گزارش خبرگزاري فرانسه از دوران پس از فروپاشي اتحاد جماهير شوروي سابق

به نوشته این رسانه خبری غربی ، پس از یك سال اعتراضات و فلاكت اقتصادی، میخائیل گورباچوف 25 دسامبر 1991 از سمت رییس جمهوری كشوری كه قبل از آن به دلیل از هم گسیختگی جماهیرش از موجودیت دست كشیده بود، استعفا داد. در آن شب پرچم سرخ رنگ اتحاد جماهیر شوروی از كرملین پایین كشیده شد.

گزارش ایرنا از این رسانه خبری حاكی است كه آن زمان، پایان یكی از فوق العاده ترین امپراطوری ها در تاریخ جهان بود، امپراطوری كه آلمان نازی را شكست داده و نخستین انسان را به فضا فرستاده بود، اما در عین حال مسبب مرگ میلیون ها نفر در دوران حكومت سلسله وار رهبران مستبد خود بود.

فروپاشی اتحاد جماهیر شوروی منجر به استقلال 15 جماهیرش برای نخستین بار در تاریخ موجودیت آنها شد. این جماهیر با چالش دستیابی به یك هویت ملی و اقتصادی بادوام مواجه بوده اند.

روسیه كه برای نخستین بار در دوران مدرن از امپراطوری محروم شد، تلاش كرد تا خود را با وضعیت جدیدش به عنوان یك كشور مجزا وفق دهد و وضعیت ابرقدرتی را كه از دست داده بود با پایان جنگ سرد آن را آرزو كرد.

دو دهه پس از فروپاشی اتحاد جماهیر شوروی سابق، روسیه در ماه جاری صحنه نخستین موج اعتراضات قابل توجه مردمی از چند سال گذشته است به طوری كه دهها هزار نفر در اعتراض به نتایج انتخابات پارلمانی این كشور به خیابان ها آمدند.

دلتنگی برای اتحاد جماهیر شوروی سابق همچنان شدید است به طوری كه نتایج نظرسنجی اخیر انجام شده توسط مركز مستقل 'لوادا' نشان می دهد كه 53 درصد از روس ها از سقوط اتحاد جماهیر سوسیالیست شوروی متاسف هستند، هر چند كه این رقم از آمار 75 درصدی در سال 2000 كمتر است.

ناقوس مرگ اتحاد جماهیر شوروی سابق در روز بسیار سرد 8 دسامبر 1991 به صدا در آمد، زمانی كه بوریس یلتسین رییس جمهوری بخش روسی این فدراسیون با همتایان بلاروسی و اوكراینی اش بر سر جایگزینی اتحاد جماهیر سوسیالیست شوروی با لفظ مشترك المنافعی كه یك كشور نخواهد بود، به توافق رسید.

گورباچف به این توافق با خشم واكنش نشان داد، اما چاره ای جز موافقت با انحلال اتحاد جماهیر سوسیالیست شوروی و پست خودش نداشت. بدین ترتیب موجودیت اتحاد جماهیر شوروی در قانون بین الملل در 31 دسامبر 1991 پایان یافت.

یلتسین كه در سال 2007 درگذشت، در خاطراتش نوشت: ایده حكومت از مركز به قدری بد به خود لطمه زده بود كه جماهیر چاره دیگری جز انتخاب مسیر توسعه خودشان نداشتند.

با توجه به درجه بندی این رویداد، پایان اتحاد جماهیر شوروی به طور قابل توجهی با مسالمت مورد توافق قرار گرفت، اما سال ها پس از فروپاشی درگیری هایی رخ داد و صدها هزار نفر در جریان نبرد كشورهای به وجود آمده و جنبش های جدایی طلب بر سر مرزهای جدید كشته شدند.

جنگ داخلی در تاجیكستان، ارمنستان و جمهوری آذربایجان به وقوع نبرد هولناكی بر سر منطقه قره باغ ناگورنی منجر شد، كرملین دو بار علیه جدایی طلبان چچن جنگید و گرجستان درصدد سركوب تجزیه طلبان در آبخازیا برآمد.

هر یك از این نبردها در زمینه های بسیاری همچنان لاینحل است، تندروها ثبات تاجیكستان را مورد تهدید قرار می دهند، وضعیت قره باغ ناگورنی در بحبوحه نگرانی از وقوع جنگی تازه حل نشده است و منطقه قفقاز روسیه از طرف شورشیان هدف حمله قرار دارد.

در جریان تازه ترین درگیری های پس از دوران شوروی، روسیه تلاش نیروهای گرجستان در اوت 2008 برای پس گیری منطقه شورشی اوستیای جنوبی اش را سركوب كرد و آتش بس متزلزلی در منطقه برقرار شد.

برای روسیه كه همواره از زمان پیدایش اتحاد جماهیر شوروی، مركز آن بود، پذیرفتن فروپاشی این امپراطوری دشوار بود. تلاش ها در جهت اصلاحات لیبرال از نوع اصلاحات غرب در دوره ریاست جمهوری یلتسین به شدت غیرمحبوب بود و این كشور با روی كار آمدن ولادیمیر پوتین مامور سابق كا گ ب به گذشته بازگشت.

تنها اكنون پس از 12 سال حكومتی كه كنترل استبدادی یك رهبر شوروی را به نمایش گذاشت، قدرت پوتین با طغیان اعتراضات به چالش كشیده شده است. معترضان، مقامات روسیه را به تقلب در انتخابات پارلمانی متهم می كنند.

20 سال پس از فروپاشی اتحاد جماهیر شوروی، روسیه در سال 2011 متهورانه ترین تلاش ممكن برای استحكام بخشیدن مجدد به پیوندهای شكسته شده پس از این فروپاشی را به كار گرفت و 'اتحادیه یوراسیان' مورد حمایت پوتین كه شبیه اتحادیه اروپایی برای كشورهای شوروی سابق است، تاسیس شد.

این گزارش در ادامه حاكی است: آسیای مركزی توسط رهبران مستبد حكمرانی می شود به طوری كه برخی از آنها از سال 1991 از پست هایشان تكان نخورده اند. این منطقه برای اتخاذ سخت ترین تدابیر در مقابل خطر موج افراطگرایی در كشورهای مسلمان اما سكولارش آماده می شود.

قزاقستان 16 دسامبر متحمل بدترین كشتارها از زمان فروپاشی اتحاد جماهیر شوروی شد. 15 نفر در این روز در جریان درگیری ها بین پلیس و كارگران اعتصابی نفت كشته شدند. این مساله، نشان از خطر تنش های حل نشده اجتماعی دارد.

مترجمام**9109 **2047**