دستورالعمل اجرایی نحوه انجام معاملات اوراق بهادار در فرابورس تصویب شد

دستورالعمل اجرایی نحوه انجام معاملات اوراق بهادار در فرابورس تصویب شد # تهران ، خبرگزاری جمهوری اسلامی 88/06/10 اقتصاد.بورس.فرا بورس هیات مدیره سازمان بورس و اوراق بهادار دستورالعمل اجرایی نحوه انجام معاملات اوراق بهادار در فرابورس ایران را تصویب کرد. به گزارش ایرنا و به نقل از پایگاه اطلاع رسانی بازار سرمایه (سنا)، این دستورالعمل در اجرای ماده 5 آئین نامه اجرایی قانون بازار اوراق بهادار، بنابر پیشنهاد شرکت فرابورس ایران، در 20 فصل، 123 ماده و 27 تبصره به تصویب هیات مدیره سازمان بورس و اوراق بهادار رسید. بر اساس این دستورالعمل، جلسات رسمی معامله انواع اوراق بهادار در فرابورس، به استثنای روزهای تعطیل رسمی در روزهای شنبه لغایت چهارشنبه هر هفته از ساعت 9 صبح آغاز و در ساعت 12 ظهر همان روز خاتمه می یابد و انجام معاملات در خارج از جلسه معاملاتی با تصویب هیات مدیره سازمان و طبق شرایط تعیین شده توسط آن، امکان پذیر خواهد بود. براساس این گزارش، فرابورس می تواند ساعات شروع و خاتمه و طول جلسه معاملاتی را در صورت بروز اشکالات فنی در سامانه معاملاتی تغییر دهد. همچنین معاملات اوراق بهادار در فرابورس به ترتیب در بازار اول، بازار دوم ، بازار سوم و بازار اوراق مشارکت انجام خواهد شد و مراحل انجام معاملات در این بازار به ترتیب شامل پیش گشایش، مرحله گشایش، مرحله حراج پیوسته، مرحله حراج ناپیوسته و مرحله معاملات پایانی است که در معاملات فرابورس حسب مورد از تمام یا تعدادی از مراحل فوق جهت انجام معامله استفاده می شود. هیات مدیره فرابورس باید مراحل انجام معامله در هر بازار را مشخص و حداقل سه روز کاری قبل از اعمال، به اطلاع عموم برساند. در این دستورالعمل به انواع سفارشات نیز اشاره شده که طبق آن سفارش محدود order Limit( (, سفارش با قیمت باز (order Market(, سفارش باز- محدود ( order limit to Market(, سفارش به قیمت گشایش (,)order opening on Market سفارش متوقف به باز (order loss Stop( و سفارش متوقف به محدود ( stop order limit( است که این سفارش ها به صورت سفارش دو طرفه (order ,Cross سفارش دو بخشی (order Iceberg(, سفارش انجام و ابطال (kill amp; fill(, سفارش همه یا هیچ (Non or All( انجام می شود. بر اساس این دستورالعمل اعتبار زمانی سفارش ها نیز شامل سفارش روز (,)Day سفارش جلسه (Session(, سفارش بدون محدودیت زمانی (Cancel Till Good(, سفارش مدت دار (Date Till Good( و سفارش زمانی (Validity Sliding( است. البته اولویت سفارش ها در سامانه معاملات بر حسب نوع سفارش به شرح سفارش با قیمت باز و باز- محدود، سفارش به قیمت گشایش و سفارش محدود خواهد بود.
