مدیرعامل ایرنا: رسانه نقاد و نقدپذیر به نفع نظام است

به گزارش روز چهارشنبه خبرنگار ایرنا، سیدضیاء هاشمی دارای دكترای جامعه شناسی و نیز عضو هیات علمی دانشگاه تهران در یازدهمین برنامه چهل سال با رسانه ها با موضوع «رسانه ها و مسئولیت اجتماعی» تصریح كرد: مسئولیت اجتماعی رسانه به معنای نقدپذیری و مسئولیت پذیری است. ما باید از رسانه های مستقل حمایت كنیم و استقلال حرفه ای آنها را به رسمیت بشناسیم.
سلسله برنامه‌ های چهل سال با رسانه ها به مناسبت چهل سالگی انقلاب اسلامی از چندی قبل در فرهنگسرای رسانه و شبكه های اجتماعی پایتخت تدارك دیده شده است كه یازدهمین برنامه آن روز سه شنبه (دیروز) میزبان دكتر هاشمی مدیرعامل ایرنا، دكتر عباس سلیمی نمین مدیر دفتر مطالعات و تدوین تاریخ ایران و دكتر اكبر نصراللهی رئیس دانشكده علوم و ارتباطات رسانه با اجرای «فرید محمدی» از مجریان صداوسیما بود كه با محوریت رسانه ها و مسئولیت اجتماعی به گفت وگو پرداختند.
مدیرعامل خبرگزاری جمهوری اسلامی در ادامه سخنان خود در این نشست گفت: رسانه حق سوال دارد اما خودش هم باید در معرض سؤال قرار گیرد یعنی رسانه هم نقاد و هم نقدپذیر باشد.
وی با اشاره به اینكه رسانه در مقابل قدرت به عنوان چشم و گوش مردم معرفی می شود گفت: رسانه زبان مردم هم باید باشد تا مطالبه مردم را مطرح كند، همانگونه كه متولی شفاف سازی و افزایش آگاهی در جامعه است.
استاد دانشگاه تهران با بیان اینكه در دنیای مدرن، رسانه خود یكی از كانون ها و ابزار قدرت به شمار می رود افزود: رسانه باید بتواند در مقابل تعهدات اجتماعی خود نیز پاسخگو باشد.
هاشمی ادامه داد: البته براساس اصول علمی، رسانه ها باید نسبت به دقت و صحت مطلب خود پاسخگو باشند و برای صحت و دقت باید از استقلال حرفه ای برخوردار و مطلب صحیح و قابل نقد و ارزیابی را ارایه كنند.
به گفته وی، امروز با تنوع و تكثر رسانه ای بخصوص در حوزه فضای مجازی رو به رو هستیم و اخبار جعلی و مطالب غیرواقعی هم در رسانه ها منعكس می شود؛ مسئولیت اجتماعی ناظر بر این است كه رسانه پاسخگوی رفتار خودش باشد و در ازای این مسایل، حرفه ای و كارشناسانه عمل كند.
وی با بیان اینكه رسانه ها تعهدات اجتماعی دارند، در پاسخ به اظهارات یكی از كارشناسان برنامه درباره عملكرد رسانه های دولتی بیان كرد: رسانه دولتی به معنای روابط عمومی دولت نیست.
مدیرعامل ایرنا تصریح كرد: رسانه در ذات خود نیاز دارد كه استقلال حرفه ای داشته باشد و رسانه دولت هم مشمول همین حكم است.
وی ادامه داد: رسانه ها باید حقایق را منتشر كنند و اگر سخنگوی حزب یا نهادی خاص باشند و به بلندگوی آن نهاد تبدیل شوند، دیگر مستقل نیستند و اعتماد و اعتبارشان را به عنوان بزرگترین سرمایه شان، از دست می دهند.
هاشمی بیان كرد: ایرنا رسانه دولت- ملت است و اگر می خواهد موفق باشد باید اینچنین باشد؛ تلویزیون نیز كه سالانه مقدار بسیار زیادی از بیت المال را مصرف می كند، اگر مرجعیت رسانه ای نداشته باشد، هیچ خدمتی به نظام نخواهد كرد.
وی تصریح كرد: اگر می خواهیم مدافع حقوق ملت باشیم باید در رسانه ها استقلال حرفه ای خود را حفظ كنیم.
