ابعاد و نتایج فقهی معاملات فارکس تشریح شد
..................................................
خبرگزاری جمهوری اسلامی 90/01/21
اقتصاد.بورس.فارکس
تهران- دبیر کمیته فقهی سازمان بورس و اوراق بهادار، درخصوص مسائل فقهی
معاملات فارکس گفت: شکل ساده معاملات فارکس از نظر شرعی اشکالی ندارد، زیرا
تمام شرایط معامله را دارد و شرطی که مخالف شرع باشد، قید نشده است.
گزارش روز یکشنبه ایرنا از پایگاه اطلاع رسانی بازار سرمایه (سنا)،
سیدعباس موسویان ادامه داد: اگر این نوع معامله از طریق اینترنت نیز
انجام گیرد و تمام شرایط معامله در آن رعایت شود، به طور شرعی جایز است.
**شکل ساده معاملات فارکس
وی ادامه داد: شکل ساده بازار فارکس، بازاری است که در آن ارزهای مختلف
مانند دلار، یورو، پوند، ین وغیره در مقابل هم معامله می شوند.در این
بازار یک ارز را در مقابل ارز دیگری خرید و فروش می کنند.
موسویان تصریح کرد:به بیانی دیگر فردی که دارای سرمایه است زمانی که
احساس می کند ارزش یک دلار درحال افزایش است آن را خریداری می کند و با
برعکس هنگامی که احتمال کاهش آن را می دهد به فروش دلار خریداری شده خود
می پردازد.از مابه التفاوت قیمت خرید و فروش سود می برد و در مواردی که
پیش بینی او اشتباه بود ، متضرر می شود.
دبیر کمیته فقهی سازمان بورس و اوراق بهادار با بیان اینکه چنین معامله
ای از سابق بین مردم مرسوم بوده ، افزود: افراد صاحب سرمایه یا خود به
چنین معامله ای اقدام می کردند یا صرافی را به عنوان وکیل یا عامل خود
قرار می دادند و از او می خواستند در مقابل حق العمل معین (اجرت ) چنین
معامله ای را برای آنان انجام دهد و سود و زیان از آن صاحب سرمایه باشد.
**شکل جدید معاملات فارکس
دبیر کمیته فقهی سازمان بورس و اوراق بهادار ادامه داد: این در حالی است
که آنچه امروزه به عنوان بازار فارکس در اینترنت مطرح است، شکل ساده خود
را از دست داده و فعالان این بازار، به جای خرید و فروش واقعی ارز به
معاملات صوری و مجازی می پردازند که از نظر شرعی دارای اشکالاتی است و موجب
حرمت و عدم جواز این نوع معاملات می شود.
**انواع مختلف فعالیت در فارکس
موسویان با اشاره به اینکه معاملات رایج فارکس امروزه به صورت های مختلف
انجام می گیرد، گفت: یکی از مهم ترین روش ها آن است که برخی از کسانی که
خود را در محیط اینترنت به عنوان کارگزار بازار فارکس معرفی می کنند و
پایگاه یا وبلاگی به این نام برای خود ایجاد کرده اند، دارای هویت مشخص
واقعی نیستند و هدف آنها از این کار کلاهبرداری است.
وی اظهارداشت: این گروه با تبلیغات گسترده و با فریب مردم سرمایه آنان را
جمع کرده و ممکن است برای مدتی نیز سود بپردازند، اما پس از مدتی اسم و
رسم خود را از محیط اینترنت بر می دارند، به طوری که مال باخته،هیچ راهی
برای استیفاء حق خود ندارد و همه سرمایه خود را از دست می دهد.
دبیر کمیته فقهی سازمان بورس و اوراق بهادار تاکید کرد: روشن است که این
گروه از معاملات فارکس نامشروع است.
وی به اشاره گروه دوم ، افزود: کسانی هستند که خود را در محیط اینترنت به
عنوان کارگزار فارکس معرفی می کنند و دارای هویت مشخصی هم هستند و در
پایگاه اینترنتی، معاملات سفارش شده توسط صاحب سرمایه را روز به روز در
صفحه مخصوص او نمایش می دهند و فرد نیز به این گمان که گزارش واقعی است
به آنان اطمینان می کند.
موسویان ادامه داد: اما درحقیقت این صفحه اینترنتی یک نمایش صوری بیش
نبوده و واقعیت ندارد و آنان اموال سرمایه گذار را در جای دیگری مثل
قاچاق وغیره سرمایه گذاری کرده اند.