براساس این دستورالعمل، فرابورس موظف است با اعلام سازمان، نماد معاملاتی ورقه بهادار را در مواردی مانند حداقل یک روز قبل از برگزاری مجامع عمومی صاحبان سهام و قبل از برگزاری جلسه هیات مدیره ای که طی آن مقرر است درخصوص اختیارات تفویض شده توسط مجمع عمومی فوق العاده در خصوص افزایش سرمایه تصمیم گیری شود، تغییر با اهمیت در اطلاعاتی که قبلا توسط شرکت یا ناشر اوراق بهادار پذیرفته شده در فرابورس ارائه شده است ، عدم اظهار نظر یا اظهار نظر مردود حسابرس نسبت به صورت ها و اطلاعات مالی و حداقل یک روز قبل از مواعد پرداخت سود و سررسید نهایی انواع اوراق مشارکت و گواهی سپرده ، متوقف کند. نمادهای معاملاتی که با اعلام سازمان متوقف می شوند صرفا با اعلام سازمان قابل بازگشایی هستند. البته فرابورس باید دلیل توقف نماد معاملاتی را حداکثر تا پایان روز کاری توقف نماد معاملاتی ، اطلاع رسانی کند. همچنین فرابورس مکلف است حداقل 15 دقیقه قبل از بازگشایی نماد معاملاتی مراتب را به اطلاع عموم برسان ـد. دامنه نوسان روزانه قیمت در بازار اول، دوم و اوراق مشارکت فرابورس نیز 5 درصد برای اوراق فاقد بازارگردان است که در صورت وجود بازارگردان، دامنه مذکور، طبق قرارداد بازارگردانی تعیین می شود. نمادهای معاملاتی در بازار سوم مشمول دامنه نوسان روزانه قیمت نیست. از سوی دیگر معاملات عمده در بازاری مجزا که به همین منظور در سامانه معاملاتی ایجاد شده است، انجام خواهد شد که در این معاملات دامنه نوسان قیمت و محدودیت حجمی اعمال نمی شود. بر این اساس، درخواست عرضه سهام یا حق تقدم سهام کمتر از پنج درصدسرمایه پایه نیز حداقل تا ساعت 10 صبح روز کاری قبل از عرضه باید در دبیرخانه فرابورس ثبت و در صورت تطبیق اطلاعیه عرضه با مقررات به تشخیص مدیرعامل فرابورس، بایدحداکثر تا ساعت 12 ظهر همان روز اطلاع رسانی شود. همچنین فرابورس مکلف است نماد معامله عمده را حداکثر تا یک ساعت پس از شروع جلسه معاملاتی باز کند و در عین حال حداقل تغییر قیمت مجاز هر سفارش در معاملات عمده مانند بازار عادی است. مدیر عامل فرابورس می تواند براساس وضعیت بازار، حداقل تغییر قیمت مجاز هر سفارش را برای جلسه معاملاتی بعد تغییر دهد، لیکن باید قبل از شروع جلسه معاملاتی بعد، مراتب را به اطلاع عموم برساند. از سوی دیگر هر کارگزار تنها می تواند از یک خریدار، سفارش خرید دریافت و در رقابت شرکت کند ، اما در یک معامله عمده نمی تواند همزمان در دو سمت عرضه و تقاضا فعال باشد. کارگزار فروشنده مکلف است در صورت ثبت سفارش خرید در سامانه معاملاتی با قیمت پایه یا بیشتر از آن قبل از 5 دقیقه پایانی جلسه معاملاتی، اقدام به عرضه کند. عرضه توسط کارگزار فروشنده تنها در صورتی امکان پذیر است که از زمان ثبت بهترین سفارش خرید در سامانه معاملاتی حداقل 3 دقیقه گذشته باشد بنابراین عدم رعایت ضوابط این ماده از سوی کارگزار خریدار یا فروشنده تخلف محسوب شده و فرابورس مکلف است موضوع را جهت بررسی به مرجع رسیدگی به تخلفات کارگزاران ارجاع دهد. در صورتی که تخلفات کارگزار خریدار یا کارگزار فروشنده مانع انجام معامله شود، متخلف مکلف به پرداخت یک درصد ارزش معامله به قیمت پایه به عنوان خسارت به طرف مقابل خواهد بود. در معاملات عمده شرایطی، کارگزار خریدار در صورتی مجاز به ورود سفارش به سامانه معاملاتی است که معادل 3 درصد ارزش سهام یا حق تقدم سهام موضوع معامله براساس قیمت پایه را به صورت نقد یا ضمانت نامه بانکی بدون قید و شرط از مشتری دریافت و حسب مورد به حساب شرکت سپرده گذاری مرکزی واریز یا به این شرکت تحویل دهد و تاییدیه شرکت مزبور را مبنی بر اخذ تضامین مربوطه به فرابورس ارایه کند. این در حالی است که کارگزار خریدار مکلف است حداکثر 9 روز کاری پس از انجام معامله، نسبت به تسویه حصه نقدی معامله از طریق پایاپای شرکت سپرده گذاری مرکزی اقدام نماید و مستندات لازم جهت تنظیم سند تسویه خارج از پایاپای حصه غیرنقدی را حداکثر 8 روز کاری بعد از انجام معامله به فروشنده ارایه کند. کارگزار فروشنده مکلف است پس از دریافت مستندات لازم جهت تنظیم سند تسویه خارج از