر رونق صنعت دست دوم بر محیط زیست، ادامه داد: اكنون كشورهای توسعه یافته گردش مالی بالایی در این زمینه دارند.
**بخش اول این گفتگو را در ادامه می‌خوانید.
**ارزش 5 میلیارد دلاری صنعت دست دوم در استرالیا و كانادا
ایرناپلاس: خرید و فروش اجناس دست دوم تا چند سال گذشته در كشور تنها به اقشار ضعیف اختصاص داشت و حتی بخش بزرگی از جامعه از اعلام اینكه كالای دست دوم خریده‌اند خجالت زده می‌شدند. با وجود این دافعه از سوی جامعه برای خرید و فروش كالای دست‌دوم، دلیل تمركز شما بر این مورد چیست؟
محمودخانی: توجه به رونق صنعت دست دوم از آن جهت مهم است كه فواید زیادی برای جامعه دارد. در مرحله اول از راه كاهش دورریز می تواند به محیط زیست كمك كند و در مرحله دوم از مصرف‌گرایی جلوگیری كرده و رفاه اقتصادی خانواده‌ها را بالاتر می‌برد.
در حالی كه تصور می‌شود صنعت دست دوم در كشورهای فقیرتر رایج است اما اینگونه نیست و یك كشور هرچقدر توسعه یافته‌تر باشد، این صنعت ارزش بالاتری دارد تا آنجا كه ارزش چنین بازاری در استرالیا یا كانادا بالاتر از 5 میلیارد دلار است.
در ایران هم شرایط رو به تغییر است تا آنجا كه روزگاری افراد از اینكه اعلام كنند جنس دست دوم خریده‌اند خجالت می‌كشیدند اما اكنون افتخار می‌كنند كه توانسته‌اند با قیمت بهتری جنس مورد نیاز خود را تهیه كنند.
مشعلچیان: مهمترین دلیل اقبال به خرید و فروش اجناس دست دوم در كشورهای توسعه‌یافته همان توجه به محیط‌زیست است و در تلاشند برای حفظ آن، جلوی مصرف‌گرایی را بگیرند.
اگرچه هنوز خرید و فروش كالای دست دوم از نگاه ایرانیان خطراتی دارد و در شانشان نیست اما در آن كشورهای دیگر این ماجرا حل‌شده‌تر است.
**ما تنها میزبان ارائه خدماتیم
ایرناپلاس: بیشتر مردم همچنان نسبت به خرید و فروش اینترنتی و در گام بعد خرید و فروش اینترنتی كالای دست‌دوم به دیده تردید می‌نگرند. در واقع انتظار مردم این است تا نظارت محكم‌تری بر روی این خرید و فروش‌ها باشد. در این زمینه چه كارهایی انجام شده است؟
میرآرمندهی: وزیر ارتباطات در هفته گذشته اعلام كردند كه سایت‌های خرید و فروش كالا باید نظارت بیشتری بر محتوا داشته باشند. در پاسخ باید گفت ماده قانونی وجود دارد كه بر اساس آن وظیفه سایت‌های مشابه دیوار كه بستر ارائه دهنده خدمات هستند را مشخص كرده و بر اساس آن این سایت‌ها تنها میزبان ارائه خدمات خواهند بود.مانند صاحب پاساژ كه مغازه‌های خود را به افراد مختلف واگذار می‌كند و داد و ستدی كه در آن مغازه‌ها اتفاق می‌افتد بر عهده صاحب پاساژ نیست.
با این حال ما فراتر رفتیم و از نهادهای مختلف خواستیم تا ممنوعیت‌ها را مشخص كرده و یك ساز و كار درست بوجود آید اما در این مسیر 5 ساله هیچ وقت، نهادی مشكل را حل نكرد و هر زمانی كه به مشكل می‌خورد برای پیگیری آن مراجعه می‌كرد.
**اصراری بر انتشار محتوای خاص نداریم
به طور مثال سازمان حفاظت محیط‌زیست شكایتی درباره انتشار خرید و فروش یك گونه از حیوانات از مجموعه دیوار انجام داده بود درحالی كه پیش از آن صحبت و اخطاریه‌ای اعلام نشده بود كه خرید و فروش این حیوان ممنوع است.
در واقع باید نهاد واحدی برای نظارت و سیاست‌گذاری درباره تمام سایت‌هایی كه شبیه دیوارند و میزبان ارائه دهنده خدمات هستند وجود داشته باشد تا حیطه فعالیت مشخص شود زیرا ما هیچ وقت اصراری برای انتشار محتوای خاص بر روی سایت نداریم.
این نكته از آن جهت اهمیت دارد كه منفعت ما در این نیست كه چه محصولی برای فروش ارائه می‌شود زیرا در سایت دیوار ارزش آگهی‌ها یكسان است و اگر در قانون، محدودیت‌هایی وجود دارد باید شفاف به مجموعه اعلام شود اما این شفافیت اصلا وجود نداشته است.