وی تصریح کرد: این نوع از معاملات فارکس نیز به طور قطع شرعی نیست، زیرا
سود حاصله هیچ مبنای معامله واقعی ندارد و صرفا برخواسته از بازی با
اعداد و صفحه مجازی در اینترنت است.
دبیر کمیته فقهی بورس و اوراق بهادار خاطرنشان کرد: گروه سوم کسانی هستند
که خود را درمحیط اینترنت به عنوان کارگزار بازار فارکس معرفی می کنند و
چه بسا دارای هویت مشخصی هم باشند و در بازار ارز نیز فعالیت می کنند،
اما نوع معاملاتشان شرعی نیست این گروه به جای خرید و فروش واقعی ارز
اقدام به معاملات صوری آتی ارز می کنند.
وی افزود: برای مثال، یک طرف متعهد می شود یک میلیون یورو را در مقابل
یک میلیون و 500 هزار دلار بفروشد و دیگری متعهد به خرید می شود با این
فرض که هیچ یک قصد جدی خرید یا فروش یورو یا دلار را ندارند بلکه در پایان
روز کاری، بر اساس قیمت های جدید تسویه نقدی می کنند. به این معنا که
اگر قیمت یورو افزایش داشت فروشنده آتی مبلغی را به خریدار می پردازد و
اگر قیمت یورو کاهش داشت، خریدار آتی مبلغی را به فروشنده می پردازد.
موسویان تاکید کرد: گاهی اصلا معامله آتی نیز در کار نیست، بلکه قرارداد
روی تفاضل قیمت هاست ؟ به این بیان که دو طرف قرارداد، یک میلیون واحد
تفاضل قیمت دلار با یورو منعقد می کنند ؟ به این معنا که اگر تفاضل قیمت
ها بیشتر شد این طرف به اندازه یک میلیون برابر تغییرات قیمت به دیگری
بپردازد و اگر تفاضل قیمت ها کمتر شد آن طرف به اندازه یک میلیون برابر
تغییرات قیمت به دیگری بپردازد.
وی افزود: روشن است که چنین معاملاتی مبنای شرعی ندارد و درآمد حاصل از
آنها نیز نوعی شرط بندی و اکل مال به باطل است.
وی گفت: گروه چهارم کسانی هستند که خود را در محیط اینترنت به عنوان
کارگزار فارکس معرفی می کنند و چه بسا دارای هویت مشخصی هم باشند و به
طور حقیقی هم معامله ارز انجام دهند، اما در ضمن قرارداد خود با صاحبان
سرمایه شروطی مطرح می کنند که آن شروط خلاف شرع است، برای مثال شرط می
کنند زمان هایی که معامله ای در کار نیست سرمایه را به صورت ربوی به بانک
یا موسسه ای قرض داده و بهره دریافت کنند.
دبیرکمیته فقهی سازمان بورس و اوراق بهادار تاکید کرد: در همه صورت،
معاملات فارکس به گونه ای طراحی شده که سود بردن یک طرف همیشه با ضرر طرف
دیگر رقم می خورد، یعنی یا قیمت ارز مورد معامله بالا می رود یا پایین می
آید و در هر حالت یا این طرف سود می برد و آن طرف ضرر یا بالعکس است.
موسویان تصریح کرد: در این شرایط، تنها کسی که در هر صورت سود می برد،
کارگزار فارکس است که درصد خود را از هر قراردادی می گیرد؟ بنابراین به
صورت طبیعی در این بازار تنها افراد بسیار حرفه ای می توانند سود ببرند و
غالب ایرانیانی که وارد این بازار شده اند در کوتاه مدت بعد از چند
معامله کل سرمایه شان را از دست داده اند.
وی گفت: در همه موارد معاملات فارکس، بخش قابل توجهی از سرمایه های ملی از
کشور خارج شده و درصد کمی از آن به عنوان سود به کشور برمی گردد و از
این جهت نیز خلاف قوانین کشور بوده و آسیب جدی بر اقتصاد ملی می زند.
موسویان در پایان افزود: تذکر این نکته نیز ضروری است که برخی با مطرح
کردن شکل ساده معاملات فارکس درصدد گرفتن مجوز فقهی هستند در حالی که
امروزه این نوع از معاملات فارکس بسیار اندک است و شکل رایج آن که در سطح
وسیعی در اینترنت وجود دارد، شکل باطل فارکس محسوب می شود.
اقتصام ** 1601**9141
شماره 044 ساعت 13:50 تمام