آیین دوشاب پزان و جشن انگور در ارومیه ثبت ملی شد
..................................................
خبرگزاری جمهوری اسلامی 90/03/31
اجتماعی.آیین ها.دوشاب پزان.داخلی
ارومیه - معاون حفظ، احیا و ثبت آثار فرهنگی، اداره کل میراث فرهنگی و
گردشگری و صنایع دستی آذربایجان غربی اعلام کرد: آیین سنتی دوشاب پزان و
جشن انگور در ارومیه به عنوان دو میراث معنوی استان در فهرست میراثهای
ملی کشور به ثبت رسید.
وحید احمدی روز سه شنبه در گفت و گو با خبرنگاران افزود: این دو آیین به
اضافه آیین نمک گیری از آب دریاچه ارومیه که از صدها سال پیش به صورت
سنتی اجرا می شود، در سومین همایش شورای عالی سیاست گذاری میراث فرهنگی
به نام آذربایجان غربی ثبت شد.
آیین دوشاب پزان در ارومیه از جمله آیین هایی است هزاران سال است به شیوه
فن آوری سنتی در روستاهای اطراف برگزار می شود.
در این آیین که از نیمه دوم مهر ماه آغاز می شود، انگورها پس از برداشت
در چاله ای به نام چرز شسته شده و سپس آب انگورها به وسیله فردی که
معمولا چکمه ساق بلند پوشید گرفته شده و در یک ظرف بزرگ که تغار نام
دارد ریخته می شود.
وقتی تغار پر شد، در ساعات شب با خاکی که دارای ترکیبات آهکی است مخلوط
شده و خوب به هم زده می شود.
دوشاب توپراغی (خاک دوشاب ) به دلیل خاصیت بازی که دارد، علاوه بر آنکه
اسید موجود در آب انگور را خنثی می کند، مواد زاید و ناخالصی ها در آب
انگور را نیز به ته تغار ته نشین می کند.
استاد دوشاب پز، سحرگاهان قبل از طلوع آفتاب تیان را که ظرف مسی نسبتا
بزرگی است در روی کوره گذشته و کوره را آتش می زند.
خالی کردن آب انگور در تیان دعاهای مخصوصی دارد که استاد شیره پز پس از
خواندن دعا و صلوات بر محمد و آل محمد (ص ) کار را شروع و تا زمانی که یک
سوم آب انگور بخار نشده، وسایل آغشته به شیره درحال جوش نباید با شیره و
یا ظرف های دیگر تماس پیدا کند چون به لحاظ شرعی نجس محسوب می شود.
بعد از آنکه یک سوم آب انگور بخار شد، شیره پز با کفگیر مسی که در دست
دارد، قوام شیره در حال جوش را می سنجد و زمانی که شیره قوام اصلی را
پیدا کرد آن را در دیگ ها و یا تغارهای کوچک گلی خالی کرده و می گذارند
تا سرد شود.
در سال های نه چندان دور اکثر باغداران علاوه بر تهیه دوشاب، از شیره
انگور مربا نیز تهیه می کردند که مربای به ، سیب درختی، کدو بیش از
سایر میوه ها رواج داشت.
دوشاب به عنوان یک ماده شیرین و مغدی علاوه بر مصرف خانگی در ساخت انواع
حلوا، شیرینی ها کاربرد دارد.
جشن انگور که در 25 شهریور ماه هر سال برگزار می شود آیین خاص مسیحیان
است در کلیساها و همراه با عشای ربانی برگزار می شود.
در این جشن که در واقع جشن شکرگزاری برداشت انگور است، کشیش پس از تقدیس
یک خوشه انگور سفید دانه ها آن را در دهان حاضرین می گذارد و بدین ترتیب
خوردن انگور برای پیروان مسیحیت آزاد می شود.
به اعتقاد مسیحیان خوردن انگور قبل از آنکه به طور کامل رسیده باشد،
اسراف محسوب شده و مسیحیان باید از آن احتراز کنند.
این جشن در میان مسلمانان به شانادر و در میان مسیحیان به اوشانا
معروف است که ممعولا با شادمانی و جشن های شادی همراه است.
در آذربایجان غربی نزدیک به 20 هزار هکتار باغ انگور وجود دارد که سالانه
نزدیک به 200 هزار تن محصول برداشت و به مصرف کارخانه های آبمیوه و تهیه
کشمش و دوشاب می رسد.
فن آوری برداشت نمک از دریاچه ارومیه نیز از جمله سنت های بسیار دیرینی
است که به عنوان یک حرفه اقتصادی در بین حاشیه نشینان دریاچه ارومیه رواج
داشت.
در این فن آوری که معمولا در فصل های گرم سال انجام می شد، در حواشی کم
عمق دریاچه کرت های نسبتا بزرگی به وسعت 200 تا 300 متر مربع ساخته می شد
و بعد با آب دریاچه پر شده و با تابش آفتاب آب موجود در کرت های بخار
شده و نمک باقی مانده در داخل کرت ها جمع آوری و سپس فروخته می شود.
نمک موجود در دریاچه ارومیه حدود هفت میلیارد متر مکعب برآورد می شود که
در سال های اخیر به دلیل پس روی و کاهش ارتفاع آب برداست نمک بدون
استفاده از ساخت کرت ها امان پذیر است.
583/587
شماره 081 ساعت 14:27 تمام
