سير قهقرايي آموزش عالي در لرستان!

در ادامه اين مطلب آمده است: باز هم ايام امتحانات دانشگاه‌ها و باز هم به‌صدا درآمدن تلفن همراهم براي چند دهمين بار! اين‌بار اما تماس كوتاه بود. مختصر و مفيد. گويي تماس‌گيرنده در گذر زمان درسش را به نيكي از بر شده و آموخته بود كه چگونه در كم‌ترين زمان ممكن و با واژه‌هايي جادويي و دهان‌پركن، مخاطب را مسحور خويش ساخته و وي را مجاب به هم‌كاري نمايد. آري! او كسي نبود جز عضو پرنفوذ كادر اجرايي يكي از دانشگاه‌هاي مطرح استان لرستان.

علاوه بر التماس دعا و آرزوي قبولي طاعات و عبادات، تمناي 'نگاه كريمانه' به پاسخ‌نامه‌ي سفيد و عاري از جواب يكي از اقرباي نزديك را داشت.

اوايل دوران تدريس البته به شدت از چنين تقاضاهايِ نا‌به‌جايي آن هم از جانب دست‌اندركاران دانشگاه‌ها يكه مي‌خوردم اما اينك مدت‌هاست كه واسطه شدن اين قشر براي سفارش اين و آن به روال معمول دانشگاه‌هاي كوهدشت و استان بدل شده است.

به ديگر سخن، اينك همان مسئوليني كه بايد نهايت دقت و مراقبت براي سالم برگزار شدن فرآيند ارزش‌يابي دانشجويان را مبذول دارند خود به يكي از بزرگ‌ترين معضلات بر سر راه سلامت نظام آموزشي استان تبديل شده‌اند.

ماجراي ذكر شده در بالا البته در مقايسه با مشكلات عديده‌ي نظام آموزشي استان يكي از پيش‌پا افتاده‌ترين مسائل است. شايد به جرائت بتوان اساسي‌ترين ضعف براي ايجاد زيرساخت‌هاي آموزشي مناسب به‌ويژه درخصوص دانشگاه‌هايي را كه درآمدي از محل شهريه‌ي دانشجويان ندارند، 'كمبود اعتبارات مالي' قلمداد كرد.

به‌عنوان نمونه اين روزها يكي از شاخه‌هاي دانشگاه لرستان كه در كوهدشت فعال است در اثر نبود اعتبارات لازم نه تنها در سال‌هاي گذشته از حركت روبه‌جلو بازمانده، بلكه با استقرار در يك ساختمان استيجاري و اختصاص تنها دو رشته، مي‌رود تا در آينده‌اي نه‌چندان دور منحل شود.

از طرف ديگر برخي واحدهاي آموزشي از جمله دانشگاه آزاد كوهدشت به‌رغم اختصاص بودجه‌هاي هنگفت و مهيا بودن شرايط لازم براي رشد و پيش‌رفت، شوربختانه با اشتباه فاحش مسئولان سابق در جانمايي دانشگاه و با هدر دادن چند صد ميليون تومان از اموال بيت‌المال، اينك در حال تبديل شدن به مخروبه‌اي است كه روي دست مسئولان دانشگاه آزاد مانده است. اين‌ها همه در حاليست كه بسياري ديگر از واحدهاي آموزشي به دليل كمبود اعتبارات و البته گاه عدم تمايل مالكان به تخصيص منابع مالي براي تقويت زيرساخت‌هاي آموزشي بعضاً در گوشه‌اي از اداره يا مدرسه‌اي و يا حتي در محل سابق يك واحد پرورش دام به فعاليت مشغولند.

از ديگر مسائلي كه نظام آموزش عالي در استان سال‌هاست كه با آن دست به گريبان بوده و چاره‌اي براي غلبه بر آن انديشيده نمي‌شود، 'ترجيح رابطه بر ضابطه' است.

