آمریکای لاتین جولانگاه قدرت های جدید
#
تهران ، خبرگزاری جمهوری اسلامی 88/02/12
سیاسی.آمریکای لاتین.ایران.روسیه
آمریکای لاتین که روزگاری آمریکا آن را حیاط خلوت خود می نامید و در دهه
1960 میلادی تا مرز یک جنک تمام عیار با شوروی نیز در آنجا پیش رفت هم
اکنون جولانگاه حضور پرقدرت کشورهائی مانند روسیه، ایران و چین شده است.
بسیاری از رسانه های جهان در روزهای گذشته به نگرانی های آمریکا از
افزایش نفوذ روسیه، ایران و چین در نیمکره غربی و مخصوصا در آمریکای لاتین
پرداخته اند.
هیلاری کلینتون روز جمعه اعلام کرد که روسیه، ایران و چین راه خود را به
سوی آمریکای لاتین باز کرده اند و منافع بسیاری را در این منطقه کسب کرده
اند که می تواند حضور آمریکا در این منطقه را به مخاطره بیندازد. وی علت
به وجود آمدن چنین وضعیتی را سیاست های بوش دانست که به دنبال منزوی کردن
کشورهای دشمن قاره آمریکا بود.
کلینتون در یک ارزیابی و بیان هشدار گفت در حالی که دولت بوش در این تلاش
بود که کشورهائی نظیر کوبا و ونزوئلا را کشورهائی منفور و کم اهمیت در سطح
جهان جلوه دهد کشورهائی مانند چین و ایران روابط اقتصادی و سیاسی بسیار
محکمی را با کشورهای درون این منطقه پایه ریزی کردند.
کلینتون که از رویکرد باراک اوباما در تعامل با روسای جمهور برخی از
کشورها همچون ونزوئلا و کوبا در زمینه سیاست خارجی دفاع می کرد گفت: من
فکر نمی کنم که این موضوع ]سیاست بوش [ در راستای منافع ما بوده باشد.
قبلا نیز آمریکا از حجم فعالیت های ایران در نیکاراگوئه و دیگر کشورهای
آمریکای لاتین ابراز نگرانی کرده بود و برخی جمهوری اسلامی را با آمریکا هم
مرز خواندند. اما اکنون در سخنان کلینتون نگرانی بیشتری دیده می شود که
اقدام جدی تر و حضور بیشتر آمریکا در آمریکای لاتین را می طلبد. وی در
ادامه گفت: من فکر نمی کنم در جهانی که اکنون چند قطبی شده است و در
موقعیتی که ما به دنبال رقابت روس ها و چینی ها و ایرانی ها هستیم، منافع
ما با پشت کردن به نیمکره ای که مال خودمان است تامین شود.
به اعتقاد برخی از کارشناسان در سخنان کلینتون با همه کشورها به یک لحن
صحبت شده است در حالی که تهدید ایران و روسیه بیشتر متوجه امنیت آمریکاست
و چین بیشتر به منافع اقتصادی می اندبشد.
مایکل شیفر از کارشناسان آمریکائی در موسسه گفتگوی درون آمریکا در
روزنامه لس آنجلس تایمزمی گوید که چینی ها به حساسیت های آمریکا بسیار
توجه دارند و چون نمی خواهند روابط خود را با آمریکا به مخاطره بیندازند
در این موضوع محتاطانه حرکت می کنند. وی در مورد ایران اعتقاد دارد که
حضور ایران می تواند تهدیداتی را در زمینه جاسوسی و تروریسم و قاچاق
اسلحه به دنبال داشته باشد.
مراودات دیپلماتیک جدید ایران با نیکاراگوئه نیز موجب افزایش نگرانی ها
شده است. در یک گزارش که سال قبل به وسیله مرکز محافظه کار سیاسی امنیتی
در واشنگتن منتشر گردید عنوان شد که تاسیس سفارت خانه ایران در
نیکاراگوئه برای آمریکا خطرناک است. کلینتون نیز این نگرانی را به صورت
زیر بیان کرد که ایران در حال ساختن سفارتخانه ای بزرک در ماناگوئا
پایتخت نیکاراگوئه است تصور کنید که هدف از ساخت آن چیست ؟ حتی برخی
مقامات آمریکائی آن را جبهه ای ایرانی در برابر آمریکا عنوان کرده اند.
مقامات ایران و کشورهای آمریکای لاتین متناوبا با یکدیگر ملاقات می کنند.
در ماه آوریل چاوز از ایران دیدار کرد. قرار است محمود احمدی نژاد رئیس
جمهور ایران نیزبه زودی از برزیل و دیگر کشورهای منطقه دیدن کند. برزیل
اکنون بزرگترین شریک تجاری ایران در منطقه است.
