مینوی خرد یك عمر پهلوانی

گاهی پهلوانان ایرانی از دل اسطوره های ادبیات، آن هنگام كه حماسه می آفریندند،با كوه ها و بلند مرتبه ترین نقاط ایران زمین قیاس می شدند.

رسم پهلوانی، آیین داش مشتی نبود، بلكه آیین خردمند و خردورز بوده است كه هر كس خردمندتر بود ،پهلوان همه میادین قلب ها لقب می گرفت.

دورانی كه پهلوانان برای مقابله با هجوم مغول ها ،قد علم كردند و گرزه و شمشیر برداشتند ،هرگز كسی تصور نمی كرد در بین این پهلوانان ، زنان نیز در برابر دشمنان ، پا به پای مردان حركت كنند.

پهلوانی نه به زور بازو ،كه به غیرت عقلانی بود ،چه این كه تعدادی از پهلوانان در دوره ای از تاریخ با غیرت عقلانی خویش در برابر ظلم و ستم ایستادند.

از طیب حاج رضایی تا مهدی عراقی گرفته و تا جوانمردان جوانی كه بی نام و نشان بودند ،برای ایستادگی در برابر ظلم و جور و تجاوز دشمن به راحتی از جان خویش گذشتند.

تمدن ایران همواره با نام پهلوانان خویش عجین بوده چه این كه شاهنامه به عنوان شناسنامه ادبیات ایران سرشار از رشادت پهلوانانه است.

در اصل پهلوانی، رادی و بخشندگی است و فردوسی رادی و درستی را شكل شناسی پهلوانان اساطیری خود می داند كه ˈ همه مردمی باید آیین تو / همه رادی و راستی دین توˈ و این پهلوانی و عیاری،در خون ایرانی ها بوده است.

در كتاب ˈ مینوی خرد ˈ برای جوانمردی سه اصل خرد، درستی و رادی به عنوان ویژگی بارز یاد شده و در این كتاب جوانمردی مترادف با پهلوانی همراه با خرد و عقل نه فقط زور بازو است.

عنصر العمالی در كتاب خویش ویژگی های جوانمردی را نخست ˈخرد و داناییˈ ، و بعد نیز ˈ راستی ˈ و سوم ˈ مردمی ˈ بر می شمارد و آنها را از نشانه های رادمنشی و جوانمردی و عیاری می داند.

ˈعبدالرزاق كاشانیˈ در كتاب فتوت نامه نیز جوانمرد را انسانی آزاده و نیك سرشت می داند معتقد بود،ˈ برای رسیدن به كسوت جوانمرد باید راه های دشواری را طی كرد تا بر دیو نفس فائق و پیروز شدˈ.

برای رسیدن به كسوت جوانمردی در نزد ایرانیان سه اصل مهم ˈشریعتˈ، ˈطریقتˈ و ˈحقیقتˈ طی می شود تا جوانمردی و بخشندگی پا بگیرد.

یك محقق جامعه شناسی می گوید:فرهنگ پهلوانی از چهار هزار سال پیش در برخی متون كهن وجود داشته اما در هر دوره تاریخی ، به اسم و رسمی خاص شناخته می شد.

متیرا بهروز ،روز دوشنبه در گفت وگو با ایرنا در شهركرد افزود: البته در هر دوره ای در باره پهلوانان غلو و اغراق نیز می شد و حتی مردم ، وصف پهلوانان را در حد اسطوره و افسانه های غیر قابل تصور و دست نیافتی نیز بیان می كردند.

به گفته وی،به دلیل این كه وسایل ارتباط جمعی در بین مردم رواج نداشت و بسیاری از مردم تنها اسم پهلوانان را شنیده بودند و تصویری از صورت او در ذهن نداشتند،تعدادی از نوچه های رانده شده از سوی پهلوانان در طول تاریخ،خود را در شهرهای دیگر به نام پهلوان اصلی جا می زدند و برای خود جای پا و جایگاه می ساختند.

وی گفت:از دیر باز، پهلوانان بازوبند بسته،جایگاه ویژه‏ای در بین مردم داشته‏اند و گاهی پهلوانان ملجا و پناهگاه مردم نیز می شد.

به گفته وی،تاریخ زورخانه ها نیز به 700 سال قبل باز می گردد و نخستین پهلوانی كه زورخانه را برای همگرایی پهلوانان بنا كرد،پوریا ولی بود.

بهروز یادآور شد:پهلوانان دو دوسته بودند،پهلوانان شاعر و پهلوانان میدانی،كه گاهی در بین پهلوانان شاعران و افراد مكتب رفته ، نیز افرادی وجود داشتند،قمه و شمشیر با خود حمل نكنند،كه گاهی از سوی نوچه های پهلوانان میدانی ،مورد عتاب قرار می گرفتند.

به گفته وی،پهلوانان در مسیر ردا منشی و بزرگی گاهی از خانواده خود هم می گذشتند ،ولی در نهایت پهلوانانی كه به مولا علی علیه السلام اقتدا می كردند ،نزدیك تر افراد نزد مردم بودند.

به گزارش ایرنا،دوازدهم مردادماه روز فرهنگ پهلوانی و ورزش زورخانه ای است و فرصتی برای نگرشی جامع به این فرهنگ تمام ایرانی و عیاری است.

2097