به گزارش خبرنگار ایرنا، موزه ها امروز، به عنوان مکانی برای حفظ و نگهداری
گنجینه های ارزشمند هنری، تاریخی و فرهنگی بشر و عامل وحدت جوامع انسانی
شناخته می شوند.
در این میان موزه آستان قدس رضوی،مستندترین مجموعه ای است که می تواند عنوان
یک موزه کامل را به خود اختصاص دهد.
رییس اداره گنجینه ها در گفتگو با خبرنگار ایرنا گفت: موزه آستان قدس در سطح
کشور منحصر به فرد است و یکی از دلایل عمده آن، قرار گرفتن این موزه در کنار
-مضجع شریف حضرت امام رضا (ع) می باشد.
;جواد درسویی ; افزود: همه مسلمانان و شیعیان ارادت خاصی به حضرت
امام رضا (ع) دارند و این نقطه عطفی در روند توسعه موزه آستان قدس رضوی
محسوب می شود.
وی گفت: هم اکنون روزانه هشت هزار نفر از این موزه بازدید می کنند و این به
خاطر حضور خیل عظیم زائران امام هشتم (ع) در شهر مشهد است.
وی اظهار داشت: روزانه به طور متوسط یک الی دو شیء ارزشمند از طرف افراد مختلف
به این موزه اهدا می شود.
درسویی خاطرنشان کرد: موزه آستان قدس در کنار هر شیء اهدا شده، اسم شخص
اهدا کننده و نام شهر یا کشور وی را می نویسد که این خود انگیزه بالایی در
کنار ارادت خاص به ساحت مقدس حضرت اما رضا (ع) در افراد ایجاد می کند.
وی در زمینه توسعه موزه آستان قدس رضوی نیز گفت: موزه تخصصی فرش در زمینی به
مساحت هفت هزار متر مربع بزودی در این مجموعه افتتاح خواهد شد.
درسویی افزود:در موزه مرکزی نیز در طبقه همکف تعداد اشیا و گنجینه ها افزایش
خواهد یافت.
وی در زمینه خدمات کارکنان موزه اظهار داشت: کارکنان موزه 12 ساعت کامل در
موزه مرکزی پاسخگوی سووالات زائرین و مجاورین هستند.
مسوول گنجینه فرش موزه آستان قدس نیز در ارتباط با افتتاح موزه تخصصی فرش
گفت: در این موزه، فرشهایی از دوره صفوی تا دوره معاصر به نمایش در خواهد
آمد.
;محمد تاجی ; افزود: نحوه نمایش فرشها نیز منحصر به فرد است و مجهز به
تمام علم روز می باشد و در دهه کرامت افتتاح خواهد شد.
در مجموعه موزه آستان قدس، فضاهایی وجود دارد که اشیاء فرهنگی، تاریخی و هنری
را با عنوان گنجینه های مختلف در خود جای داده است.
گنجینه آثار وقفی و اهدایی جمع آوری شده در حرم مطهر رضوی، طی سالهای متمادی
زیرنظر متولیان امور در مکانی خاص به عنوان خزانه نگهداری می شد.
در دوره نیابت تولیت مرحوم محمد ولی اسدی در سال 1304 تا 1314 با ایجاد نظم در
همه امور آستانه از جمله امور اشیاء آستان قدس، دفتری برای ثبت و ضبط اشیا تهیه
شد.
در همین زمان ایده تأسیس موزه ای بزرگ برای حفظ، نگهداری و نمایش گنجینه های
آستان قدس رضوی مطرح شد.
سرانجام در چهاردهم آذر ماه سال 1316، سنگ بنای اولین موزه آستان قدس با
تشریفات و مراسم خاصی گذاشته شد.
در آن زمان ساختمان موزه آستان قدس در زمینی به مساحت 5700 متر مربع در محل
پشت دیوار جنوبی مدرسه علینقی میرزاد صحن نو در ضلع شرقی مسجد گوهرشاد، کنار
مقبره شیخ بهایی در سه طبقه و با زیربنای 1034 متر مربع ساخته شد.
همزمان با ساخت بنای موزه ، اقدامات گسترده ای برای انتخاب و مستند سازی
اشیایی که قرار بود به معرض نمایش درآید انجام گرفت.
ساختمان موزه تا حدود سال 1350 شمسی در همین مکان قرار داشت اما از این سال به
بعد به علت تغییر فضاهای وابسته به حرم مطهر و تخریب این ساختمان، اشیاء
مزبور به محل جدید واقع در ضلع جنوب شرقی صحن موزه منتقل شد تا ساختمان موزه
مرکزی ساخته و آماده بهره برداری گردد.
پس از انقلاب اسلامی تغییرات مهمی در موزه های آستان قدس صورت گرفت و این
مراکز فرهنگی با توجه و عنایت خاص رهبر معظم انقلاب و تولیت معظم آستان قدس
رضوی به طور چشمگیری توسعه یافت.
