مذاكرات بين‌المللي بر سر برنامه هسته‌اي ايران به پايان خود نزديك مي‌شود خواه اين كه به توافق ختم شود يا اين كه مذاكرات فرو بپاشد. با اين حال روسيه، فرصت‌هاي رو به گسترشي را در خاورميانه و در حوزه ساخت نيروگاه‌هاي هسته‌اي پيش روي خود مي‌بيند. اين مساله مي‌تواند به تدريج به يك منبع مهم تنش در روابط با ايالات متحده نيز تبديل شود.
به گزارش «تابناك» و به نقل از ال‌مانيتور، ايالات متحده مدتها است كه ادعا مي‌كند دستيابي ايران به سلاح هسته‌اي و يا حتي داشتن يك برنامه غني‌سازي از سوي ايران مي‌تواند به مسابقه براي اشاعه سلاح‌هاي هسته‌اي در منطقه منجر شود. همزمان مصرف فزاينده انرژي در منطقه، رهبران كشورها را واداشته است تا گزينه‌هاي ديگر براي تضمين توليد كافي انرژي الكتريكي را مورد توجه قرار دهند. منابع رو به كاهش آب و انرژي عظيم مورد نياز براي شيرين‌سازي آب براي استفاده در كاربردهاي صنعتي، كشاورزي و شهري، فشارها براي نياز بيشتر به توليد انرژي را تشديد مي‌كند.
نتيجه مذاكرات هسته‌اي با ايران هر چيزي كه باشد، بعيد است اين شرايط را به طور جدي تغيير دهد. ايران يك نيروگاه فعال هسته‌اي دارد و طرح‌هايي نيز براي ساخت واحدهاي هسته‌اي ديگر وجود دارد. حتي بر فرض محال اگر توافق هسته‌اي به دست بيايد كه برنامه غني‌سازي ايران را به طور كامل برچيند باز هم غول هسته‌اي در خاورميانه از بطري بيرون آمده است. به هر حال رهبران منطقه در شرايطي هستند كه چه با رسيدن به توافق هسته‌اي و چه بدون آن، افراد بيشتري در منطقه به دنبال برنامه هسته‌اي خود خواهند رفت.
مسكو همين حالا هم بازيگري فعال در بازار انرژي هسته‌اي خاورميانه است كه نه تنها با ايران، بلكه با الجزاير، مصر، اردن، كويت، ليبي، عمان، قطر، سوريه و تركيه نيز قراردادهاي هسته‌اي دارد. از زاويه ديگر، مسكو نه تنها با كشورهاي نزديك به آمريكا و اروپا (مراكش، عربستان سعودي، امارات متحده عربي)، كشورهاي كوچكي مانند بحرين بلكه حتي با كشورهايي مانند عراق، لبنان، تونس و يمن نيز قرارداد امضا كرده است كه با بي‌ثباتي‌هاي سياسي و يا اقتصادي دست به گريبان هستند. البته روسيه نمي‌تواند با (رژيم) اسرائيل قرارداد هسته‌اي داشته باشد زيرا عضو NPT نيست.
علاوه بر نيروگاه بوشهر در ايران، شركت دولتي روس‌اتم روسيه اكنون مشغول ساخت نيروگاه در آكيو در تركيه است كه قرار است چهار رآكتور داشته باشد. روس‌اتم همچنين در حال نهايي كردن مذاكرات براي ساخت يك نيروگاه در اردن است اگر چه شرايط مالي اين قرارداد همچنان لاينحل باقي مانده است. اين شركت همچنين مشغول گفت و گو براي مهيا كردن شرايط قراردادهاي مشابه در ديگر كشورهاي خاورميانه است.
شرايط سه مورد ايران، تركيه و اردن براي توضيح ديپلماسي هسته‌اي مسكو در منطقه قابل استفاده هستند. بعد از انقلاب در ايران، تهران نمي‌توانست فناوري هسته‌اي را از كشورهاي غربي دريافت كند و به همين گزينه‌هاي محدودي را پيش روي خود مي‌ديد. در مقابل، به نظر مي‌رسد كه تركيه با دقت در حال توازن‌بخشي به فعاليت‌هاي هسته‌اي خود است و علاوه بر قرارداد با روسيه، طرح‌هايي براي ساخت نيروگاه به وسيله شركت‌هاي فرانسوي- ژاپني در سينوپ و نيز يك طرح مشترك توسط شركت‌هاي آمريكايي – چيني را در دستور كار دارد. اردن نيز سالها تلاش كرد تا با ايالات متحده همكاري هسته‌اي كند ولي از آن جايي كه اين همكاري منوط به دست كشيدن اردن از قابليت بومي غني‌سازي هسته‌اي بود، از آن دست كشيد.
به همين سبب، مورد اردن يك مثال خاص است. ايالات متحده اردن را يك متحد مهم خارج از ناتوي خود اعلام كرده است تا مقررات صادرات سلاح، براي صادرات به اين كشور مشكلي ايجاد نكند. اردن مدتها شريك نزديك و مهمي براي آمريكا بوده است. ولي با اين وجود نگراني‌هاي آمريكا در مورد اشاعه هسته‌اي باعث شد كه اردن به روسيه متمايل شود و اگر آمريكا قصد تغيير در رفتار خود را نداشته باشد، كشورهاي بيشتري در مسيري مشابه اردن قرار خواهند گرفت و فرصت‌هاي بيشتري نصيب روسيه خواهد شد و در نهايت خطر اشاعه هسته‌اي در منطقه بيشتر هم خواهد شد.
از سوي ديگر كمتر كشوري در منطقه شرايط تركيه را دارد كه هم جمعيت و هم مصرف انرژي آن در حال چنين افزايشي باشد و بنابراين ساخت نيروگاه‌هاي هسته‌اي براي آن فوريت داشته باشد. رفتار تركيه در حوزه هسته‌اي و اولين قرارداد با روسيه، مزيتي براي اين كشور در مقابل غرب و اروپا بوده است.
مورد ايران نيز نشان مي‌دهد كه تلاش غرب براي منزوي كردن كشورها بدون همراهي كامل روسيه و حتي چين به كجا ختم خواهد شد. چنين شرايطي كشورها را به گرايش به سمت روسيه تشويق مي‌كند. چنين كشورهايي فرصت‌هايي براي بخش هسته‌اي روسيه هستند و در عين حال استفاده روسيه از بازار هسته‌اي خاورميانه مي‌تواند به تداوم تنش با غرب منجر شود.
منبع/ تابناك
اول **
تهران - ايرنا - سايت خبري تابناك مي نويسد :روسيه به جز رژيم اسرائيل كه عضو نبودن آن در پيمان عدم اشاعه هسته‌اي مانع از همكاري هسته‌اي روسيه با آن مي‌شود، تقريبا با همه كشورهاي خاورميانه قراردادهاي هسته‌اي دارد. سرنوشت مذاكرات هسته‌اي با ايران هر چه كه باشد به نظر مي‌رسد كشورهاي بيشتري در منطقه به دنبال برنامه هسته‌اي خواهند رفت.