مدیرعامل ایرنا همچنین گفت: خبرگزاری های سایر نهادها و سازمان ها هم باید استقلال حرفه ای داشته باشند و خبرگزاری وابسته به یك قوه، نهاد یا سازمان نمی تواند حكم روابط عمومی آن را داشته باشد زیرا در این صورت نمی تواند رسالت حرفه ای خود را انجام دهد.
عضو هیات علمی دانشگاه تهران در ادامه و در واكنش به اظهارات یكی دیگر از كارشناسان درباره پیاده سازی موارد علمی و دانشگاهی در عرصه های میدانی توضیح داد: آنچه در دانشگاه و تحقیقات علمی ارائه می شود برای اجرا كردن است ولی شگفت آور است كه برخی دوستان می گویند اینها مباحث دانشگاهی است و در مقام عمل قابل اجرا نیستند.
وی در ادامه با بیان اینكه دانشگاه ها محل ایده پردازی هستند، تصریح كرد: اگر قرار نیست این ایده های دانشگاهی و علمی اجرایی شوند اصلا چه دلیلی برای طرح آنها وجود دارد.
هاشمی اضافه كرد: البته هر رسانه از منظر خود به تولید و انتشار محتوا می پردازد و رسانه ها تنوع و تكثر دارند كه این به نفع رسانه است؛ اما رسانه ها همواره باید صداقت، دقت و استقلال حرفه ای داشته باشند.
هاشمی گفت: خبرگزاری ایرنا، رسانه نظام و دولت است نه یك رسانه حزبی. تلویزیون هم نباید حزبی و جناحی باشد.
وی افزود: در تلویزیون چند برابر برخی وزارتخانه ها هزینه می شود اما اقبال ندارد؛ تلویزیون یك سرمایه و رسانه ملی است و باید رسانه ملت باشد.
مدیرعامل ایرنا همچنین در پاسخ به اظهارات دیگر كارشناسان درباره ضرورت پرداختن رسانه های دولتی ازجمله خبرگزاری دولت به مسائل مختلف اجتماعی مانند ریزگردها و آلودگی هوا گفت: اگر رسانه ها در این حوزه كاری انجام نداده اند كم كاری كرده اند؛ خود من در مقاله ای با عنوان «علاج واقعه قبل از وقوع باید كرد» در مورد ریزگردها و قطع آب در خرمشهر، موضوع را نقد كردم؛ اما چه كسانی مسئول هستند؟ همه مسئولان باید پاسخگو باشند.
وی ادامه داد: وقتی می گوییم مسئولان، بخشی از آنها مسئولان دولت هستند؛ قوه قضاییه و مقننه هم بخشی دیگر هستند.
هاشمی با طرح این پرسش كه نیروهای مسلح به عنوان حافظان امنیت این سرزمین آیا نقد ندارند؟ مجموعه های فرهنگی مانند شورای عالی انقلاب فرهنگی و حوزه های علمیه هزارساله كه به آنها افتخار می كنیم، آیا نباید در ازای عملكردشان در معرض نقد قرار گیرند؟ رسانه ها هم باید در حوزه مسائل زیست محیطی پاسخگو باشند.
وی ادامه داد: اخیرا در حادثه دانشگاه آزاد واحد علوم تحقیقات 10 جوان جان باختند؛ تلویزیون با این مسأله چگونه برخورد كرد؟ رسانه ها باید چنین مسائلی را از مسئولان مطالبه كنند تا آنها پاسخگو باشند؛ كار در رسانه هزینه بر است اما رسانه ها باید استقلال حرفه ای داشته باشند.
مدیرعامل خبرگزاری ایرنا همچنین در پاسخ به اظهارات یكی از كارشناسان درباره نقش نهادها و رسانه ها در بحث آلودگی هوا تصریح كرد: طبیعی است؛ شهردار امروز و شهرداری كه 12 سال شهردار بود همه باید پاسخگوی مسائل و مشكلات باشند؛ همه اینها حق الناس است؛ به نظر من مبنای دینی عملكرد رسانه های كشور، امر به معروف و نهی از منكر است و ما باید همراه با این رویكرد اشكال ها را ببینیم.
مدیرعامل خبرگزاری ایرنا در بخش دیگری درباره كاركرد نظارتی رسانه ها نیز تصریح كرد: رسانه ها باید در بحث نظارتی شجاعانه تر و خلاقانه تر فعالیت داشته باشند تا اعتماد مخاطب را جلب كنند و مرجعیت رسانه ای داشته باشند.
