#
تهران ، ایرنا : 17 فروردین 1382 برابر با ششم آوریل 2003
آهنک رشد جمعیت ایران در دهه 55-65 با 92/3 درصد در سال بسیار شتاب
آلود بود، این پدیده در علم جمعیت شناسی به پدیده "افزایش زاد و والد" یا
"bomb baby " معروف است و در کشورهای مختلف در سالهای پس از جنک تجربه
شده است.
با اتخاذ سیاست تعدیل باروری و کنترل رشد جمعیت از اواخر سال 67 یعنی
چند ماه پس از خاتمه جنک تحمیلی واکنش مثبت و کم نظیر عامه مردم به این
سیاست و همچنین فشارهای تورمی ناشی از سیاستهای اقتصادی بتدریج از ابعاد
رشد جمعیت کشور کاسته شده و اکنون رشد جمعیت کشور بر حسب اعلام و برآورد
سازمان مدیریت و برنامه ریزی به حدود 4/1 درصد در سال رسیده است.
با وجود کاهش رشد جمعیت در سالهای اخیر، پیامدهای ناشی از ازدحام جمعیت
دهه اول انقلاب همچنان دامنگیر جامعه است، ورود متولدین این دهه به سن
تحصیل، بحران فضا و امکانات آموزشی را به همراه داشت، کلاسهای 50، 60 نفره
و مدارس چند نوبته از ویژگیهای دوران تحصیل این نسل بود.
اکنون این نسل به سن کار و ازدواج رسیده، بیکاری گسترده مشکل دیگری است
که این نسل باید با آن دست و پنجه نرم کند، در زمینه ازدواج نیز گفته می
شود این نسل با مسایلی چون پدیده مضیقه ازدواج برای دختران متولد دهه اول
انقلاب روبرو خواهد شد. برخی نیز احتمال افزایش شدید باروری در سالهای
آینده را مطرح می کنند و معتقدند با رسیدن متولدین دهه اول انقلاب به سن
باروری بار دیگر با افزایش زاد و ولد مواجهه خواهیم شد.
"حبیب الله زنجانی"، جمعیت شناس و استاد دانشگاه در گفت و گو با ایرنا
در خصوص روند رشد جمعیت ایران در سالهای آینده گفت: ایران در آینده پدیده
ازدحام جمعیت دهه 60 را تجربه نخواهد کرد.
وی افزود: برور پدیده ازدحام جمعیت نیازمند دو پارامتر اصلی است، یکی
فزونی تعداد زنان در سن باروری در دو گروه سنی 20 24- و 25 29- ساله که
ما این پارامتر را داریم و پارامتر دیگر سطح باروری بالا یا حداقل ثابت
ماندن سطح باروری است.
وی اضافه کرد: واقعیت این است که سطح باروری در ایران بشدت کاهش پیدا
کرده و این روال در آینده تقلیل پیدا خواهد کرد، با این سطح باروری پایین
فزونی تعداد زنان در دو گروه سنی مزبور نخواهد توانست به شدت تعداد زاد و
ولد را افزایش دهد.
زنجانی گفت: رشد جمعیت در پنج سال آینده به دلیل ورود دختران متولد دهه
اول انقلاب به سن باروری افزایش خواهد یافت، ولی این افزایش جزیی و از
حدود 2/0 درصد در سال تجاوز نمی کند.
وی در مورد مضیقه ازدواج برای دختران دهه اول انقلاب و متناسب نبودن
تعداد دختران در سن ازدواج با پسران از نظر سنی گفت: این وضع بیشتر به یک
مساله کاذب جمعیتی می ماند و تصور نمی رود که به صورتی که عنوان شده در
آینده مصداق پیدا کند.
زنجانی گفت: در حال حاضر بیش از 94 درصد زنان 35 39- ساله و 96 درصد
زنان 45 40- ساله ازدواج کرده هستند و با این عمومیت بسیار بالای ازدواج و
کاهش تفاوت سنی زوجین در ایران مضیقه ازدواج زنان به دلایل جمعیت شناسی
قابل طرح نیست.
وی افزود: درصد تجرد قطعی برای زنان در اروپا بین 12 تا 15 درصد است در
حالیکه این رقم در ایران از 2 درصد تجاوز نمی کند.
به گفته زنجانی، بررسیهای انجام شده در سال 80 نشان می دهد، 6/1 درصد
زنان گروه سنی 45 49- ساله هرگز ازدواج نکرده اند و این رقم در مورد مردان
5/0 درصد است، که تفاوت چندانی با ارقام 30 یا 40 سال پیش ندارد و
تغییرات اندک آن نیز ریشه در مسایل فرهنگی و اجتماعی است و به نحوه نگرش
زنان و مردان به زندگی و ازدواج مربوط می شود.
191
