برنامه راهبردی دانشگاه صنعتی شریف برای توسعه فناوری‌های هوشمند توانبخشی

به گزارش ایرنا از دانشگاه صنعتی شریف ،گروه بیومكانیك دانشكده مكانیك دانشگاه صنعتی شریف حضور فعالی در اجرای این برنامه دراز مدت با هدف توسعه فناوری‌های هوشمند در حوزه توانبخشی فیزیكال دارد.

طی این برنامه كه با توجه به مجموع شرایط اقتصادی و وضعیت بالینی بیماران ایرانی طراحی شده است تا كنون فناوری‌های بسیاری توسعه داده شده‌اند.

براساس تجربیات و دستاورد‌های این طرح به تازگی یك مركز تحقیقاتی در این زمینه راه اندازی شده است.

پیش از این نیز گروه پژوهشی دانشگاه صنعتی شریف، با همكاری شهرداری تهران طرحی به نام حسنا برای استفاده از فناوری های توانبخشی به منظور پایش سلامت فیزیكی افراد سالمند را اجرا كرده بود.

دكتر بهزادی پور، استاد گروه بیومكانیك دانشگاه صنعتی شریف و از همكاران این برنامه هدف پژوهشگران را این‌گونه تشریح می‌كند: هدف این است كه بتوانیم پایش و هدایت تمرینات فیزیكی را به دستگاه‌های هوشمند واگذار كنیم كه البته متخصصان در یك مرحله بالاتر بر این مجموعه نظارت داشته باشند.

وی گفت :این ایده از مدتها پیش تحت عنوان توانبخشی از راه دور در ذهن ما بوده اما تا كنون هزینه و قیمت این دستگاه‌ها و حسگرها بسیار بالا بوده و این یك مانع اصلی است برای اینكه به صورت عمومی و گسترده مورد استفاده قرار گیرد و اتفاقی كه در این چند سال رخ داده این است كه به خاطر برخی پیشرفت ها در حوزه فناوری این دستگاه‌ها و حسگرها به صورت ارزانتری قابل تهیه است، در نتیجه این ایده یك جان دوباره گرفت.



***رویای بیماران ایرانی برای توانبخشی فیزیكی ارزان

توانبخشی فیزیكی حوزه ای است كه نیازمندان آن افراد مستحق و نیازمند هستند. افرادی كه سكته می كنند یا دچار تصادف می شوند تحرك خود را از دست می دهند و رفت و آمد برای آنها مشكل می شود. خانه نشینی بیماران موجب حذف آن‌ها از جامعه می‌شود.

بنا به گفته كارشناسان این موضوع با توجه به اینكه سن سكته در كشور ما نسبت به متوسط جهانی پایین‌تر است و باتوجه به اینكه فرآیند توانبخشی پرهزینه، زمانبر و محتاج به نیروی انسانی و رفت و آمد است موجب می‌ شود در اغلب موارد موجب می‌شود یك نیروی فعال جامعه به مصرف كننده‌ای تبدیل شود كه روحیه خود را نیز از دست داده است.

این در حالی است كه در بسیاری موارد می‌توان با توانبخشی این افراد را مداوا كرد.

استاد دانشگاه صنعتی شریف معتقد است هزینه بالای توانبخشی و قیمت گران دستگاه‌های مربوطه موانع بزرگی برای توانبخشی در ایران محسوب می‌شوند.

بهزادی‌پور افزود: بحث توانبخشی در ایران اقتصاد نحیفی دارد. یعنی بیمار معمولا توان پرداخت هزینه بالا ندارد و تعرفه‌ها روی این قضیه محدودیت ایجاد می كنند.

اغلب دستگاه‌ها هنگامی كه وارد می‌شوند به دلیل هزینه بالایی كه دارند تبدیل به یك وسیله تزئینی می‌شوند یعنی كلینیك براساس تعرفه هایی كه میتواند از بیمار بگیرد نمی‌تواند هزینه‌های آن را تامین كند. در نتیجه اگر بتوان دستگاه‌های ارزانی را ساخت كه بر اساس كاربردهای داخلی بومی سازی شده باشند كار بزرگی در این حوزه صورت گرفته كه در برنامه دانشگاه صنعتی شریف نیز این دیدگاه رعایت شده است.



