..................................................
خبرگزاری جمهوری اسلامی 89/11/13
اقتصاد.راه ترابری.توسعه.ثبات مدیریت
سنندج - افق توسعه راههای کردستان پس از چند دهه عقب ماندگی در رشد کمی و
کیفی محورهای مواصلاتی این استان طی پنج سال گذشته با رونق طرحها و
افزایش اعتبارات عمرانی راه و ترابری روشن تر شده است که ثبات مدیریت کلان
و تداوم افزایش اعتبارات می تواند سبب تداوم این روند شود.
به دلیل در دسترس نبودن حمل و نقل دریایی و ریلی و کم رنگ بودن نقش حمل
و نقل هوایی، بررسی شبکه حمل و نقل جاده ای استان کردستان به عنوان
اصلی ترین زیربخش حمل و نقل استان اهمیت ویژه ای در برنامه ریزی های
توسعه ای این استان دارد.
بر اساس آمارهای سازمان راهداری و حمل و نقل جاده ای، بیش از 95 درصد
بار و مسافر کشور توسط سیستم حمل و نقل جاده ای حمل می شود که این میزان
در استان کردستان با توجه به نبودن سیستم حمل و نقل ریلی و اندک بودن
سهم حمل و نقل هوایی به بیش از 99درصد می رسد.
از مجموع بیش از 374 میلیون نفر مسافر حمل شده با سیستم حمل و نقل عمومی
دارای صورت وضعیت مسافری، نزدیک به 14 میلیون نفر آن مربوط به استان
کردستان است که سهمی معادل 7.3 درصدی را در مقیاس کشوری به خود اختصاص می
دهد.
در بحث حمل بار نیز، از مجموع بیش از 555 میلیون تن بار حمل شده در کشور،
تنها کمتر از 5.7 میلیون تن آن به مبداء استان کردستان است که سهمی حدود
3.1 درصد را شامل می شود.
البته در این آمارها، سهم استان از مسافر و بارهای ترانزیت داخلی یا
خارجی یعنی مسافر یا باری که مقصد و مبداء آن استان کردستان نیست ؟ اما از
شبکه حمل و نقل جاده ای استان کردستان بهره می برد، لحاظ نشده است.
از مجموع حدود 26 هزار کیلومتر راه شریانی کشور، 717 کیلومتر آن در استان
کردستان قرار دارد که معادل 8.2 درصد طول راه های شریانی کشور است.
این در حالی است که 320 کیلومتر دیگر از راه های اصلی و فرعی این استان
به رغم عدم احتساب در آمارهای سازمان راهداری و حمل و نقل جاده ای کشور
ماهیت عملکردی شریانی دارند.
محورهای -شریانی < راه های متصل کننده اصلی ترین نقاط تولید و جذب سفر و
عبوردهنده چهار پنجم تردد شبکه هستند و در واقع 75 درصد ترافیک شبکه بر
روی این محورهاست.
متاسفانه از مجموع 717 کیلومتر راه شریانی ثبت شده این اداره کل، فقط 330
کیلومتر آن استاندارد راه اصلی را دارد و مابقی دارای استاندارد هندسی
راه فرعی است.
در مجموع فقط 20 درصد راه های استان، استاندارد -راه اصلی < دارد و مابقی
دارای استاندارد -راه فرعی < است و نیازمند اختصاصی اعتبارات جهشی برای
جبران این عقب ماندگی انباشته است.
لازم به توضیح است از مجموع 717 کیلومتر راه شریانی مورد اشاره، 617
کیلومتر عملکرد ترانزیتی دارد و به ویژه نقش حساسی در ارتباط شمال-جنوب
غرب کشور ایفا می کند.
در واقع به غیر از محور شریانی دیواندره-بیجار-زنجان سایر محورهای شریانی
استان کردستان دارای عملکرد ترانزیتی است.
ارزش کلی شبکه راه های اصلی و فرعی استان کردستان در حال حاضر بیش از 9
هزار و 720 میلیارد ریال است که این سرمایه عظیم در طول چند دهه گذشته با
صرف اعتبارات و وقت فراوان ساخته شده و در حال حاضر نیازمند نگهداری است
با آن که آمارگیری ترافیکی در تمام محورهای استان انجام نشده است، اما
نصب دستگاه های تردد شمار ثابت با سنسورهای حلقه مغناطیسی در چند محور
استان، نشان دهنده آمار بالای تردد و در عین حال شتاب فزاینده رشد ترافیکی
محورهای مهم استان است.