وی ادامه داد: البته قرار نیست رسانه بار همه را به دوش بكشد بلكه حوزه های اجرایی و دستگاههای نظارتی نیز باید كارشان را بدرستی انجام دهند.
مدیرعامل ایرنا افزود: رسانه ای كه به طور مرتب فقط دولت را تخریب می كند ولی متولیان برخورد با مسائل و آسیب های اجتماعی كه قدرت كنترلی و قضایی دارند را نقد نمی كند، به رسالت حرفه ای خود عمل نكرده است.
وی وجود تنوع فكری در رسانه ها را مفید دانست و گفت: اما در حوزه منافع ملی با وجود این تنوع فكری باید مشترك عمل كنیم و تنوع فكری نباید اجازه دهد كه در مسائل كلان از حركت در مسیر دفاع از آرمانها و منافع ملی فاصله بگیریم.
هاشمی گفت: البته رسانه ها در سال های گذشته نقاط قوت و كارهای خوبی داشته اند؛ از جمله در برخی آسیب های اجتماعی مثل كارتن خوابی و فقر در حاشیه شهرها ورود كردند و به این مسائل پرداخته شد.
وی افزود: زمان مخفی كردن خبر گذشته و اگر ما اخبار واقعی و دقیق را مطرح نكنیم، دیگران بدون توجه به منافع ملی ما و با دخل و تصرف در واقعیت، به نشر اخبار می پردازند.
به گزارش ایرنا سلیمی ‌نمین، مدیر دفتر مطالعات و تدوین تاریخ ایران نیز در این نشست گفت: هر رسانه اعم از اینكه دارای چه گذشته ای باشد تعهدی در قبال مخاطبانش به عنوان حلقه واسطه دارد.
وی افزود: رسانه ها باید قدرت انعكاس رویدادها را به صورت صادقانه داشته باشند.
سلیمی نمین تصریح كرد: رسانه ها را به چند دسته دولتی با بودجه عمومی، حزبی، رسانه های وابسته به كانون قدرت های اقتصادی پنهان، رسانه های دارای نگاه اقتصادی و كاسب كارانه بدون نگاه حرفه ای و رسانه هایی كه رسالت فرهنگی برعهده دارند تقسیم می شوند.
وی افزود: شما از رسانه های دولتی انتظار دارید كه بیشتر نسبت به سیاست های دولتی تبیینی عمل كنند و انتظار ندارید كه وجه انتقادی آنها بیشتر باشد، نه اینكه انتقاد نداشته باشید و طبیعتا نمی توانند مثل یك رسانه مستقل نسبت به دولت عمل كنند.
سلیمی نمین افزود: طبیعتا از خبرگزاری جمهوری اسلامی انتظار نداریم مثل یك رسانه حزبی برخورد كند، باید نگاه منصفانه و منطقی داشته باشد كه ضمن حفظ رضایت دولت، مردم را هم راضی نگه دارد و مسئولیت اجتماعی خود را نیز بشناسد.
به گفته وی، اما رسانه هایی كه به قدرت های اقتصادی پنهان متكی هستند، نه وظیفه تبیینی خود را دنبال می كنند و نه وظیفه انتقادی و مسئولیت های اجتماعی شان را انجام می دهند.
وی افزود: سالمترین كار رسانه ای كه روز به روز تضعیف می شود، رسانه هایی هستند كه با انگیزه حمایت از امور جامعه و ارتقای آگاهی های جامعه فعالیت می كنند؛ این رسانه ها به جایگاهی برسند كه مردم آنها را باید بیشتر بشناسند.
مدیر دفتر مطالعات و تدوین تاریخ ایران بر ضرورت سلامت فعالیت رسانه ها تاكید كرد و گفت: نباید اجازه داد كه برخی روابط عمومی ها رسانه ها را فاسد كنند.
وی افزود: باید رسانه ها را به عنوان نهادی كه میان مردم و حوزه های رسمی پیوند ایجاد می كنند، به رسمیت بشناسیم اما هنوز این اتفاق نیفتاده و حتی گاهی در تخریب آنها قدم بر می داریم.
سلیمی نمین در بخش دیگری از سخنان خود درباره ضرورت ورود رسانه ها به آسیب های اجتماعی و نقش رسانه ها در مسئولیت های اجتماعی گفت: آسیب های اجتماعی دارای سطح و عمق هستند؛ رسانه ها بیشتر در سطح فعالیت كرده اند تا عمق.
وی افزود: رسانه های حزبی نه تنها وارد این مسائل نمی شوند بلكه مسیر جامعه را نیز منحرف می كنند.
