..................................................
خبرگزاری جمهوری اسلامی 90/02/28
فرهنگی.داخلی.موزه
تبریز- موزه ها به عنوان نمایشگاهی برای دیدن آثار گذشتگان و میراث
فرهنگی یک کشور هستند که با رویکردی باستان شناسانه از زمان، مکان، انسان
و هر موضوع دیگری آثار و داشته های با ارزش ملت ها را برای
بازدیدکنندگان تبیین می کنند.
به گزارش ایرنا، موزه ها که در بردارنده میراث فرهنگی و معنوی گذشتگان
هستند، افتخارات ملت ها را برای بازدیدکنندگان به نمایش می گذارند، هیچ
هدف مادی را دنبال نمی کنند و به منظور اهداف مطالعاتی، آموزشی و کسب لذت
در معرض دید مردم قرار می گیرند.
بر این اساس انواع موزه ها به موزه های مردم شناسی، باستان شناسی،
اکوموزه ها، موزه های علمی، موزه های مفاخر و مشاهیر تقسیم بندی می شوند.
در این بین آذربایجان شرقی با 19 موزه در موضوعات مختلف و زمینه های
گوناگون تاریخ ملت ایران را در برداشته و می توان از آن به عنوان ویترینی
برای هویت و تاریخ ایران زمین نام برد.
سخن نگفتن از این موزه ها در هفته ای که به نام موزه نام گرفته کم لطفی
به این داشته ها و پتانسیل های گردشگری محسوب می شود ، موزه هایی که
هزاران اثر ارزشمند تاریخی و فرهنگی ایران کهن را در بر داشته و قدیمی
ترین اثر آن مربوط به هزاره هفتم قبل از میلاد از یافته های منطقه
خداآفرین در کلیبر است.
28 اردیبهشت ماه روز جهانی موزه نامگذاری شده و همه ساله نیز نام های
مختلفی به این روز داده می شود که امسال نیز عنوان 'موزه و خاطره '
نامگذاری شده است.
با توجه به نامگذاری این روز به این عنوان جای دارد که مروری بر کم و کیف
موزه های استان آذربایجان شرقی و نیز آثار و اشیای موجود در آنها بزنیم
و خاطره ای را از این موزه ها بر خاطرات خود بیفزاییم.
موزه آذربایجان:
تاریخچه ایجاد موزه شهر تبریز با عنوان 'موزه آذربایجان ' که از بزرگترین
موزه های کشور نیز به شمار می رود به حدود 50 سال قبل بازمی گردد که در
آن سالها تلاش های زیادی از جانب جمعی از فرهنگ دوستان این شهر برای راه
اندازی یک موزه جامع در تبریز صورت گرفت تا این که این تلاش ها در
اردیبهشت ماه 1337 نتیجه داد و موزه آذربایجان بنیان گذاشته شد.
ساختمان این موزه که در مرکز شهر تبریز قرار دارد براساس نقشه تنظیمی '
آندره گدار' باستان شناس و معمار معروف فرانسوی ساخته شده است و در آن
هزاران شی فرهنگی و هنری و ثبت شده تاریخی وجود دارد که از این نظر در
جمع گنجینه های مهم و با ارزش کشور جای گرفته است.
موزه آذربایجان از سه تالار مجزا در سه طبقه تشکیل یافته که طبقه زیرزمین
به نمایشگاه دایمی آثار هنری و نگهداری مجسمه های نفیس و ارزنده ای که
توسط مجسمه ساز شهیر تبریزی 'احد حسینی ' خلق شده اختصاص یافته و موضوع
این مجسمه ها نگاه عمیق هنرمند به سرگذشت انسان و خلق و خوی او در طول
تاریخ به خصوص در قرن بیستم میلادی است.
در طبقه همکف این موزه، بازدیدکنندگان شاهد یادگاری هایی از دوران پیش
از تاریخ و حکومت های پیش از اسلام ایران هستند و طبقه فوقانی موزه نیز
باستان شناسی ایران در دوران اسلامی را تا پایان عصر قاجار در خود جای
داده است که تالار سکه و مهرهای شاهان و فرمانروایان تاریخ ایران نیز در
همین طبقه قرار دارد.
