از جنگ جهانی دوم تاكنون، دلار ارز رایج در معاملات بین المللی بوده است. نظام 'پایه طلا' كه در كنفرانس 'برتون وودز' در سال 1944 میلادی ایجاد شد در سال 1971 به وسیله ریچارد نیكسون پایان یافته اعلام شد. دلیل فروپاشی برتون وودز به دلارهای انباشته شده ای در دست اروپاییان باز می گشت كه حاصل تولید و صادرات آنها به ایالات متحده بود و از ایالات متحده معادل طلای آن را طبق تعهد این كشور مطالبه می كردند. ناتوانی آمریكا در عمل به تعهد خود باعث شد كه رابطه طلا و دلار گسیخته شده و به حیات برتون وودز خاتمه داده شود.
با این حال سواستفاده از بازی با ارزش دلار ادامه یافت و در آخرین مورد آن كه از سال 2000 میلادی آغاز شده و همچنان ادامه دارد، آمریكا 50 درصد از ارش دلار كاسته است تا به قدرت رقابتی صنایع خود در برابر كشورهای رقیب كمك كرده باشد. این دامپینگ ارزی اعتراض شدید سایر كشورها را به دنبال داشته است.
**پیشتازی ایران در حذف دلار
---------------------------------
تصمیم جمهوری اسلامی ایران برای حذف دلار از تجارت خارجی یكی از اقدامات هوشمندانه و كارشناسانه ای است كه نه تنها می تواند تحریم های كشورهای غربی به ویژه تحریم بانك مركزی از سوی دولت آمریكا را خنثی سازد، بلكه ایران را نیز از بحران ارزی جهان در مورد دلار دور سازد. در همین راستا جمهوری اسلامی در روزهای آغازین سال نو میلادی طی مزاكراتی با چند كشور مصمم است كه اساس مبادلات اقتصادی و تجاری خود را نه دلار بلكه ارز ملی قرار دهد.
به عنوان نمونه در آغاز هفته جاری روسای جمهوری ایران و روسیه در گفت و گویی تلفنی بر گسترش حجم همكاری های اقتصادی و تجاری دو كشور و بر استفاده از ارز ملی و حذف دلار در این مبادلات تاكید كردند و آن را موجب افزایش حجم مبادلات دو كشور دانستند.
محمود احمدی نژاد با اشاره به توافق دو كشور مبنی بر انجام مبالات اقتصادی با ارزهای ملی گفت: عملیاتی شدن این توافق حجم مبادلات اقتصادی و تجاری ایران و روسیه را چندین برابر افزایش خواهد داد.
دیمیتری مدودف نیز با اشاره به افزایش بیش از پیش حجم روابط دو كشور در زمینه های اقتصادی، بر استفاده از ارز ملی و حذف دلار در مبادلات تجاری دو كشور تاكید كرد و گفت: ظرفیت های ایران و روسیه بسیار فراتر از حجم كنونی است و روسیه به دنبال ارتقای مناسبات دوكشور در تمامی زمینه ها و فعال كردن همه توافقات كمیسیون مشترك اقتصادی است.
اگرچه حذف دلار از معاملات از ایران شروع شد، اما این سونامی به كشورهای دیگر و حتی همپیمانان نزدیك آمریكا نیز رسیده است. كشورهای چین، ژاپن و ویتنام نیز به حذف دلار از معاملات تجاری روی آورده اند. ژاپن كه در تمام دوران پس از جنگ دوم مطیع آمریكا بوده است نیز به كاروان كشورهای مخالف دلار پیوسته است.
تصمیم به حذف دلار كه به كانون مباحث تحلیلگران و كارشناسان اقتصادی جهان تبدیل شده است، نگرانی قدرت های غربی و در راس آن ها ایالات متحده را در پی داشته، به طوری كه در اواخر سال گذشته میلادی باراك اوباما نسبت به سیاست های اقتصادی چین هشدار داد.
