هنرهای دستی جلوه هایی از شکوه هنرمندان آذربایجان غربی را نمایش می دهند

هنرهای دستی جلوه هایی از شکوه هنرمندان آذربایجان غربی را نمایش می دهند ....................................................................
ارومیه، خبرگزاری جمهوری اسلامی 25/02/86 داخلی.فرهنگی.هنرهای دستی.
آذربایجان غربی، از دیرباز بعنوان یکی از کانونهای آفرینش هنرهای دستی و از قطبهای مهم خلق زیبایی های هنری، در کشور بوده است.
هم اینک این استان با دربرگرفتن اقوام مختلف و تنوع منحصر به فرد دینی، مذهبی، قومی و همجواری با چندین کشور در زمینه صنایع دستی با مخلوقات بسیار متنوع هنری، جایگاه ویژه ای دارد.
هنرهای دستی آذربایجان غربی که با تفکر و خلاقیت مردم دورانهای گذشته و با سعی و تلاش مردان و زنان زحمتکش تولید شده اند، مظاهری از دوران طلایی گذشته، آداب و رسوم، اندیشه، مذهب، خلق اجتماعی و شیوه معیشت گذشتگان و معاصرین را به نمایش گذاشته و می گذارند.
استان آذربایجان غربی بعنوان کانون هنرهای مختلف از جمله منبت، مشبک، پیکرتراشی، سنک تراشی، ریزه کاری، شیشه گری و انواع دیگری از هنرهای متنوع همواره آثاری را به جهان هنر عرضه کرده که با استقبال مردم روبه رو شده است.
امروزه با پیشرفت صنعت و رشد ابزار ماشینی، هنرهای دستی می رود که به بوته فراموشی سپرده شود.
قلمزنی به عنوان نمونه از هنرهای دستی روزگاران نه چندان دور این استان بود که بر روی مس و برنج کار می شد، ولی امروز سراغی از آن نمی توان گرفت.
هنر مسگری نیز که اکنون فقط یادی از ایام قدیم را با خود به دوش می کشد، زمانی در منازل و جوامع کاربرد فراوان داشت، ولی اینک در بازار مسگرهای شهرهای مخلتف استان، دیگر صدای چکش صنعتگران بر مس را نمی شنویم.
هنرمندان و کارشناسان فرهنگی، صنایع دستی موجود آذربایجان غربی را در دو گروه عمده یعنی صنایع مرتبط با چوب و صنایع مرتبط با الیاف دسته بندی می کنند.
جدا از این دو گروه، صنایع دستی دیگری نیز در این استان وجود دارد که بصورت پراکنده در نقطه نقطه این استان، زمینه هنرنمایی هنرمندان و صنعتگران چیره دستی را فراهم کرده اند.
از جمله هنرهای رایج دستی که هنوز در این استان عرصه برای ابراز وجود دارد، می توان به هنرهای منبت، معرق، مشبک، ریزه کاری، خراطی، تذهیب و طراحی اشاره کرد.
از هنرهایی که روزگاری در این استان محلی برای عرض اندام داشتند ولی غبار زمانه، آرام آرام، گرد فراموشی بر پیکر آنها می پاشد، هنر حصیربافی، سبدبافی، سیاه چادربافی، نمدبافی، نقاشی روی چوب و چاقوسازی را می توان نام برد.
هنرهایی نیز در این استان وجود داشتند که امروزه نشانه هایی از آنها را فقط می توان در گنجینه ها (موزه ها) مشاهده کرد که نمونه هایی از این هنرهای دستی شامل مسگری، قلم زنی، پیکرتراشی روی سنک، قفل سازی ، شیشه گری فوتی و سفالگری است.
با این وجود آذربایجان غربی، هنوز مردان و زنانی دارد که با انگشتان خلاق و مبتکرشان، وقتی به خلق اثری بدیع می رسند، حیرت بیننده را در نگاه به آثار خلق شده شان، تجربه می کنند.
کار روی چوب از هنرهایی است که در استان آذربایجان غربی قدمتی دیرینه دارد و هنوز هم رتبه اول را در کشور بخود اختصاص می دهد.
مسافری نیست که به آذربایجان غربی بیاید و اثری چوبی در قالب معرق یا منبت و یا ریزه کاری را به همراه نبرد.
ریزه کاری و نازک کاری بر روی چوب، یکی از گسترده ترین صنایع دستی مرتبط با کاربرد چوب در استان است و در شهرهای مختلف بویژه ارومیه کارگاههای متعددی در این زمینه وجود دارد.
این هنر، مبتنی بر کاربرد تکه های مختلف چوب در ساخت اشیا و لوازمی چون شکلات خوری، قندان، تخته نرد، قاب عکس، جعبه کارت و چنگال، عصا حتی میز و صندلی و غیره است.
از دیگر هنرهای رایج دستی در آذربایجان غربی می توان به کنده کاری چوب (منبت ) و پیکرتراشی چوبی اشاره کرد که هنوز بصورت هایی این هنر دستی در این استان وجود دارد.
سازهای ایرانی و طنین صدای فرحبخش آنها وسوسه آثاری خوش نوا و زیبا را به ذهن و دل هنرمندان می اندازد که این امر زمینه ساز شکل گیری هنری به نام ساخت سازهای سنتی در این استان شده است.
