چگونه مغز افراد از دیوانه شدن جلوگیری می کند
#
لندن، خبرگزاری جمهوری اسلامی 15/06/83
دانشمندان موفق به کشف ماده ای شیمیایی در مغز شده اند که خواصی مشابه
خواص شاهدانه (بنک و حشیش ) دارد اما به جای ایجاد حالات مالیخولیایی و
روان پریشانه، با بروز این عوارض مبارزه می کند.
این موضوع محققان را تشویق کرد تا رابطه میان آن بخش از مغز که در
برابر ترکیبات شیمیایی شاهدانه واکنش نشان می دهد و عارضه "اسکیزوفرنی"
را بررسی کنند.
دو محقق آلمانی و آمریکایی با اندازه گیری مقدار ماده شیمیایی موسوم به
"آنانداماید" در مغز افراد سالم و افراد مبتلا به اسکیزوفرنی مشاهده کردند
که این ماده که خواصی مشابه شاهدانه دارد، در مغز افراد مبتلا به
اسکیزوفرنی بیشتر است.
این دو محقق ماده آنانداماید را در مایع نخاع 47 بیمار مبتلا به
اسکیزوفرنی، پس از ظهور نخستین علایم حمله بیماری اندازه گیری کردند این
بیماران در این مرحله هنوز دارویی برای کاهش عوارض بیماری مصرف نکرده
بودند.
محققان همچنین همین ماده را در مایع نخاع 26 داوطلب مبتلا به روان-
پریشی که در معرض خطر جدی ابتلا به اسکیزوفرنی قرار داشتند اندازه گرفتند
و نتایج حاصله را با اندازه گیریهایی که در 84 داوطلب سالم انجام داده
بودند مقایسه کردند.
در این بررسی روشن شد که تراز ماده آنانداماید در مبتلایان به روان-
پریشی شش برابر و در مبتلاایان به اسکیزوفرنی هشت برابر بیشتر از افراد
سالم است.
اما پس از این بررسی ها این پرسش مطرح شد که آیا تراز بالای ماده
آنانداماید در افراد بیمار ناشی از عوارض بیماری آنان است یا آنکه این
ماده که خواصی همچون حشیش و بنک دارد در واقع علت بروز بیماری در این
افراد است.
"مارکوس لیوکی" که در دانشگاه کلن تحقیق می کند و یکی از دو پژوهشگری
است که بررسی اخیر را به انجام رسانده است، هفته گذشته در کنفرانس ملی
بررسی مصرف حشیش و رابطه آن با سلامت مغزی در ملبورن استرالیا اظهار داشت
که میزان ماده آنانداماید در مایع نخاع مبتلایان به اسکیزوفرنی تا چند
برابر بالا می رود.
اما تراز این ماده در سیناپسها یا محل اتصال سلولهای عصبی و نقاطی که
علایم عصبی رد و بدل می شود تا صد برابر نسبت به حالت عادی افزایش می یابد.
بااین حال نکته مهمی که دو محقق آلمانی و آمریکایی در پژوهشهای خود به
آن پی بردند، آن است که هراندازه عارضه اسکیزوفرنی در افراد شدیدتر باشد
از تراز ماده آنانداماید در سیستم مغز و اعصاب آنان کاسته می شود.
این امر به اعتقاد این دو محقق نشانه آن است که ماده آنانداماید عامل
بروز اسکیزوفرنی نیست، بلکه به عکس مغز این ماده را برای مقابله با عوارض
اسکیزوفرنی و روان پریشی تولید می کند. اما در افرادی که بیماری در آنان
پیشرفته است، مغز قادر به تولید مقادیر کافی از این ماده نیست و به این
ترتیب نمی تواند با علایم بیماری مقابله کند.
به گفته دیوید کاسل از دانشگاه ملبورن بین 5 تا 30درصد از افراد سالم
در مرحله ای از زندگی خود ممکن است بر اثر عوامل محیطی همچون کم خوابی شدید
به عوارضی مانند توهم و کژپنداری، کابوس دیدن و به عوالم غیر واقعی فرو
رفتن و نظایر آن دچار شوند.
به اعتبار دیگر همه افراد در معرض خطر ابتلا به روان پریشی قرار دارند
و مغز برای جلوگیری از بروز این حالات از مکانیزم تولید ماده آناداماید
بهره می گیرد.
کشف جدید دلالت بر آن دارد که داروهای ضد روان پریشی باید توجه خود را
به سیستم تولید آناداماید در مغز معطوف سازند، این امر البته کار ساده ای
نیست.
آزمایش ها نشان می دهد که افراد مبتلا به اسکیزوفرنی شدید در صورت
استفاده از حشیش که حاوی آناداماید است به جای آنکه با تخفیف عوارض
بیماری روبرو شوند، دچار حمله های شدیدتر بیماری می شوند.
در واقع بررسی های این دو محقق نشان داده است، تراز ماده آناداماید در
مغز آن دسته از افراد مبتلا به اسکیزوفرنی که همواره حشیش مصرف می کنند در
پائین ترین سطح قرار دارد.
این امر حاکی از آن است که سیستم تولید آناداماید در مغز این افراد
مختل شده است.
علمی. 346/2222/127 1418