به گفته وی، برخی رسانه ها گاهی مدیری را اسوه می كنند كه نگاه مناسبی به فقر و بی عدالتی ندارد؛ همچنین برخی احزاب با رسانه هایشان نگاه سرمایه داری را ترویج می دهند.
سلیمی نمین در مورد حادثه واحد علوم و تحقیقات دانشگاه آزاد اسلامی نیز گفت: در دوره ای كه این واحد دانشگاه به اشغال زمین ها می پرداخت، برخی رسانه ها رغبتی به پرداختن به این مسائل نداشتند و سكوت كردند.
وی افزود: همچنین وقتی زمان ارائه بودجه می شود رسانه ها به بودجه برخی موسسات متمركز می شوند افكارجامعه را منحرف می كنند درحالی كه سهم كل بودجه فرهنگی موسسات در برابر سایر ردیف ها كمتر از یك درصد است.
به گزارش ایرنا در ادامه این نشست نصراللهی استاد دانشگاه نیز تاكید كرد: نقش پاسخگویی برای همه رسانه ها تعیین شده است و زمانی كه مسئولیت اجتماعی مطرح می شود به این معناست كه رسانه ها تا چه اندازه در ایجاد فضای حرفه ای، دقت و سرعت و در قبال وظایف شان پاسخگو هستند.
وی افزود: یكی از نقش های رسانه، اطلاع رسانی، آموزش، سرگرمی و نقش نظارتی است؛ رسانه ها چقدر در این زمینه ها موفق بوده اند؟
این كارشناس رسانه گفت: رسانه ها باید به موازات دستگاههای نظارتی بر عملكرد مسئولان و چشم اندازها و برنامه هایی كه در كشور طراحی می شود، نظارت داشته باشند و مطالبات مردم را از آنها پیگیری كنند.
نصراللهی اظهارداشت: موضوعاتی كه در دانشگاه مطرح می شود با حوزه اجرا و عمل متفاوت است؛ چه اشكالی دارد كه خبرگزاری جمهوری اسلامی سخنگوی دولت باشد و خدمات دولت را بخوبی انعكاس دهد و حتی به دولت كمك كند تا متوجه ضعف هایش شود و بتواند آن را اصلاح كند؛ در عمل هیچ رسانه ای نمی تواند مستقل باشد.
وی افزود: انتظاری كه از همه گروه های رسانه ای می رود این است كه منصف باشند و اصول حرفه ای را رعایت كنند.
نصراللهی گفت: البته رسانه ها در چهار دهه پس از انقلاب اسلامی توانسته اند مسئولیت هایی را انجام دهند و باوجود كارهای خوبی كه از آنها شاهد بوده ایم اما رسانه هایی در طراز انقلاب نبوده اند.
وی با اشاره به اینكه رسانه ها باید نسبت به عملكرد گذشته، كنونی و آینده خود پاسخگو باشد، گفت: مسئولیت سطوح مختلفی دارد كه می توان به مسئولیت در برابر خدا، خویش و خانواده، دیگران، طبیعت و محیط زیست اشاره كرد.
به گفته این كارشناس رسانه رسانه ها در برخی موارد ازجمله بحران ها و مخاطرات یا چالش های زیست محیطی آنچنان كه باید موفق عمل نكرده اند.
وی با اشاره مصداقی به مساله ریزگردها در خوزستان در سال های گذشته تصریح كرد: رسانه ملی(صداوسیما) و خبرگزاری جمهوری اسلامی آیا حق پرداختن به این موضوعات را نداشتند؟
به گفته وی رسانه های رسمی نباید مستقل از مردم باشند؛ اگر مسئولان كارشان را درست انجام ندهند رسانه ها باید وارد میدان شوند و با آزادی كامل و بدون نگرانی به مسئولان كمك كنند.
نصراللهی همچنین تاكید كرد: البته آستانه تحمل مسئولان نیز باید افزایش یابد و متأسفانه در این امر قوه قضاییه آستانه تحمل پایینی دارد.
بنابر اعلام فرهنگسرای رسانه و شبكه های اجتماعی وابسته به سازمان فرهنگی و هنری شهرداری تهران، نشست های تخصصی چهل سال با رسانه ها در 2 بخش با موضوع مدیریت فضای فرهنگی و بررسی تجربیات بخش های مختلف رسانه ای كشور در دست برگزاری است.
تهرام/7245/ 1008