شهید اول و شهید ثانی را بهتربشنایم
#
تهران ، خبرگزاری جمهوری اسلامی 88/08/07
فرهنگی.شهیدین.قم
قم- کنگره بین المللی شهیدین که ازروزچهارشنبه باحضور آیات ومراجع عظام،
محققان وصاحب نظران حوزوی و دانشگاهی ایران همراه با میهمانان خارجی
ازچند کشوردرقم آغاز شده ، برای گرامیداشت یاد و تلاش این دو عالم شهید
جهان تشیع است.
به گزارش ایرنا محمد بن مکی، معروف به شهید اول شاگرد فخر المحققین،
یکی از بزرک ترین فقهای شیعه است.
وی در ردیف محقق حلی وعلامه حلی بوده واهل جبل عامل لبنان است که منطقهای
در جنوب این کشور و از قدیمیترین مراکز جهان تشیع می باشد.
شهید اول در سال 734 هجری قمری متولد شد و در786 هجری قمری به دلیل
تعصبات کوردلانه با فتوای یک فقیه مالکی مذهب و تایید یک فقیه شافعی مذهب،
به شهادت رسید.
کتاب های معروف شهید اول درفقه شیعه عبارت است از لمعه که در مدت کوتاهی
در همان زندانی که منجربه شهادتش شد ، تالیف کرده است وعجیب اینکه این
کتاب شریفرا در دو قرن بعد فقیهی بزرک به نام زین الدین ابن علی ابن
احمد جبعی عاملی تشریح کرد که او نیز شهید شد و شهید ثانی لقب گرفت.
شرح لمعه تالیف شهید ثانی است که همواره از کتاب های درسی طلاب بوده واست.
کتاب های دیگر شهید اول عبارت است از: دروس- ذکری- بیان-الغیبهالقواعد .
خاندان شهید اول،خاندان علم و فضل بوده و نسلهای متوالی این شرافت را
برای خود نگهداریکردهاند، شهید سه پسر دارد که هر سه از عالمان و فقیهان
بودهاند.همچنان کههمسرش ام علی و دخترش ام الحسن نیز فقیهه بودهاند و
شهید،زنان را درپارهای از مسایل،به این دو بانوی فاضله ارجاع می داده است
شهید اول، یکی از فقهای بارز و نامدار جهان تشیع به شمار میآید که آوازه
او،ازمرزهای جغرافیایی مناطق اسلامی نیز بیرون رفته است و در مراکز علمی و
حقوقیجهان،نام او آشنا و مطرح می شود .
شهید اول، محمد بن مکی بن احمد عاملی نبطی جزینی، نخستین شهید نامدار و
بزرگوار از این سلسله نور و رحمت در این طیف و قشر است که شاید از نظر
نداشتنهمتا و نظیر در آن رتبه و منزلت،از نظر فقهی و علمی که او داشته
است،او را -شهیداول < و نخستین شهید نامیده باشند و گرنه شهدای بسیاری از
سلسله علما ، محدثین ودانشمندان داریم که شاید شهیدی که اول نامیده شده
است،در هزارمین ردیف آنان قرار گرفته باشد.
شهید اول از فخر المحققین اجازه روایتی نیزدارد که پشت کتاب -القواعد<
آمده است و صورت آن چنین است:
امام علامه بزرک افضل علماء و سید فضلاء، مولانا شمس الحق والدین ،محمد بن
مکی بن محمد بن حامد مشکلات این کتاب را بر من خواند و من به او،روایت
تمام کتابهای پدر و تمام تالیفاتی که پیشینیان بزرگوار ما گردآوری
نمودهاند، براساس آن طرقی که به آنان منتهی میگردد، اجازه دادم.
حوزه علمیه پربرکت شهید اول بهرهوران و شاگردان متعددی را پرورده است که
هر کدام سند اعتبار و حجت وقت در علم و عمل بودهاند.
شهادت شهید اول در روزپنجشنبه نهم جمادی الاولی سال786 ه.ق در عهد سلطنت
یرقوق، با فتوای قاضیبرهان الدین مالکی و عباد بن جماعه شافعی، پس از
تحمل یک سال حبس و زندان درقلعه شام،در دمشق صورت گرفت و با کینهها و
عداوت های دیرینهای که از او داشتند، بدنش را به دار کشیده ، سنگسار کرده
و مورد اهانتها قرار دادند.
شهید اول و دوم مرز اسلام و کفر را بر اساس اسلام و سنت معتبره رسول اکرم
طوری ترسیم و تعیین می کنند که شیعه و سنی همگان با یک شناسنامه به نام
اسلام و مسلمان شناخته و معرفی می گردند و کفار کاملا با شناسنامه دیگر.
شهید ثانی، پس از تحلیل دیدگاه ها برای تعیین مرز اسلام و کفر برای
مسلمان خواندن آدمیان به شکافتن درون و عمق جان انسان ها و نیز عالم آخرت
و جهان اخروی آنها کاری ندارد، بلکه مرز اسلام و کفر و معیار و ملاک
مسلمانی را در یک سری هنجارها و باورها و سطوح آشکار شخصیت که در همین
دنیا نمود دارند می داند و بر اساس آن برادران اهل سنت را چون شیعه
مسلمان می خواند.
در سیره شهیدین رویکرد تعامل و شناخت به خصوص با برادران اهل سنت به طور
کامل بازتاب دارد زیرا هر دو بزرگوار برای فراگیری علوم مختلف دینی تنها
به اندوخته ها و دانش های عالمان شیعه بسنده نمی کنند بلکه از دانش دینی
عالمان سنی نیز بهره می برند و مدت ها نزد شماری از آنان به تلمذ
پرداختند.
هیچکدام از شهیدین در پی ادغام و تبدیل و تغییر یک مذهب به مذهب دیگر
نبودند در مقابل بدنبال این بودند که در یک فضای سالم حقایق و واقعیات ،
خوبی ها ، درستی ها و راستی های یکدیگر را ببینند ، درک کنند و احترام
بگذارند و از انحرافات و تعصبات دوری گزینند تا در متن حیات اجتماعی و
تعاملات انسانی هم گرایی و همیاری افعالی و اعمالی پر فروغ و عملیاتی گردد
دولت اسلامی از نگاه شهیدین نه تنها اختیار دارد که موظف به ترویج دین و
ارزش های دینی است . اجرای شریعت ، پاسداری از دین و مبارزه با بدعت ها ،
شبهه ها و پاسخ گویی به پرسش ها از وظایف اصلی حکومت اسلامی است .
وجود این رویکرد درفتاوای شهیدین ، نشانگر بطلان نظریه بی طرفی است که با
قرآن ، روایات ، سیره پیامبر (ص ) و علی (ع) نیز سازگاری ندارد.
کنگره بین المللی شهیدین که از عصر چهارشنبه با حضور شخصیت های علمی و
حوزوی داخلی و خارجی درسالن قدس مجتمع عالی امام خمینی (ره ) قم شروع
بکارکرده امروز نیز همچنان ادامه دارد.
7407/380/ 607