پایاپای و حداکثر 9 روز کاری پس از انجام معامله، نسبت به ارایه سند تسویه خارج از پایاپای به فرابورس و شرکت سپرده گذاری مرکزی اقدام نماید. در صورت واریز حصه نقدی و ارایه سند تسویه خارج از پایاپای به شرکت سپرده گذاری مرکزی حداکثر 9 روز کاری بعد از انجام معامله، ثبت معامله در سیستم معاملاتی حداکثر تا پایان روز کاری بعد انجام خواهد شد. معاملات بلوک نیز در این بازار در نماد معاملاتی بازاری مجزا از نماد معاملاتی بازار عادی در سامانه معاملات انجام می شود که معاملات بلوک به روش حراج ناپیوسته و هر 5 دقیقه یکبار برگزار می شود. قیمت مرجع روزانه برای بازار معاملات بلوک، معادل قیمت مرجع همان روز بازار عادی است. در خصوص عرضه های اولیه نیز این عرضه ها منوط به پذیرش و درج اوراق بهادار براساس دستورالعمل پذیرش و افشای کامل اطلاعات مطابق با دستورالعمل افشای اطلاعات ناشران و سایر مقررات مربوط به فرابورس است. هیات پذیرش روش عرضه اولیه اوراق بهادار را براساس پیشنهاد فرابورس تعیین می کند به طوریکه فرابورس به روش ثبت سفارش مطابق دستورالعملی خواهد بود که به پیشنهاد هیات مدیره فرابورس به تصویب هیات مدیره سازمان می رسد. در این بازار عرضه اولیه به صورت حراج نیز وجود دارد که قبل از عرضه اولیه به روش حراج، هیات مدیره فرابورس به تعیین حداقل تعداد سهام جهت عرضه در روز عرضه اولیه، حداقل تعداد سهام که عرضه کننده باید به صورت تدریجی پس از عرضه اولیه، عرضه کندو مهلت زمانی آن و محدودیت خرید هر ایستگاه کاری و یا هر کد مالکیت اقدام کند. کارگزاران پس از اعلام اطلاعات عرضه عمومی سهام توسط فرابورس نسبت به اخذ درخواست خرید از متقاضیان اقدام خواهند کرد که بر این اساس کارگزار فروشنده موظف است حداقل پس از 10 دقیقه از زمان گشایش نماد اقدام به عرضه سهام کند. کارگزاران خریدار نیز نباید بیش از سهمیه مجاز خود اقدام به خرید سهام کند در صورت خرید بیش از سهمیه مجاز توسط کارگزاران در عرضه اولیه، مدیر عامل فرابورس می تواند خریدهای بیش از سهمیه یا کل خریدهای کارگزاری در عرضه اولیه را ابطال کند. در خصوص معاملات حق تقدم خرید سهام نیز این دستورالعمل تاکید کرد دارنده گواهینامه حق تقدم خرید سهام که مایل به فروش حق تقدم خود است در دوره پذیره نویسی به شرکت های کارگزاری مراجعه و نسبت به تکمیل درخواست فروش و تحویل گواهینامه حق تقدم خرید سهام به کارگزاری، اقدام می کند. برای خریدار حق تقدم خرید سهام در فرابورس، گواهینامه نقل و انتقال حق تقدم صادر خواهد شد و معاملات دست دوم بر مبنای گواهینامه مذکور انجام می شود. براساس ماده 63 ، گواهینامه نقل و انتقال صادره برای خریدار حق تقدم سهام در فرابورس در صورتی که خریدار راسا نیز دارای حق تقدم خرید سهام جداگانه باشد، نشان دهنده کل حق تقدم های خریدار خواهد بود. در این حالت، کارگزار پس از دریافت گواهینامه حق تقدم صادره از طرف شرکت، اقدام به تحویل گواهینامه نقل و انتقال به خریدار می کند. ناشر همچنین موظف است حداکثر ظرف 5 روز کاری پس از پایان مهلت پذیره نویسی دارندگان حق تقدم، ضمن جمع آوری اطلاعات و مبالغ واریزی دارندگان حق تقدم، تعداد و مشخصات حق تقدم استفاده نشده را به شرکت سپرده گذاری مرکزی اعلام نماید. در هر صورت مسئولیت اعلام مشخصات افرادی که از حق تقدم خود استفاده ننموده اند و تعیین تعداد آن به عهده ناشر است. شرکت سپرده گذاری مرکزی نیز تمام حق تقدم های موضوع ماده 66 فوق را به یک کد معاملاتی منتقل می نماید و تعداد و کد معاملاتی حق تقدم استفاده نشده را به ناشر، سازمان و فرابورس اعلام می کند. در ضوابط کلی معامله در بازار سوم فرابورس سه نوع عرضه یکجای اوراق بهادار، عرضه خرد اوراق بهادار و پذیره نویسی اوراق بهادار انجام می شود.
درخواست های تکمیل شده عرضه در کمیته عرضه فرابورس مورد بررسی قرار می گیرد. کمیته عرضه مراتب موافقت یا عدم موافقت با عرضه را ظرف مدت حداکثر 7 روز کاری پس از ارائه درخواست های تکمیل شده به فرابورس، به کارگزار متقاضی عرضه ابلاغ می کند. در عرضه یکجا در بازار سوم ، دامنه نوسان قیمت و محدودیت حجمی در خصوص