بر اساس گزارش بلومبرگ، مقام های ارشد ژاپن و چین در دیدار اخیر خود بر سر انجام مبادلات مستقیم ارزی بدون استفاده از دلار آمریكا به توافق رسیدند.
بر اساس این گزارش، دولت ژاپن طی بیانیه ای اعلام كرد از این پس مبادلات و معاملات ارزی بین یوان چین و ین ژاپن به صورت مستقیم و بدون استفاده از دلار آمریكا انجام خواهد شد.
این توافق موجب كاهش هزینه های مالی و ارزی شركت های چینی و ژاپنی خواهد شد و تاثیر مهمی بر تحولات بازارهای جهانی ارز خواهد داشت.
بر این اساس 'یوشیهیكو نودا' نخست وزیر ژاپن در دیدار با 'ون ژیابائو' نخست وزیر چین در شهر پكن تاكید كرد، بر اساس توافقات صورت گرفته با مقام های چینی قرار است ژاپن از سال آینده اوراق قرضه منتشر شده از سوی دولت چین را خریداری كند.
ائتلاف بین دومین و سومین اقتصاد بزرگ جهان درخصوص گسترش مبادلات ارزی در حالی است كه دو سال از بحران مالی و بدهی منطقه یورو می گذرد.
یك مقام رسمی ژاپن كه خواست نامش فاش نشود در این باره تاكید كرد كه دولت ژاپن از ابتدای سال آینده میلادی خریداری محدود اوراق قرضه چین را آغاز خواهد كرد. هنوز جزییات بیشتری در خصوص میزان و نحوه خریداری این اوراق اعلام نشده است.
كارشناسان اقتصادی بر این باورند كه با توجه به حجم گسترده مبادلات تجاری بین چین و ژاپن توافق امضا شده بین مقام های دو كشور از هر توافق دیگری در خصوص همكاری های ارزی مهم تر و بزرگتر بوده است.
'جان آزومی' وزیر دارایی ژاپن پیش از این تاكید كرده بود كه خریداری اوراق قرضه چین از سوی ژاپن به نفع هر دو كشور خواهد بود. چین و ژاپن بزرگترین ذخایر ارزی جهان را نیز در اختیار دارند.
دولت ژاپن معتقد است كه استفاده از مكانیسم مستقیم مبادله یوان در برابر ین، هزینه و ریسك نوسانات نرخ ارز را كاهش خواهد داد. حدود 60 درصد مبادلات تجاری دو كشور هم اكنون بر پایه دلار انجام می شود. چین بزرگترین شریك تجاری ژاپن به شمار می رود. چین بیش از 3 تریلیون دلار ذخایر ارزی بین المللی در اختیار دارد و ژاپن نیز بیش از 1.3 تریلیون دلار ذخایر ارزی دارد. تمایل به خرید اوراق قرضه چین محدود به ژاپن نیست و حتی اتریش نیز به تازگی تمایل خود را برای خریداری اوراق قرضه چین اعلام كرده است.
بانك های مركزی تایلند و نیجریه نیز اعلام كردند با توجه به بحران مالی منطقه یورو و كاهش نرخ بهره بانكی در اروپا و آمریكا قصد دارند اوراق قرضه یوان را خریداری كنند.
گرایش رو به افزایش كشورهای مختلف به حذف دلار، آینده این ارز و از آن مهمتر ایالات متحده را كه به مدت 60 سال از رانت بازی با ارزش دلار نهایت استفاده را برده است، تحت تاثیر قرار خواهد داد. این حركت جدید به حذف دلار محدود نشده و تمایل كشورها برای خرید اوراق قرضه ای غیر از اوراق قرضه آمریكا نشان می دهد كه جایگاه كلان اقتصاد آمریكا در معرض خطر قرار گرفته است.
پژوهش**9026**9123
گروه پژوهش هاي خبري - بازي طولاني مدت آمريكا با كارت ارزش دلار باعث از دست رفتن منافع كشورهاي ديگر شده و آنها را به اين نتيجه رسانده است كه دلار را از معاملات تجاري كنار بگذارند.