به عنوان مثال میانگین تردد روزانه وسایل نقلیه واقعی در محور سنندج-
کرمانشاه ( مسیر رفت ) در اردی بهشت ماه سال 1388 معادل چهار هزار و 16
تردد است که با تسامح هم ارز با 16 هزار معادل سواری است که عدد در خور
توجهی است.
این نکته وقتی بیشتر جلب توجه می کند که بدانیم استاندارد هندسی مسیر
سنندج-کامیاران -فرعی < است و در واقع در حال حاضر این مسیر در پایین ترین
سطوح خود سرویس می دهد.
استان کردستان، دارای شش هزار و 39 کیلومتر انواع راه روستایی است که از
این میزان یک هزار و 893 کیلومتر آن آسفالته، دو هزارو 193 کیلومتر آن
شوسه و باقی به طول یک هزارو 958 کیلومتر خاکی است.
ارزش فعلی شبکه راه های روستایی استان کردستان،بر اساس قیمت های سال جاری
، معادل هشت هزار و 500 میلیارد ریال است که با احتساب 9 هزار و 720
میلیارد ریال ارزش راه های اصلی و فرعی ارزش کلی راه های این استان به
حدود 18 هزار میلیارد ریال بالغ می شود.
با عنایت به محدود بودن استان از طرف غرب به کشور عراق، راه های مرزی در
شهرستان های مریوان، سروآباد، سقز و بانه به طول 417 کیلومتر قرار دارند
که به دلیل کوهستانی بودن استان در ارتفاعات و نواحی مرتفع واقع شده اند.
هزینه نگهداری راه های اصلی و فرعی استان کردستان با احتساب ارزش فعلی
شبکه راه های اصلی و فرعی استان، که بیش از 9 هزار و 720 میلیارد ریال
است و -حداقل < و -کف < نیازهای سالانه راهداری راه های اصلی و فرعی، حدود
سه درصد ارزش این شبکه و معادل 290 میلیارد ریال است.
این در حالی است که مجموع اعتبارات سالانه اختصاص یافته به راهداری استان
از منابع مختلف استانی و ملی، آن هم با احتساب اعتبارات اختصاص یافته
برای نگهداری راه های روستایی، در بهترین شرایط به نصف این مبلغ نیز نمی
رسد.
همانگونه که محاسبه شد ارزش فعلی شبکه راه های روستایی استان،شش هزار 640
میلیارد ریال است که اگر فقط سه درصد ارزش این شبکه را مطابق
استانداردهای پذیرفته شده به موضوع نگهداری آن راه ها اختصاص دهیم به
سالانه حدود 200 میلیارد ریال اعتبار برای نگهداری مناسب راه های روستایی
نیاز است.
در حالی که حتی یک پنجم این مبلغ نیز تامین نمی شود و به همن دلیل راه
های روستایی ساخته شده، به ویژه راه های روستایی آسفالته در وضعیت خطر
قرار گرفته اند.
در این وضعیت نه تنها انجام اقداماتی اساسی نظیر رفع نقاط پرحادثه و
بهسازی های مقطعی با دشواری روبروست بلکه انجام بعضی از وظایف ذاتی این
اداره کل نظیر برف روبی و بازگشایی مسیر که ماهیت مدیریت بحران نیز دارند
با تنگناهای جدی اعتباری مواجه می کند.
در بخش رفع نقاط حادثه خیز بنا بر تعریفی که سازمان راهداری و حمل و نقل
جاده ای کشور ارایه نموده است ؟ نقاط یا مقاطعی که در آن، طی سه سال
حداقل چهار تصادف منجر به فوت، یا حداقل هفت تصادف منجر به جرح (یا
مجموع هفت تصادف منجر به فوت و جرح) و یا حداقل 10 تصادف (منجر به فوت و
جرح و خسارت ) رخ دهد تحت عنوان نقطه یا مقطع -پرحادثه < شناخته می شود.
بر اساس تعریفی که ارایه شد در شبکه حمل و نقل راه های اصلی و فرعی
استان کردستان 67 مقطع و 65 نقطه پرحادثه شناخته شده اند.
ایمن سازی هر یک از نقاط یا مقاطع پرحادثه مورد اشاره، بسته به نوع
عملیات مورد نیاز، به اعتباری بین دو تا 20 هزار میلیون ریال نیازمند است
و به این ترتیب، تنها برای رفع کامل نقاط پرحادثه راه های شریانی استان
نیاز به اعتباری معادل 700 تا یک هزار میلیارد ریال است.