از آثار بی نظیر و ارزشمند موجود در این دوره می توان به موبند طلایی
متعلق به هزاره نخست قبل از میلاد، جام طلای دوره هخامنشی، بشقاب های زرین
و سیمین دوره ساسانی، قفل رمزی مربوط به اواخر قرن ششم هجری و مجموعه ای
از چینی های دوران صفویه اشاره کرد.
موزه مشروطه:
ساختمان این موزه از زیباترین خانه های تاریخی تبریز است و بنای تاریخی
خانه مشروطه با معماری دوره قاجار در محله قدیمی راسته کوچه قرار گرفته و
نخستین مالک آن 'حاج مهدی کوزه کنانی ' بود.
این خانه در جنگ های 11 ماهه تبریز علیه نیروهای دولتی که منجر به پیروزی
مشروطه خواهان شد، ستاد فرماندهی و عملیات آزادیخواهان به شمار می رفت.
موزه مشروطیت در فضایی به مساحت یکهزار و 300 متر مربع در سال 1354 در
فهرست آثار ملی ثبت شده است. ویژگی های خاص معماری دوره قاجار، تزیینات
چشمگیر، به کارگیری نورگیر زیبا و چشم انداز موسوم به کلاه فرنگی با ستون
ها و سرستون های گچبری شده، پنجره های ارسی، درهای منبت کاری شده در اتاق
اصلی موسوم به طنبی و غلام گردش دور راه پله، هرکدام به نوعی ذوق و هنر
ایرانی را به نمایش گذاشته و آن را به یک نمونه منحصر به فرد تبدیل کرده
است.
در این موزه تمامی آثار و مدارک مربوط به مبارزات دوران مشروطیت به نمایش
گذاشته شده است، لوازم شخصی سران انقلاب مشروطه همچون ستارخان، اسناد،
فرمان ها و دست نوشته های مشروطه خواهان و نیز نیروهای دولتی در آن
دوران، مطبوعات آزادیخواه دوران مشروطه و بسیاری از آثار دیگر در این
مجموعه نگهداری می شود.
موزه قرآن کریم و کتابت:
بنای مسجد شاه طهماسب صفوی معروف به مسجد صاحب الامر تبریز مکانی است که
موزه قرآن کریم و کتابت را در خود جای داده است ؟ با توجه به قداست این
بنا و به دنبال بازسازی و انجام تغییرات لازم در آن، مسجد صاحب الامر به
موزه قرآن کریم و کتابت تبدیل شد.
در این موزه مجموعه نفیسی از نسخ قرآن مجید مربوط به ادوار مختلف تاریخ و
قطعات زیبایی از آثار خوشنویسان بنام ایران به نمایش گذاشته شده است.
علاوه بر این آثار قرآنی ارزشمند، نسخ خطی، انواع قلمدان های مینیاتوری،
ظروف چینی و سفالی مزین به آیات قرآنی و دیگر آثار و تصاویر بزرگان دینی
نیز دراین موزه نگهداری می شود که از ارزشمندترین اشیای موجود در موزه
قرآن کریم و کتابت تبریز، می توان به یک صفحه از قرآن کریم منسوب به دست
خط مبارک امام رضا (ع) که بر روی تکه ای از پوست آهو نوشته شده اشاره کرد
از آثار مهم دیگر این موزه نیز می توان به کتیبه سنگی خط میخی دوره ایلامی
، کوچک ترین قرآن خطی مطلا- که بدون استفاده از ذره بین قابل خواندن نیست،
جام شفابخش و لباس قسم منقوش به کل آیات قرآن کریم اشاره کرد.
همچنین آثاری از خوشنویسان بزرگ تبریزی مانند ملا عبدالباقی تبریزی استاد
خط ثلث، میرزا محمد شفیع تبریزی، میرزا طاهر خوشنویس از اساتید خط نسخ و
آثاری از محمد حسین تبریزی، علیرضا عباسی، علاء الدین بیک تبریزی، درویش
عبدالمجید و میر عماد حسنی را نیز در این موزه می توان دید.
موزه سنجش تبریز:
موزه سنجش در فضای دل انگیز خانه تاریخی سلماسی که مربوط به دوره قاجار
بوده و در بین آثار ملی کشور به ثبت رسیده دایر شده است.
ساختمان موزه و یا به عبارتی دیگر خانه سلماسی در سه ضلع حیات و در دو
طبقه بنا شده است که طبقه زیرزمین ضلع شمالی توسط پله ای به هشتی ورودی
نیز متصل است و حوضخانه نامیده می شود ، از دیگر قسمت های زیرزمین می
توان به مطبخ، انبار ارزاق و آب انبار اشاره کرد.
