اخترشناسان برخورد و ادغام چهار کهکشان عظیم را رصد کردند
........................................................
تهران،خبرگزاری جمهوری اسلامی 17/05/86
خارجی.علمی.نجوم.
اخترشناسان موفق به مشاهده یکی از بزرگترین برخوردهای کیهانی
شده اند که در آن چهار کهکشان غول پیکر با یکدیگر برخورد کرده و ادغام
شدند.
به گزارش پایگاه خبری بی بی سی، گروهی از اخترشناسان با استفاده از
تلسکوپهای فضایی اسپیتزر و چاندرا و همچنین تلسکوپهای زمینی این برخورد
را رصد کردند.
انتظار می رود نتیجه نهایی این فرآیند پیدایش یک کهکشان فوق العاده
عظیم باشد که بزرگی آن تا ده برابر کهکشان راه شیری باشد.
جزئیات این کشف در "نامه های نشریه اخترفیزیکی" چاپ شده است.
این رصد نادر تصویری بی سابقه از چگونگی شکل گیری عظیم ترین کهکشان های
کیهان ارایه می کند.
برخورد یا ادغام کهکشان ها حادثه ای غیرعادی نیست. برخورد یک کهکشان
بزرک و چند کهکشان کوچکتر که "ادغام فرعی" خوانده می شود، قبلا ثبت شده
است.
اخترشناسان همچنین ادغام های "عمده" میان چند جفت کهکشان با ابعاد
مشابه را مشاهده کرده اند.
اما تا امروز هیچ ادغام عمده ای میان چند کهکشان بزرک مشاهده نشده
بود.
کنت راینز از مرکز هاروارد-اسمیتسونین برای علوم اخترفیزیک در شهر
کمبریج در آمریکا گفت: "این اولین موردی است که من از آن خبر دارم. تا
به امروز هیچکس از یک ادغام چهارطرفه به من خبر نداده است."
دکتر راینز این تصادم را به برخورد "چهار کامیون ماسه به یکدیگر که
شن ها را به هر طرف پرت می کند" تشبیه کرد.
برخورد این چهار کهکشان در جریان مطالعه خوشه های عظیم کهکشانی شامل
ده ها تا صدها کهکشان مشاهده شد.
تلسکوپ اسپیتزر یک توده غیرعادی بزرک از نور که ناشی از تجمع چهار
کهکشان بیضوی در خوشه CL0958+4702 در فاصله پنج میلیارد سال نوری از
زمین بود را شناسایی کرد.
دکتر راینز گفت: کهکشان هایی که در قلب خوشه هایی از این دست قرار
دارند بزرگترین کهکشان ها در سراسر کیهان هستند.
وقتی فرآیند ادغام کامل شد، کهکشان عظیمی که در نهایت به جا می ماند
یکی از بزرگترین کهکشان ها در جهان خواهد بود. این پدیده نحوه تشکیل
کهکشان ها را نشان می دهد.
کلیه کهکشان های حاضر در این برخورد جزو کهکشان های "بزرک" طبقه بندی
شده اند. سه عدد از آنها تقریبا به اندازه کهکشان راه شیری هستند و
بزرگترین آنها تقریبا سه برابر راه شیری است.
تحلیل این توده نورانی - ناشی از ادغام - مشخص کرد که متشکل از
میلیاردها ستاره است که در جریان تصادم به هر سو پرت شده و به حال خود
رها شده اند. حدود نیمی از ستارگان این توده بعدا به داخل کهکشان ها
بازخواهند گشت.
به نظر می رسد کلیه ستارگان مورد مطالعه در این ادغام در سه میلیارد
سال نخست پس از انفجار بزرک شکل گرفته باشند. اما ادغام در حدود 9
میلیارد سال پس از انفجار بزرک روی داده است.
این نکته که کهکشان های بزرک حاوی تعداد کثیری ستارگان کهن هستند
زمانی برای یک نظریه محبوب درباره چگونگی تشکیل کهکشان ها - مدل سلسله
مراتبی - مشکل ساز بود.
این مدل می گوید ساختارهای کوچکتر طی ادغام های مکرر به ایجاد
ساختارهای بزرگتر تبدیل می شوند. براساس این مدل، بزرگترین کهکشان ها باید
محل تولد ستارگان باشند و در نتیجه ستارگان آنها باید جوان باشد.
یکی از راه حل های این مشکل توسل به ایده ادغام های "غنی از گاز" یا
" خالی از گاز" است. در ادغام های غنی از گاز، کهکشان آکنده از گازی
است که احتراق آن باعث تشکیل ستارگان تازه می شود.
اما در ادغام های خالی از گاز، هیچ ستاره تازه ای شکل نمی گیرد.
به این ترتیب ادغام های خالی از گاز یکی از راه های تشکیل کهکشان های
بزرک بدون تشکیل ستارگان تازه است.
در واقع، رصدها با کمک اسپیتزر نشان می دهد گاز عنصری ناموجود در
ادغام چهار کهکشان مزبور است که احتمالا علت اینکه در آن فقط ستارگان کهن
پیدا می شود را توضیح می دهد.
محققان علاوه بر اسپیتزر، از رصدخانه فضایی اشعه ایکس چاندرا برای
اندازه گیری جرم خوشه های عظیمی که این ادغام در آن اتفاق می افتد
استفاده کرد.
در این مطالعه همچنین از رصدخانه های زمینی MMT و WIYN که هر دو در
شهر توسان آریزونا قرار دارند استفاده شد.
علمی./1584/1786
شماره 157 ساعت 15:57 تمام
