کشف فوران کوه آتشفشان در زیر یخهای قطب جنوب
#
تهران،خبرگزاری جمهوری اسلامی 30/10/86
خارجی.علمی.قطب جنوب.
دانشمندان می گویند یک کوه آتشفشانی قدرتمند در زیر صفحه یخ غرب قطب
جنوب که حدود دو هزار سال پیش فوران کرده است ممکن است امروزه هم فعال
باشد.
این کشف سوالاتی را در مورد ذوب یخها در این قاره مطرح می کند.
به گزارش خبرگزاری فرانسه از پاریس، این انفجار که در درجه بندی مقیاس
جهانی قدرت آتشفشانی، "شدید" تا "فاجعه بار" رتبه بندی شده است شکاف عظیمی
در صفحه یخ پدیده آورد و تلی از خاکستر را تا ارتفاع 12 هزار متر در
آسمان پراکند.
بیشتر بخشهای قطب جنوب از نظر فعالیت زمین شناسی پایدار است. اما بخش
غربی آن که روی شکافی در پوسته زمین قرار دارد و باعث فعالیت آتشفشانی
گاه و بیگاه می شود، در حاشیه ساحلی قطب جنوب واقع شده است.
این اولین شواهد دال بر وقوع یک انفجار در زیر صفحه یخ است. صفحه یخ
قطب جنوب لایه ای آب منجمد است که ضخامت آن در برخی قسمتها به صدها متر
می رسد و بیشترین ذخایر آب شیرین جهان را در خود نگه داشته است.
محققان سازمان نقشه برداری قطب جنوب انگلیس BAS این کشف را بی نظیر
توصیف کردند.
این یافته ها در نشریه "Geoscience Nature" منتشر شده است.
این کشف محدوده آتشفشانی را در قطب جنوب 500 کیلومتر وسعت می بخشد و
و این سوال را مطرح می کند که آیا این آتشفشان یا آتشفشانهای دیگر زیر
یخچالها باعث ذوب یخ ها و در نتیجه بالا آمدن سطح آب دریاها شده اند؟
این کوه آتشفشانی در کوههای هادسن قرار دارد که حدود سال 207 قبل از
میلاد (بعلاوه یا منهای 240 سال ) فوران کرد.
شواهد بدست آمده مربوط به نقشه برداری ژئوفیزیک آمریکا و انگلیس است
که در سال 2004 و 2005 با استفاده از رادار اعماق زیر صفحه یخ بررسی شد
تا نقشه زمین زیر آن تهیه شود.
این محققان در منطقه ای به وسعت 23 هزار کیلومتر مربع متوجه بازتاب های
غیرعادی راداری شدند.
این علایم نشانه وجود لایه ضخیمی از خاکستر، سنک و شیشه است که از
سیلیس گداخته تشکیل شده و بیانگر فوران کوه آتشفشانی است.
با توجه به اینکه حجم این مواد 31/0 کیلومتر مکعب است، شدت فوران
آتشفشانی در شاخص انفجار آتشفشانی VEI بین سه تا چهار تعیین شده است.
بطور مقایسه شدت انفجار آتشفشانی کوه سنت هلن در سال 1980 در این
شاخص نمره پنج و کوه پیناتوبو در سال 1991 نمره شش را بدست آورده اند.
محققان معتقدند این فوران آتشفشانی بزرگترین انفجار در قطب جنوب طی
10 هزار سال گذشته بوده است.
این انفجار حفره بزرگی در صفحه یخ ایجاد کرد و تلی از خاکستر و گاز
را تا ارتفاع 12 کیلومتر در فضا پراکند.
این انفجار در نزدیکی جزیره یخچالی پاین رخ داده است. حرکت صفحه یخ
در این منطقه به سمت دریا طی دهه های اخیر به طور هشداردهنده سرعت گرفته
است.
دیوید وگان استاد BAS می گوید امکان دارد گرمای آتشفشان این حرکت را
سرعت بخشیده باشد. او تاکید می کند درحال حاضر گرمایش زمین محتمل ترین علت
برای این پدیده است.
گرمای آتشفشانی نمی تواند کوچک شدن یخچالهای غرب قطب جنوب را توضیح
دهد. ذوب این یخچالها هر ساله 2/0 میلی متر سطح آب دریاها را بالا می برد.
این تغییر گسترده به احتمال زیاد نشات گرفته از گرم شدن آبهای اقیانوس
دارد.
علمی 1786**1584**