درگوشه و کنار این استان هنوز استادان زبردستی در این زمینه وجود دارند که با خلاقیتها و ابداعات خود به یاری نوازندگان خوش ذوق می شتابند تا موسیقی سرشار ایران همواره جاودان بماند.
معرق روی چوب از دیگر هنرهای این استان است که شامل اجرای یک طرح با استفاده از تنوع رنگی چوبهای مختلف می باشد.
هرچند این هنر دستی از جمله رشته های وارداتی به این استان است اما وجود درختان متنوع و فراوان مزید علت شده تا این رشته در آذربایجان غربی رشد داشته باشد.
از نمونه های متعدد دیگر صنایع دستی در آذربایجان غربی می توان به ورنی بافی که در روستاهای این استان تولید می شود اشاره کرد.
ورنی نوعی گلیم دست بافت است که نقش و نگار و تنوع رنک بسیار زیبای آن آمیختگی روح هنرمند را با طبیعت بکر استان به نمایش می گذارد.
بافت ورنی بصورت یک رویه است و در بافت آن از گره استفاده نمی شود، همچنین در پودهای آن از پنبه و گاهی نیز از الیاف ابریشم استفاده می شود.
نقش شاملو از مشهورترین نقشهای بافته شده ورنی در آذربایجان غربی است.
فرش بافی از ماندگارترین هنرهای دستی مردم آذربایجان غربی، بخصوص زنان و دختران روستایی این استان است که ظرایف و زیبایی های بکار گرفته شده در آن، باعث شده شهرتی جهانی پیدا کند.
این هنر دیرین ایران، هنری است که هزاران سال با شگفت انگیزی خاص خودش مونس تنهایی قالی بافان هنرمند آذربایجان غربی بوده است .
بیشترین درصد شاغلین صنایع دستی آذربایجان غربی نیز در این هنر جای می گیرند و با انگشتان هنرآفرین شان طرحهایی چون ریزماهی خوی، ماهی افشار تکاب و سه ترنج مهاباد را خلق می کنند.
فرش هنرمند تکابی که به نام مشهور و منحصر به فرد فرش افشار شهرت دارد در نزد جهانیان در زمره برجسته ترین آثار هنری ایرانیان به حساب می آید.
قالی در دستگاهی که به نام (دار) مشهور است بافته می شود، آنچه به قالی اهمیت می دهد مواد اولیه طبیعی مانند ابریشم، پشم و پنبه و نقوش بسیار زیبا و معروف آنست.
قالی معروف ماهی یا هراتی که در شهرستان خوی بافته می شود نیز شهرت جهانی و زیبایی منحصر به فردی دارد.
در این خصوص کارشناسان صنایع دستی می گویند اگرچه مشکلات زیادی در مقابل رشد هنرهای دستی وجود دارد، ولی با مدیریت به موقع و حمایت از تولید کنندگان می توان دوباره دوران طلایی گذشته را بازیافت.
سرپرست معاونت صنایع دستی سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری آذربایجان غربی در مصاحبه با خبرنگار ایرنا می گوید: برنامه های حمایتی دولت از این صنعت شامل اقدام به برگزاری دوره های آموزش رایگان در اکثر شهرستانهای استان می باشد که این مراکز در سال جاری به چهارده مرکز افزایش می یابد.
محمد عبدالی می افزاید: علاوه بر این برگزاری نمایشگاههای مختلف در سراسر استان که بدون هزینه ای برای تولیدکننده ایجاد می شوند می تواند برنامه حمایتی از صنایع دستی تلقی شود.
وی اضافه می کند: همچنین در راستای تقویت صنایع دستی با استفاده از تسهیلات بنگاه های کوچک زود بازده، پارسال برای بیش از دو هزار و 571 نفر شغل و درآمد ایجاد شده است.
عبدالی گفت: برای جلوگیری از زوال و نابودی هنرهای فراموش شده نیز این سازمان در تلاش، برای شناسایی و حمایت از این هنرهاست.
همچنین این سازمان در جهت علمی کردن این صنایع در استان اقدام به ایجاد مرکز آموزشی علمی و کاربردی صنایع دستی در شهرستان ارومیه کرده که از نظر تجهیزات و امکانات در کشور بی نظیر است.
هم اکنون دررشته های هنرهای چوبی و نقاشی ایرانی دانشجویانی در این مرکز مشغول تحصیل هستند و برنامه هایی نیز برای ایجاد رشته های مختلف دیگری در دست اقدام است.
در کنار اینها استان آذربایجان غربی به داشتن هنرمندانی همچون استاد شیرزاد مصطفی زاده و حیدر عیاری در هنر ریزه کاری، استاد دیرند و عباسی در ساخت سازهای سنتی، استاد درویش زاده، خداپسند و دولت خواه در هنر منبت کاری، استاد منوچهر قهرمانی و ایل دوستی در هنر پیکرتراشی و استاد افشار، اکبری و خانم یوسفی و هزاران هنرمند دیگر می بالد که هریک به تنهایی دنیایی از هنر و مهارت را دارند.
عبدالی همچنین از مسوولان اجرایی و نهادها می خواهد در احیای هنر صنایع دستی گامهایی موثر بردارند.ک/4 7126/581/587 شماره 048 ساعت 57:11 تمام انتهای پیام E25.11-57-36