آلودگی هوا معضلی برای کلان شهرها (قسمت اول )
#
تهران،خبرگزاری جمهوری اسلامی
داخلی.علمی.گزارش.آلودگی هوا. 23/10/85
گزارش از: مهری میردریکوند
صنعت مدرن امروز با تولید گازها و ذرات آلوده معلق در هوا فضایی برای
نفس کشیدن باقی نمی گذارد و استشمام هوای پاک را که همواره مایه شادمانی
زندگی بشر بوده است، به آرزویی دست نیافتنی تبدیل می کند.
آلودگی هوا همواره در شرایط بحرانی خود منجر به مرک و میر انسانها
شده است از آن جمله در یک تجربه تلخ، طی یک هفته آلودگی هوا در دسامبر
1952 در شهر لندن حدود 4700 نفر جان خود را از دست دادند که بیشتر آنان
مبتلایان به بیماریهای قلب و ریه و افراد مسن بودند.
منابع آلودگی هوا شامل منابع آلوده کننده طبیعی و منابع محیطی هستند
که از جمله مهمترین آنها می توان از گرده های گیاهان، توفان های شن و ماسه،
فعالیت آتشفشانها و آتش سوزی جنگل ها نام برد.
اما مشکل آلودگی هوای کلان شهرها ناشی از وسایل نقلیه و کارخانجات
صنعتی است که جزو منابع زاییده از فعالیتهای انسانها محسوب می شود.
امروزه وسایل نقلیه موتوری مشکل اساسی در افزایش آلودگی هوا به شمار
می روند. این وسایل دی اکسید نیتروژن و ذرات آلی غیر قابل تجزیه تولید
می کنند که تحت اشعه خورشید به "ازن" که مهمترین آلاینده هوا است تبدیل
می شود.
* تعریف آلودگی هوا
آلودگی هوا یعنی افزایش میزان گازهای سمی و ذرات ریز جامد و مایع در
هوا در غلظت هایی که تهدیدکننده سلامتی هستند.
* مهمترین آلاینده های هوا
"ذرات جامد" (matter particulate)،این ذرات از سد دفاعی طبیعی بدن
عبور می کنند و به طور عمقی به ریه ها نفوذ کرده و باعث تشدید آسم و اختلال
عملکرد ریوی می شوند.
"ازن"،این گاز از واکنش های شیمیایی در جو و تحت تاثیر نور آفتاب
تولید می شود و محرک قوی سیستم تنفسی است.
دی اکسید نیتروژن، منواکسید کربن ، سرب، دی اکسید گوگرد، سولفات ها
و سولفیدهیدروژن،آکرولئین Acrolein و دیوکسین از دیگر ذرات آلوده کننده
هوا هستند.
آکرولئین باعث تشدید آسم و دیوکسین باعث تشدید اختلال در تکامل جنین و
افزایش خطر سرطان می شود.
* تاثیر آلودگی هوا بر سلامت
دکتر "مسعود موحدی" رییس انجمن آسم و آلرژی در گفت و گو با خبرنگار
علمی ایرنا با بیان اینکه آلودگی هوا در دراز مدت می تواند برای انسان
کشنده باشد گفت آلودگی هوا باعث تحریک مجاری هوایی و تشدید آسم می شود به
اینصورت که هر چه میزان ازن هوا بیشتر باشد، افراد بیشتری مبتلا به آسم
می شوند.
تماس دراز مدت با آلودگی هوا باعث بروز برونشیت مزمن و اختلالات تنفسی
می شود.
به گفته رییس انجمن آسم و آلرژی ایران آلودگی هوا با گازهای ناشی از
سوخت موتورهای دیزلی و صنایع سنگین در بروز سرطان ریه موثر است.
همچنین آلودگی هوا باعث مرک و میر حیوانات شده و برای گیاهان مضر
است و علاوه بر آن باعث افزایش عفونت های تنفسی می شود.
دکتر موحدی می گوید کودکان و سالمندان دو گروهی هستند که بیش از سایر
افراد در معرض خطرات ناشی از آلودگی هوا قرار دارند.
کودکان به دلایلی نسبت به بزرگسالان بیشتر در معرض خطر آلودگی هوا قرار
می گیرند از جمله این دلایل، کودکان و شیرخوارگان با سرعت بیشتری تنفس
می کنند و این باعث تماس بیشتر با مواد آلوده کننده هوا می شود. کودکان
بیشتر تنفس دهانی دارند که به این ترتیب فیلتر بینی که قسمتی از آلودگی
هوا را می گیرد نمی تواند بطور موثر عمل کند.