حجم مبادلات تجاری چین با آمریکای لاتین نیز در حال افزایش است و بین
سالهای 2000 تا 2007 هفت برابر شده و به مرز 100 میلیارد رسیده است. اما
حجم واقعی سرمایه گذاری چین در این منطقه 9/1 میلیارد دلار در سال 2007
بوده است.
به گفته کلینتون اکنون آمریکا در حال آماده شدن برای تقویت روابط با
کشورهای منطقه از جمله با هوگو چاوز است تا با حضور و نفوذ کشورهای دیگر
مانند ایران و روسیه در این منطقه مقابله کند. نمایندگان و سفرای آمریکا
علیرغم اخراج شدن از ونزوئلا و و بولیوی برای عزیمت به این کشورها آماده
می شوند. وی همچنین گفت که خواهان روابط گسترده ای با اکوادور نیز می
باشد. به گفته کلینتون باراک اوباما محدودیتی برای برقراری روابط با کشور
ها و رهبرانی که دیدگاه متفاوتی با آمریکا دارند قائل نیست.
مدت زیادی از حضور نمایندگان نظامی ایران در ونزوئلا نمی گذرد. چندی قبل
هواپیماهای استراتژیک روسیه در ونزوئلا فرود آمدند ضمن اینکه ناوهای جنگی
روسی مانوری نظامی را با همکاری نیروهای ارتش ونزوئلا برگزار کردند. علاوه
بر این ها در چند ماه گذشته قرار دادهای تسلیحاتی چند میلیارد دلاری بین
روسیه و ونزوئلا بسته شده است. کارشناسان علت افزایش تحرک روسیه در ایجاد
رابطه با کشورهای آمریکای لاتین مخصوصا ونزوئلا را ترس روسیه از افزایش
نفوذ آمریکا در اروپای شرقی عنوان می کنند.
از چند سال قبل کارشناسان مسائل سیاسی در آمریکا در مورد پایان وجهه و
اعتبار آمریکا و روند روبه افول نفوذ و قدرت این کشور در آمریکای لاتین
پیش بینی هایی کرده و هشدارهائی داده بودند. اکنون این کارشناسان آمریکای
لاتین را که روزگاری آمریکا آن را حیاط خلوت خود می نامید و حاضر شده
بود حتی در دهه 1960 میلادی تا مرز یک جنک تمام عیار با شوروی در آنجا پیش
برود جولانگاه حضور پرقدرت کشورهائی مانند روسیه، ایران و چین می دانند.
گرچه در این روابط نزدیک موضوع انرژی و نفت و منافع اقتصادی اهمیت فوق
العاده ای دارد اما نباید فراموش کرد که همه کشورها برحسب توانائی ها و
امکانات خود به دنبال گسترش نفوذ و یا به عبارتی ایجاد حوزه های نفوذی
هستند که بتوانند در بازی های سیاسی و در عرصه های بحرانی از آن به عنوان
برک برنده خود استفاده کنند.
در این رقابت آمریکا خود را شکست خورده می بیند به همین دلیل است که این
سخنان از زبان وزیر امور خارجه آمریکا بیرون آمده است. آیا اوباما می
خواهد تغییری در سیاست های آمریکا در آمریکای لاتین بوجود آورد؟
به نظر می رسد که آمریکا اکنون دارای جایگاه مستحکمی نباشد و راهی جز این
ندارد. بیشتر دولت های کشورهای آمریکای لاتین گرایش های چپ دارند.
بسیاری از آنها از حمله روسیه به گرجستان حمایت کردند. دولت ایران روابط
اقتصادی و سیاسی گرمی را با بسیاری از کشورهای منطقه برقرار کرده است و
حتی به گفته یکی از مقامات وزارت خارجه برای بهبود چهره ایران، دولت
ایران انجام پروژه های اقتصادی در این کشورها را تضمین می کند.
آمریکا به جزکشورهای کلمبیا و مکزیک در دیگر کشورهای منطقه جایگاه محکمی
ندارد لذا برای اینکه در بازی های سیاسی مجبور به دادن امتیازات به
رقبای خود از خارج از این قاره نباشد تصمیم گرفته است تا با زیر پاگذاشتن
غرور، دست دوستی را به صورت یک جانبه به سوی کشورهای معارض آمریکای لاتین
دراز کند. پس تغییر در سیاست های اوباما در قبال آمریکای لاتین اجتناب
ناپذیر خواهد بود.
گزارش از حسین عباسی نسب