از جمله این تغییرات، تشکیل یک گنجینه تخصصی با نام گنجینه قرآن و نفائس و
اختصاص ساختمان فعلی برای این امر در سال 1364 است.
در این گنجینه آثار منسوب به ائمه اطهار (ع) از جمله آثار منسوب به حضرت
امام علی(ع)، حضرت امام حسن مجتبی (ع)، حضرت امام زین العابدین (ع) و حضرت
امام علی بن موسی الرضا (ع) چشم عاشقان ولایت را در این گنجینه منور می
سازد.
دومین گنجینه تخصصی، در بهمن ماه سال 1369 در قسمت زیرین ساختمان مرکزی موزه
با نمایش حدود 210 قطعه تمبر مربوط به ایران و سایر کشورهای جهان گشایش یافت.
از سال 1373، رهبر معظم انقلاب در پنج نوبت مجموعه ای از آثار شامل نسخ خطی،
فرش دستباف، انواع تابلوهای نقاشی، معرق، منبت و آثار حجمی و ماکت را به
آستان قدس رضوی اهدا کردند.
همین امر اختصاص فضایی برای نمایش این آثار را ضرورت بخشید و بدین منظور در
طبقه همکف گنجینه قرآن و نفائس به این امر اختصاص یافت و تعدادی از آثار
اهدایی معظم له انتخاب و به نمایش درآمد.
همچنین در هشتم تیر ماه سال 1378، گنجینه نجوم و ساعت با تکیه بر مجموعه اهدایی،
اشیاء علمی و نجومی سید جلال الدین تهرانی و همزمان گنجینه ظروف با نمایش مجموعه
ای از ظروف سفالی، چینی های آبی و سفید، چینی های پنج رنگ و بلور به نمایش در
آمد.
گنجینه سلاح با نمایش مجموعه ای از سلاح های سرد و گرم و گنجینه هنرهای تجسمی با
نمایش مجموعه بی نظیری از آثار نقاشی هنرمندان ایرانی چون استادان کمال الملک،
فرشچیان و آثار بی نظیری از نقاشان خارجی از جمله گنجینه های تخصصی موزه آستان
قدس رضوی هستند.
همچنین گنجینه صدف و حلزون با 508 قطعه از شگفت انگیز ترین موجودات دریایی و
1282 قطعه صدف و حلزون دریایی که توسط محمد سعید فواد و از کشور سوریه به
آستان قدس رضوی اهدا شده در این موزه خودنمایی می کند.
در این گنجینه، ماهی مومیایی شده با نام ;شیطان دریا ; که شباهت
فراوانی به پیکر آدمی دارد از جالب ترین موجودات به نمایش درآمده در این
مجموعه به شمار می رود.
گنجینه تاریخ مشهد نیز با 182 شیء و آثار گوناگون مربوط به تاریخ مشهد در
25 ویترین در معرض نمایش قرار گرفته است.
گنجینه مدال که شامل سکه و مدال هایی می باشد که از طرف افراد مختلف به
آستان قدس رضوی اهدا شده شامل 188 عدد جام، مدال، نشان، تندیس و کمربند در
12 ویترین و 9 ویترین سکه می باشد.
سکه ها و مدالهای اهدایی قهرمانان و پهلوانان نامی و نخبگان علمی کشور از جمله
مدال های جهان پهلوان تختی نیز در این مجموعه به چشم می خورد.
در گنجینه مذکور همچنین سکه های متعلق به دوران اسکندر، سلوکیان، اشکانیان،
ساسانیان، امویان، سلجوقیان، غزنویان، سامانیان، آل بویه و صفویان و همچنین
سکه های نقره دوران ولایتعهدی حضرت امام رضا (ع) مربوط به سال های202 و 203
هجری قمری موجود می باشد.
گنجینه تمبر و اسکناس نیز دارای 350 هزار قطعه انواع تمبر و دیگر اقلام پستی و
بیش از 10 هزار اسکناس و 7000 سکه می باشد.
با توجه به محدودیت فضای نمایش، تنها بخشی از آثار مربوط به این گنجینه در
سالن های نمایش گنجینه در معرض نمایش قرار گرفته و قسمت اعظم آن در مخزن
نگهداری می شود.
بررسی تحولات موزه آستان قدس از زمان افتتاح تاکنون نشان می دهد که موزه ها
از نظر اشیای به نمایش درآمده، مساحت و فضای نمایش و تنوع گنجینه ها، توسعه
بسیاری یافته است.
امروز موزه آستان قدس رضوی با اختصاص سه ساختمان و با فضای نمایش بیش از
7800 متر مربع نسبت به زمان افتتاح، هفت برابر توسعه داشته و با افزایش آثار
اهدایی ارزشمند به این موزه، این فضا روز به روز در حال گسترش است.
با توجه به تأثیر مثبت عملکرد فرهنگی آستان قدس در جامعه ،مجموعه های ارزشمندی
بویژه در سالهای اخیر به این مکان فرهنگی اهدا شده و بر غنای آثار موجود در
مخازن آن افزوده است. /4
7502/ 664 /330
