اكونوميست مي نويسد:
قطر اولين كشور عرب بود كه بعد از تاسيس سازمان كشورهاي صادركننده نفت (اوپك) به عضويت آن درآمد. اينك اولين كشور عرب است كه آن را ترك مي كند.
در سوم دسامبر / 12 آذر/ 'سعد الكعبي' وزير انرژي قطر اعلام كرد كه كشورش از اين كارتل نفتي خارج مي شود تا منحصرا تمام نيرويش را مصروف توليد گاز كند. اين تصميم از اول ژانويه / 11 دي/ اجرايي مي شود.
كشور كوچك 2.7 ميليون نفري قطر بزرگترين صادركننده گاز طبيعي مايع جهان است. توليد نفت قطر كم است و روزانه 600 هزار بشكه است. از ميان15 كشور عضو اوپك، قطر يازدهمين كشور اوپك از نظر رتبه توليد نفت است و توليدش به كمتر از 2 درصد كل توليد اين سازمان مي رسد. البته نه وجود قطر چندان براي اوپك حياتي است؛ نه وجود اوپك براي قطر. اين دو چندان لازم و ملزوم هم نيستند.
بنابراين پرواضح است كه قطر به دليل نفت و يا اقتصاد؛ اوپك را ترك نكرده است. اين حركتي است كاملا سياسي. هدف هم منحصرا؛ عربستان سعودي است.
عربستان؛ مهم ترين و صاحب نفوذ ترين كشور عضو اوپك و شوراي همكاري خليج فارس است.
شوراي همكاري خليج فارس تاثيرگذارترين بدنه چند مليتي در خاورميانه است. قرار است كشورهاي عضو اين شورا فردا / يكشنبه/ در رياض تشكيل جلسه دهند
برخلاف 'اتحاديه عرب' كه يك محفل گفت وگوي بي تاثير است، شوراي همكاري خليج فارس خالق يك اتحاديه اقتصادي و گمركي است. اما در همين شورا؛ سه عضو آن شامل عربستان، بحرين و امارات، پارسال قطر را كه او هم عضو همين شوراست، تحريم تجاري و مسافرتي كردند.
اين بايكوت قطر؛ شورا را عملا فلج كرد. دو عضو ديگر شورا شامل كويت و عمان كه با تحريم قطر همراه نشده بودند نيز بشدت از دست مابقي اعضاء عصباني شدند. مقامات كويت و عمان سرگردانند و نمي دانند كه آيا آنها هم در آينده بايكوت و يا تنبيه خواهند شد يا نه.
در ماه سپتامبر؛ 'محمد بن سلمان' وليعهد عربستان اولين سفر رسمي خود را به كويت انجام داد. حين حضور بن سلمان در كويت؛ همه بيلبوردها در سطح شهر كويت ورود بن سلمان به شهر را خوش آمد مي گفتند. كويت يك استقبال بشدت گرم از بن سلمان به جاي آورد.
در مجادله قطر؛ كويت سعي كرده است نقش ميانجي را بازي كند. شاهزاده محمد از اين موضع بيطرفي كويت راضي نيست و از اين كشور خواست است تا او هم به جمع تحريم كنندگان قطر بپيوندد. كويت زير بار اين خواسته نمي رود. كويت ضمنا، تقاضاي بن سلمان براي استخراج نفت از 'منطقه بيطرف' كه يك نوار مرزي ميان كويت و قطر است و هردو حق استخراج نفت از محل را دارند، نيز رد كرده است.
سفر بن سلمان به كويت كوتاه و فقط دو روزه بود. شاهزاده سعودي هم فقط چند ساعت طول كشيد تا به كشور بازگردد.
در همان ايام؛ كويت يك توافقنامه همكاري نظامي با تركيه امضا كرد.
كويت عنوان كرد كه اين توافقنامه ايرادات آئين نامه اي دارد و آن را قابل رعايت كردن ندانست.
اما تركيه كه به يك بازيگر مهم و مطرح در ميان كشورهاي حوزه خليج فارس بدل شده است؛ بشدت با اردوگاه به رهبري سعودي دشمن است. تركيه نيروهايي را به قطر فرستاده است و از اين كشور كوچك در برابر تهاجمات احتمالي محافظت مي كند.
با پيش آمدن ماجراي قتل 'جمال خاشقچي' روزنامه نگار سعودي روابط دو كشور تركيه و عربستان مكدر شد.
و اما عمان.
هيچكس انتظار ندارد عمان هم به صف تحريم كنندگان قطر بپيوندد.
يكي از مشاوران خاندان سلطنتي عمان صراحت دارد:' سنت كشور عمان؛ بيطرفي است'.
از قضا؛ تحريم قطر بسيار به نفع عمان تمام شده است. پيش از اين؛ كالاهاي صادراتي از طريق منطقه 'جبل علي' دوبي وارد قطر مي شد اما با تحريم قطر، اين كالاها از طريق بندر 'سوهار' عمان وارد قطر مي شود.
امارات هم از اين بابت ناراحت است كه بندر جديد در دست احداث 'دوقم' در ساحل مركزي عمان، كمال بهره برداري تجاري را از بايكوت قطر خواهد برد.
امارات و عمان سالهاست كه روابطشان تيره است. اين دو با هم مشاجره مرزي دارند و همديگر را به جاسوسي متهم مي كنند.
و اما عمان يك مشكل ديگر هم دارد كه با سعودي هاست. عربستان مي گويد كه عمان بسيار به جمهوري اسلامي ايران نزديك است و از اين بابت گلايه مند است و از دولت ترامپ خواسته است كه نسبت به اين موضوع از خود واكنش نشان بدهد.
در ماه سپتامبر بالاي 5 هزار سرباز انگليسي در عمان پياده شدند و خود را آماده انجام يك تمرين بزرگ نظامي كردند.
يك ديپلمات غربي حاضر در مسقط در اين باره مي گويد:'عمان مي خواهد كه همسايگانش او را يك همسايه قدرتمند به حساب آورند'.
عمان همزمان دارد متحدان جديدي براي خود دست و پا مي كند.
هيچكدام از اين كشورهاي مورد نظر، جزء كشورهاي حاشيه خليج فارس نيستند. همگي شان روابط ديپلماتيك با اسرائيل دارند. چندين باب آنها هم دارند تلاش مي كنند مناسباتشان را با تل آويو برقرار كنند.
و اما عمان؛ يك مزيت ويژه دارد كه حداقل توانسته زبان منتقد واشنگتن و پايتخت هاي خليج فارس را بسته است. عمان؛ اين ظرفيت را دارد كه ميانجي ميان ايران و اسرائيل باشد.
اروپام**1591**2040
تهران - ايرنا - اكونوميست در گزارشي نوشت: ابعاد سياسي خروج قطر از سازمان كشورهاي توليدكننده نفت (اوپك)، شوراي همكاري خليج فارس تمامي اين منطقه را به لرزه در خواهد آورد.