آلودگی هوا باعث تحریک انسداد راههای هوایی و تشدید آسم می شود و بر
رشد و نمو سیستم عصبی، تنفسی و ایمنی و غدد داخلی تاثیر می گذارد که این
امر می تواند خطر سرطان را در سال های بعدی زندگی افزایش دهد.
* آلودگی در محیطهای بسته
رییس انجمن آسم و آلرژی ایران با اشاره به اینکه آلودگی هوا در دو
دسته آلودگی های هوا در فضای باز و آلودگی های هوا در فضای بسته تقسیم
بندی می شود افزود از جمله آلودگی های فضاهای بسته آلودگی ناشی از دود
سیگار است.
دکتر موحدی اضافه کرد آلودگی ناشی از دود سیگار تاثیر بسیار منفی در
سلامت انسان دارد به اینصورت که شیوع آسم در افرادی که در معرض این دود در
فضای بسته قرار دارند 4/2 برابر است.
سایر آلاینده های فضای بسته شامل دود مواد غذایی، دود وسایل گرمازا،
آلودگی ناشی از وسایل و دستگاه های موجود در محیطهای کاری شامل دستگاه
پرینتر و کپی، مانیتورها و سایر دستگاه ها است.
فوق تخصص آسم و آلرژی یادآور شد در برخی مواقع آلودگی محیطهای باز
به فضای بسته وارد می شود که این امر باعث ایجاد آلرژی هایی از جمله ایجاد
قارچ در فرد می شود.
به گفته دکتر موحدی با توجه به اینکه بیشترین وقت مردم یعنی از 24
ساعت حدود 22 ساعت آن، در محیطهای بسته (محیط کار یا منزل ) سپری می شود و
با توجه به نفوذ آلودگی فضای باز به فضای بسته محل کار یا منزل و توام
شدن با آلودگی های محیطهای بسته، بیشترین مرک و میرهای متعاقب آلودگی
هوا در فضاهای بسته رخ می دهد.
آلاینده های محیطهای باز شامل آلاینده های طبیعی شامل آلودگی ناشی از
سوختن جنگلها و درختان ، آتشفشانها و آلاینده های دست ساز بشر شامل دود
کارخانجات صنعتی، کارگاه ها و اتومبیل ها است.
دو سوم آلاینده های فضای باز ناشی از دود اگزوز اتومبیل ها است که این
دودها در فصول سرد سال که جریان جابجایی هوا کمتر است در سطح وسیع تراکم
می یابد و منجر به بروز بیماری های تنفسی در انسان می شود.
همین تجمع و تراکم آلاینده ها در سطح زمین با توجه به اینکه باعث
عدم تخلیه مواد آلاینده به خارج از محیط تنفسی می شود، مرک و میر انسانها
را به دنبال دارد.
این آلاینده ها شامل ذرات گرد و غبارمعلق در هوا، ترکیبات گاز گوگرد،
نیتروژن، گوگرد، ازن، سرب و سایر آلاینده های موجود در هوا است.
دکتر موحدی می گوید این آلاینده ها هر کدام می تواند منجر به بروز مشکلاتی
در انسان شود به عنوان مثال آلاینده هایی همچون گوگرد و نیتروژن و ذرات
گرد و غبار بر بیشترین تاثیر را بر دستگاه تنفسی دارند.
اثرات این آلاینده ها بسته به طول مدت تماس و غلظت آلودگی، سلامت فرد را
تهدید می کند.
افرادی که بیشتر در معرض این تهدید قرار دارند شامل کودکان،
سالمندان، زنان باردار، افراد مبتلا به بیماری های ریوی، قلبی، کلیوی و
کبدی هستند که سیستم ایمنی بدن آنها در مواجهه با آلاینده ها آسب پذیرتر
است.
دکتر موحدی گفت تنفس در هوای آلوده منجر به بروز مشکلاتی در فرد می شود
و نیاز به مصرف دارو و بستری شدن در بیمارستان وجود دارد و در مواقعی هم
که آلاینده زیاد باشد مشکلات حادتری ایجاد می شود و مواقعی نیز به مرک و میر
منجر خواهد شد.
بیشتر میزان مرک و میر ناشی از آلودگی هوا در شهر لندن بود که منجر
به مرک تعداد زیادی از مردم در سال 1952 شد.
(ادامه دارد)
علمی/1920/1786