**حجم بالای كاربران اجازه قیمت‌سازی را می‌گیرد
ایرناپلاس: فقدان نظارت بر محتوا باعث شده تا سایت‌هایی از این دست زمینه را برای قیمت‌سازی در برخی كالاها مانند مسكن و یا خرید و فروش مواردی مانند كد‌ملی برای ثبت‌نام پیش‌فروش خودرو فراهم كند. چه اقداماتی صورت گرفته تا جلوی این قبیل سو‌استفاده‌ها گرفته شود؟
محمودخانی: فرق این بستر با بازار واقعی و فیزیكی این است كه در اینجا شفافیت وجود دارد و با توجه به اینكه تعداد كاربران دیوار به تعداد كاربران اینترنت در ایران نزدیك شده نمی‌توان به دلیل فعالیت خارج از قانون ده‌ها نفر كل مجموعه را زیر سوال برد زیرا حجم بالای كاربران اجازه قیمت‌سازی را تا حد زیادی می‌گیرد.
اگرچه باید بپذیریم كه قیمت‌سازی‌ها و افزایش ناگهانی قیمت در اقتصاد وجود دارد اما كسب و كاری مانند دیوار از طریق ایجاد شفافیت در تلاش است این مشكل را حل كند، در واقع می‌توان گفت معضلی كه درباره آن صحبت می‌شود معضل كسب و كارهای فروش اینترنتی نیست و این كسب و كارها به كمك حل این مشكلات آمده‌اند و نباید فراموش كنیم به خاطر مواردی كه آمارشان كمتر از 0.5 درصد است نباید كل مجموعه را زیر سوال برد.
**كاهش هزینه ورود به بازار با كسب و كارهای اینترنتی
ایرناپلاس: بیشترین توجه به سایت‌هایی مانند دیوار بر خرید و فروش كالا است در حالی كه این سایت‌ها در مواردی مانند خدمات و رونق كسب و كارهای خانگی نیز فعالیت دارند. آماری در این زمینه وجود دارد؟
محمودخانی: از آنجا كه هزینه‌های ورود به بازار خارج از كسب و كارهای آنلاین زیاد است تعداد فعالیت‌های تولیدی كه از این بستر برای رونق كار خود استفاده می‌كنند رو به افزایش است و دیوار این ویترین را فراهم كرده تا این مشاغل كار كنند. از سوی دیگر ممكن است در بازارهای سنتی خانم‌ها فعالیت كمتری داشته باشند اما در این بازار این موانع وجود ندارد.
ما معیاری برای استفاده كاربران از دیوار قرار داده‌ایم كه اگر استفاده كاربران از این معیار بیشتر شد به آن كاربر، كسب و كار می گوییم. با توجه به این معیار در سال گذشته 400 هزار كسب و كار در دیوار فعال بودند كه بخش عمده آن مربوط به خدمات می‌شوند.
**مجوزهای ناتمام بر سر راه كسب و كارهای جدید
ایرناپلاس: مهمترین مانعی كه برای راه‌اندازی دیوار بر سر راه شما قرار داشت چه بود؟
میرآرمندهی: مهمترین مانع مجوزهای گوناگون برای فعالیت بوده و هست. به طور مثال تنها وزارت فرهنگ و ارشاد تا كنون 20 مجوز به ما داده كه این عدد بزرگی است. از سوی دیگر پروسه فعالیت‌ها شفاف نیست و هر روز برای یك بخش نیاز به اخذ مجوز بوجود می‌آید كه عملا این موارد، راه‌اندازی كسب و كارهای جدید را دچار مشكل می‌كند بنابراین در بیشتر مواقع درجا زدیم.
بروكراسی در شروع كار خیلی مشكل‌ساز بود. با این حال نبود قانون واحد و نهاد اجرایی و نظارتی واحد بر كسب و كارهای اینترنتی از موانع جدی ادامه كار است زیرا هر روز باید منتظر واكنشی از سوی نهادهای مختلف باشیم.
از سوی دیگر در بازار رقابتی بسیار مهم است كه محتوا واحد باشد و اگر من دیوار نمی‌توانم یك محتوا را منتشر كنم آن محتوا در كل فضای مجازی و سایت‌های مشابه نباید اجازه انتشار پیدا كند اما شرایط اینگونه نیست و توجیه این است كه شما دیوارید و مخاطب و بازدید زیادی دارید.
گفتگو از حوری قاسمی
**اداره كل اخبار چندرسانه‌ای**ایرناپلاس**
تهران-ایرناپلاس- خرید و فروش در اینترنت چند سالی است كه جای خود را در بین مردم باز كرده با این حال برخی فعالان در این حوزه از فقدان قوانین واحد و عدم ثبات در اقتصاد كشور كه بر سر این كسب و كارها سایه می‌اندازد، گلایه دارند.