***دانشگاه شریف در نقش تامین كننده فناوری

گروه بیومكانیك دانشگاه صنعتی شریف با توجه به شرایط و نیازهای كشور از چندین سال پیش فعالیت‌های خود را برای كمك به بیماران نیازمند توانبخشی آغاز كرد كه هم‌اكنون این تلاش‌ها در قالب برنامه‌ای راهبردی دنبال می‌شوند.

بهزادی‌پور درباره این برنامه گفت: طی این برنامه كلی تا كنون پرو‌ژه‌های مختلفی اجرا شده است. پروژه ربوهب كه یك ربات برای توانبخشی مچ دست بود و در جشنواره رازی برنده جایزه شد، یكی از تجربه‌های موفق و قدیمی پژوهشگران دانشگاه شریف بود.

همچنین 'طرح حسنا' نیز از دستاوردهای دیگری بود كه طی اجرای برنامه گروه بیومكانیك به دست آمد. این طرح برای استفاده از فناوری های توانبخشی به منظور پایش سلامت فیزیكی افراد سالمند در نظر گرفته شده است.

در این طرح با كمك فناوری‌های نوین هوشمند، سلامت حركتی سالمندان به صورت مستمر پایش می‌شود. علاوه بر این نیازمندان به فعالیت‌های توانبخشی می‌توانند با استفاده از خدمات این طرح، اقدامات درمانی خود را با دقت و انگیزه بیشتری پیگیری كنند.

طرح حسنا كه با همكاری شهرداری تهران انجام می‌شود، حول این محور است كه از فناوری هایی مثل، رباتیك، سیستم‌های هوشمند، پردازش تصویر، پردازش سیگنال و دانشهای پایه ای مانند، بیو مكانیك و حتی علوم توانبخشی مثل فیزتراپی استفاده كنیم و فناوری را به خدمت بگیریم برای اینكه فرآیندهای توانبخشی به صورت هدفمند و با سنجش دایمی بتواند اتفاق بیافتد، یعنی به جای اینكه سنجش‌ها به صورت كیفی و لزوما توسط متخصص انجام شود، توسط یك دستگاه و به صورت اتوماتیك اتفاق بیافتد.

بهزادی‌پور همچنین به فعالیت‌های دیگر گروه بیومكانیك دانشگاه شریف اشاره كرده و گفت : تقریبا از دو سال قبل در این گروه پروژه بزرگی را شروع كرده و سعی كردیم مجموعه ای از دستگاه‌های نسبتا ارزان قیمت را با استفاده از فناوری های موجود مورد استفاده قرار دهیم. ایده اولیه این بود كه به دلیل ارزان بودن این دستگاه‌ها بتوانیم در خانه از آنها استفاده كنیم؛ یعنی، بیماران سكته، ضایعات نخاعی و افرادی كه نیازمند توانبخشی های فیزیكی هستند، این دستگاه‌ها را به امانت در اختیار داشته باشند، تا بتوانند به صورت فشرده در خانه تمرینات توانبخشی را دنبال كنند.

استاد گروه بیومكانیك دانشگاه صنعتی شریف در ادامه همچنین به تاسیس مركز تحقیقات فناوری‌های توانبخشی عصبی هوشمند دكتر موفقیان بر اساس تجربیات این گروه اشاره كرده و هدف از ساخت این مركز را توسعه سیستم‌های هوشمند به منظور درمان و توانمند‌سازی بیماران دچار اختلال حركتی ذكر می‌كند.

**مسیر پیش رو

بهزادی پور تحقق ایده توانبخشی از راه دور را یكی از افق‌های آینده برنامه راهبردی گروه بیومكانیك معرفی كرده وافزود:با وجود آنكه ایده توانبخشی از راه دور سابقه دارد، اما محصولات هوشمند توانبخشی كه فناوری اصلی در این مسیر است سابقه چندانی ندارند، اما من معتقدم این حوزه به علت نیازی كه به آن وجود دارد، اگر روی آن سرمایه گذاری‌های لازم شود تا دستگاه نزد بیمار برود به جای آنكه بیمار به آن مراجعه كند، می تواند یك تحول را ایجاد كند. به همین دلیل ما این راه را ادامه می دهیم تا به جایی برسیم كه این فناوری بتواند به صورت كاملا شخصی در اختیار افراد قرار گیرد تا افراد هر زمان كه خودشان احساس نیاز می‌كنند از امكانات آن استفاده كنند.

علمی **1354**1440