هنر سوزن دوزی بلوچ نیازمند توجه بیشتر است
#
زاهدان ، خبرگزاری جمهوری اسلامی 16/04/1380
سوزن دوزی بلوچستان هنری باسابقه است که از آن به عنوان سند هویت و
موجودیت زنان بلوچ یاد می شود.
این هنر یکی از رودوزیهای منحصر به فرد کشور به حساب می آید و رشته ای
برخوردار از ظرافت دوخت و تنوع رنگها است که نشانگر ذوق، سلیقه، سنت و
هنر زنان بلوچ محسوب می شود.
سوزن دوزی به گونه ای با زندگی روزمره زنان بلوچستان آمیخته شده که هر
دختر بلوچ از سنین چهار یا پنج سالگی به موازات آموختن اصول خانه داری هنر
سوزندوزی را نیز می آموزد.
زن بلوچ اغلب مقداری سوزن، نخ و پارچه در جیب دارد و هر جا می نشیند
مشغول سوزندوزی است لذا هنر آنان در هر خانه ای در سیستان و بلوچستان
مشاهده می شود.
تمامی زنان بلوچ چه آنها که در سیستان و بلوچستان و چه افرادی که در
پاکستان و افغانستان سکونت دارند از سوزن دوزی برای تزیین لباسهایشان
و البسه منزلشان استفاده می کنند.
کارشناسان می گویند این هنر به تدریج از حیطه تنک اولیه خود که منحصر به
تزیین لباسهای زنان بلوچ بود خارج شده و فراگیری آن به وسایل تزیینی شامل
کوسن ، رومیزی، روتختی، سجاده، سفره عقد و آباژور رسیده است.
هنر سوزندوزی بیشتر در شهرستان ایرانشهر و نیکشهر در نواحی " چانف،
شهریارنج، گوانکا، مته سنک، پیپ و هریدوک " و نیز شهرستان خاش در نواحی
" ایرندگان و مارندگان " رواج دارد.
پارچه های فاستونی، نساجی، ایران برک، گاندی و پنبه ای از جمله پارچه هایی
است که برای سوزن دوزی از آنها استفاده می شود و نخهای مورد نیاز آن نیز
از کشور پاکستان وارد می شود که به " نخ دمسه " مشهور است.
سوزن دوزی اکنون به سه گروه پرکار، میان کار و کم کار تقسیم می شود.
دوردوزی (انتقال طرح بر روی پارچه )، پرودوزی (ظریف دوزی )، پریواردوزی،
گراف دوزی (آسان تانکه یا افغانی دوزی ) و آیینه دوزی از فناوری دوخت این
هنر به شمار می آید.
نقش و نگارهای به کار رفته در این هنر برگرفته از زندگی عامیانه مردم
است و موتیفهای اصلی نقش و نگارهای سوزن دوزی از ذهن هنرمند سرچشمه
می گیرد.
الگو و خاستگاه این نقوش ذهن و تخیل هنرمند، گلها و گیاهان، ابزار و
وسایل زندگی ، عناصر طبیعت (ماه و خورشید) و حیوانات منطقه است.
طرحهای تاری، گل، حاشیه ای یا اطراف گل از انواع طرحهای به کار رفته در
هنر سوزن دوزی بلوچ هستند.
از رنگهای مورد علاقه سوزندوزان بلوچ می توان به قرمز تیره (قرمز سهری )،
سبز تیره، زرد، سفید، نارنجی و بنفش اشاره نمود.
هنرمندان بلوچ بیش از هر شکل هندسی از مثلث یا سه گوش به دلیل قابلیت فوق
العاده اش در شکل پذیری استفاده می کنند.
به گزارش مدیریت صنایع دستی سیستان و بلوچستان 16 مرکز سوزندوزی در سطح
این استان مشغول فعالیت هستند.
این مراکز در شهرستانهای ایرانشهر، نیکشهر، خاش، سراوان و زاهدان فعال
و به تولید انواع سوزن دوزیهای بلوچی می پردازند.
براساس آمارهای موجود 4000 نفر از صنعتگران سوزن دوزی در 50 روستای
سیستان و بلوچستان به این کار مشغول هستند.
درآمد زنان بلوچ از این حرفه با سه ساعت کار روزانه بطور متوسط بیش از
75 هزار ریال در ماه است.
گسترش صنایع دستی، ایجاد فرصتهای شغلی و کسب درآمد به ویژه برای زنان و
دختران و جلوگیری از مهاجرت روستاییان به شهرها از جمله مزیتهای توسعه
هنر سوزن دوزی در سیستان و بلوچستان است.
ش.ش/110/11/01
تمام