اين مسئله در ساليان گذشته سبب باز شدن پاي به اصطلاح مدرساني به دانشگاه‌ها شده كه با سوابق علمي نه چندان درخشان و در نبود مصاحبه‌هاي علمي و عموميِ واقعي، يا براي انتقال به دانشجو چيزي در چنته نداشته‌اند و يا با ناتواني در انتقال داشته‌هايشان عملاً خروجي حقيقي دانشگاه‌هاي استان را به عدد صفر نزديك نموده‌اند.

همين كيفيت نازل آموزش در مراكز آموزش عالي استان سبب شده تا لرستان در مجامع علمي كشور و در مقايسه با بسياري از استان‌هاي توسعه‌يافته حرفي براي گفتن نداشته باشد.

'اولويت انگيزه‌هاي مالي بر دغدغه‌هاي آموزشي' را بايد يكي ديگر از بلياتي دانست كه نظام آموزشي عالي استان همواره با آن روبه‌رو بوده است.

معضل بزرگي كه عاملي براي پذيرش دانشجو به هر قيمتي شده و دست‌اندركاران مراكز آموزش عالي استان را به دكّان‌داراني بدل نموده است كه تنها به كسب درآمد مي‌انديشند.

در ساليان گذشته پذيرش بدون كنكور و اسف‌بارتر از آن پذيرش دانشجوياني كه متقاضي تحصيل در رشته‌هايي غيرمرتبط با مدرك تحصيلي متوسطه‌شان هستند سبب شده تا گاه بخش عمده‌اي از وقت كلاس‌ها صرف انتقال مفاهيم پيش‌پا افتاده‌اي شود كه دانشجو هيچ زمينه‌ي ذهني‌اي در مورد آن‌ها ندارد.

اينك مدت‌هاست كه تشكيل كلاس در هفته‌هاي پاياني نيم سال تحصيلي و انتخاب واحد دانشجويان پس از پايان يافتن ترم تحصيلي و در ايام منتهي به امتحانات به شكل رويه‌اي معمول و نه عجيب و شايسته‌ي نكوهش درآمده است.

از طرف ديگر و با ترجيح مسائل مالي بر ديگر مسائل، بسياري از مراكز آموزش عالي استان با ناديده‌گرفتن قوانين مصوب وزارت علوم پيرامون لزوم جذب اعضاي هيئت علمي و با به كارگيري مدرسان حق‌التدريسي كه نه تعهدي در قبال دانشگاه دارند و نه مسئوليتي در برابر دانشجو، تراز آموزشي دانشگاه‌هاي لرستان را به نازل‌ترين سطح ممكن رسانده‌اند.

علاوه بر اين‌ها، تمركز موسسات آموزش عالي استان بر مسئله‌ي درآمد به صورت خودكار سبب ورود دانشجونماهايي به دانشگاه شده‌است كه با استدلال پرداخت هزينه‌هاي گزاف، خويشتن را در مقابل دانشگاه از هر جهت محق دانسته و دانشگاه را ملزم به همراهيِ همه‌جانبه مي‌دانند.

مراكز آموزش عالي در لرستان در حالي با انواع و اقسام مشكلات دست و پنجه نرم مي‌كنند كه رشد قارچ‌گونه‌شان در هر گوشه و كنار و هرچه فراخ‌تر كردن ورودي دانشگاه‌ها سبب شده تا توجه هر ذهن مطالبه‌گري به اولويت مسائل تجاري بر آموزشي جلب شود. دانشگاه‌هايي كه بايد نسل آينده‌ي مديران استان را تربيت كنند اينك به بنگاه‌هاي تجاري- مالي‌اي تبديل شده‌اند كه به جاي بارور كردن ذهن دانشجو، جيبش را نشانه مي‌روند. خروجي اين نوع موسسات آموزش عالي نيز از قبل مشخص است: فارغ‌التحصيلاني كه بدون كسب كم‌ترين تخصص لازم وارد بازار كار شده و البته بيشينه‌شان در اين وادي ره به جايي نمي‌برند. مطالبه‌گري افكار عمومي و چاره‌انديشي مسئولان به ويژه دست‌اندركاران وزارت علوم مي‌تواند گره از اين كلاف سردرگم بگشايد.

منبع هفته نامه سيمره