طبقه همکف داری طنبی های اصلی و جانبی در اضلاع شمالی، شرقی و غربی با
پنجره های اروسی است و بنا دارای تذهیب در کمره اتاق ها، شومینه ها و هم
چنین گچ بری های بسیار زیبا در سقف طنبی های شمالی و شرقی است.
انواع ابزار توزین مانند ترازوهای ظریف زرگری، قپان های بزرگ میادین بار
مربوط به قرون گذشته، سنگ وزنه ها، پیمانه های نفتی، وسایل مربوط به علم
نجوم مانند اسطرلاب و کره سماوی، ابزارهای سنجش مربوط به علم هواشناسی،
قطب نماها و ساعت های مربوط به سده های گذشته در موزه سنجش به نمایش
گذاشته شده اند.
در این موزه همچنین تنه درخت پنج میلیون ساله متعلق به دوره پلیوسن که از
دوران سنوزوییک آخرین دوره زمین شناسی است نگهداری می شود، جنس این درخت
با گذشت زمان طولانی تبدیل به سنگ سیلیسی شده و حالت فسیلی و سنگواره ای
پیدا کرده است.
از دیگر وسایلی که در این موزه با ارزش نگهداری می شود می توان به نمونه
نخستین نسل پمپهای بنزین دستی و پمپ دستی وارداتی به کشور اشاره کرد که
به وسیله مظفرالدین شاه قاجار 110 سال پیش، همزمان با وارد کردن نخستین
خودرو بنز شخصی به دربار ایران از فرانسه آورده شده است.
در این موزه همچنین اولین نمونه های آب سنج و روغن سنج اتومبیل، کنتور
برق، قطب نما، انواع ساعت های قدیمی و دوربین در معرض دید بازیدکنندگان
قرار گرفته است.
نخستین نوع ترازوی بیمارستانی برای سنجش وزن نوزادان نیز در موزه سنجش
تبریز نگهداری می شود، این ترازو 67 سال پیش در اوایل حکومت پهلوی از
انگلستان وارد ایران شد.
موزه قاجار تبریز:
این موزه از جمله جدیدترین موزه های تبریز است که در عمارت امیرنظام
گروسی در محله ششگلان این شهر جای گرفته است. این عمارت در زمان ناصرالدین
شاه بنا شده و در طول حکومت شاهان قاجار والیان آذربایجان همچون
امیرنظام گروسی، قایم مقام فراهانی و امیرکبیر در آن سکونت داشته اند.
این خانه در سال 1370 خریداری شده و پس از بازسازی در سال 1385 به عنوان
موزه قاجار به بهره برداری رسید. این مجموعه با زیربنایی بالغ بر یکهزار
و 500 مترمربع 11 تالار بزرگ را در خود جای داده است.
طبقه زیرزمین موزه شامل تالار سنگ، تالار اسلحه، تالار رجال و فرامین و تالار
معماری و شهرسازی است. طبقه نخست نیز تالارهای سکه، بافته، چینی، آبگینه،
فلزات، موسیقی و خاتم را شامل می شود.
همان گونه که از نام موزه نیز پیدا است موزه قاجار تبریز مجموعه ای از
آثار و اشیای تاریخی رجال، بزرگان، شاهان و شاهزادگان دوره قاجار را در
خود جای داده است و از آن جایی که شهر تبریز در طول 130 سال حکومت قاجار
به عنوان سومین شهر مهم کشور و محل ولایتعهدی ایران به شمار می رفت آثار
و اشیای مهم و ارزشمندی از این عصر در مورد شهر تبریز به جای مانده که به
مرور زمان خریداری و به این مجموعه منتقل می شود.
موزه زنده سفال:
موزه زنده سفال تبریز از دیگر گنجینه های تاریخی این شهر محسوب می شود که
از پنج بخش تشکیل یافته که اولین بخش شامل نمایشگاه دایمی از آثار
استادان برجسته سفالگری همچون عباس و احمد قابچی، استاد فریده تطهیری
مقدم و نیز دیگر هنرمندان سفالگر با خاک سفید در آن به نمایش گذاشته شده
است.
دومین بخش از موزه حوضخانه است که محل برگزاری نمایشگاه های موقت از آثار
شماره 362 ساعت 13:17 تمام