برای رفع نقاط پرحادثه راههای استان کردستان با استقرار دولت نهم
اعتبارات برای نخستین بار روند صعودی به خود گرفت و در سال 86 حدود 27
میلیارد ریال ، در سال 1387 حدود 37 میلیارد ریال و در سال 1388 حدود 58
میلیارد ریال و در سال 89 تا فصل سوم سال معادل 58 میلیارد ریال در
اختیار اداره کل راه ترابری استان کردستان قرار گرفته است.
اصلاح پیچ -تفلی < در محور سروآباد-مریوان، سامان دهی ایست-بازرسی گردنه -
صلوات آباد< در محور سنندج-دهگلان، ادامه گردنه -درکه < و ایمن سازی پیچ -
آینه < در محور سنندج-کامیاران، احداث کنارگذر تونل دوم و دیوار -کچله < در
محور سنندج-کامیاران و اصلاح تقاطع -لنگریز< در محور سنندج-مریوان از
جمله پروژه های رفع نقاط پرحادثه مهم استان است.
به رغم اقدامات ارزنده ای که در طول سال های پس از انقلاب اسلامی و به ویژه
در پنج سال اخیر در زمان دولت نهم و دهم در خصوص بهسازی و آسفالت راه
های روستایی استان انجام شده است ؟ تنها حدود 31 درصد از راه های روستایی
استان آسفالته است که در مقایسه با شاخص 54 درصدی برخورداری کشور از راه
روستایی آسفالته به هیچ عنوان قابل پذیرش نیست و کردستان به لحاظ
برخورداری از راه روستایی آسفالته با محرومیت و عقب افتادگی انباشته
روبروست.
البته باید خاطر نشان کرد که بخش زیادی از همین میزان راه آسفالته
روستایی نیز طی پنج سال گذشته در استان کردستان احداث شده است.
از مجموع 117 هزار و 645 کیلومتر راه روستایی آسفالته و شوسه کشور، حدود
چهار هزارو 86 کیلومتر آن در کردستان قرار دارد که سهمی معادل 5.3 درصد
را شامل می شود.
در حال حاضر اداره کل راه و ترابری کردستان 212 پروژه را برای توسعه و
بهسازی راه روستایی در 10 شهرستان این استان در دست اجرا دارد که به لحاظ
تعداد در مقایسه با 139 پروژه سال 1388 افزایش 53 درصدی نشان می دهد.
با همت مضاعف و کار مضاعف مسوولان استانی و وزارتخانه در کمتر از دو سال
گذشته، بیش از 473 کیلومتر بر طول راه های روستایی استان کردستان افزوده
شده است که با کارهای انجام شده در 13 سال پیش از آن برابری می کند.
به عبارت دیگر میانگین آسفالت اجرا شده سالانه در دو سال اخیر 357 درصد به
نسبت میانگین چهار سال پیش از آن افزایش داشته است که این جهش بیش از
5.3 برابری در صورت استمرار سیاست های فعلی در سال های بعد نیز تداوم
خواهد داشت.
در پنج سال گذشته و به ویژه در دو سال اخیر، اعتبارات راه روستایی استان
کردستان از رشد به نسبت مناسبی برخوردار بوده و به عنوان مثال در سال
جاری با رشدی معادل 67 درصد از 305 میلیارد ریال سال 1388 به 511 میلیارد
ریال افزایش یافته است.
به گفته مدیر کل راه و ترابری کردستان با این حال جبران عقب ماندگی
انباشته توسعه و بهسازی راه های روستایی استان نیازمند افزایش مضاعف
اعتبارات و تداوم مساعدت مسوولان ارشد وزارتخانه است.
عطا الله قادری افزود: میانگین شاخص برخورداری راه های روستایی کشور از
راه آسفالته 54 درصد است و برای توسعه و بهسازی راه های روستایی کردستان
و رسیدن به میانگین فعلی کشوری به اعتباری معادل دو هزارو 740 میلیارد
ریال نیاز است.
وی گفت:به عبارت دیگر در صورتی که در طول برنامه پنجم توسعه، حدود 2740
میلیارد ریال ، به نرخ امروز، به استان کردستان اختصاص یابد نزدیک به 550
میلیارد ریال در سال که نزدیک به اعتبار دریافتی سال جاری است طی پایان
سال 1393 استان کردستان به میانگین فعلی کشور در شاخص برخورداری از راه
شماره 072 ساعت 10:28 تمام
