تکیه معاون الملک ، گوهر شب چراغ غرب ایران پذیرای گردشگران نوروزی است

تکیه معاون الملک ، گوهر شب چراغ غرب ایران پذیرای گردشگران نوروزی است ....................................................................
کرمانشاه ، خبرگزاری جمهوری اسلامی 10/01/87 داخلی.گردشگری.میراث فرهنگی.
تکیه معاون الملک یکی از بناهای به جا مانده از دوره قاجار در کرمانشاه است که کاشیهای منحصر به فردش چشمان هر بیننده را خیره می کند.
این بنا در بافت قدیم شهر ، در محله "آبشوران" قدیم و در خیابان شهید حداد عادل واقع شده است که در سال 1320 هجری قمری توسط "حسین خان معین الرعایا" ( پدر معینی کرمانشاهی، شاعر معاصر) بنا شده است.
در آن زمان تکیه به منظور برگزاری مراسم مذهبی و رفع اختلافات قومی و عشایری مورد استفاده قرار می گرفته است.
در سال 1327 در گرماگرم مبارزات مشروطه خواهی گروهی از مشروطه خواهان به علت آنکه تکیه معاون الملک محل اجتماع مخالفان مشروطه شده بود ، با استفاده از توپهای سنگین این بنای نفیس را که همچون گوهر شب چراغی در غرب ایران می درخشید ویران کرده و به آتش کشیدند.
با فروکش کردن آتش هرج و مرج، حسن خان معین الرعایا در سال 1307 به بازسازی این بنای باشکوه پرداخت، امتیاز قابل ملاحظه و استثنایی این بنا در کاشی کاری آن است.
به گفته کارشناسان میراث فرهنگی کرمانشاه کاشیهای برجسته و نیمه برجسته با نقوش بسیار زیبا و رنگهای صددرصد طبیعی که در این بنا به کار رفته در جهان بی همتاست.
تصاویری که بر روی کاشیها حک شده شامل صحنه هایی از غزوات حضرت محمد(ص ) ، نبردهای حضرت علی (ع)، حوادث کربلا، تصاویر سلاطین باستانی ایران از جمله پادشاهان هخامنشی و تصاویری از تخت جمشید است که در نوع خود بی نظیر است.
این بنا از سه قسمت تشکیل شده است: قسمت اول را حسینیه، قسمت دوم را زینبیه و قسمت سوم را عباسیه می نامند.
مجموعه بنا در حدود شش متر از سطح خیابان پایین تر است به طوری که برای ورود به حسینیه باید از 17 پله بزرگ عبور کرد، در جنب پله های ورودی، سقاخانه کوچکی وجود دارد که به وسیله کاشیهایی بانقوش حضرت ابوالفضل (ع) تزیین شده است.
حضرت ابوالفضل سوار بر اسب، شمشیر به کمر و پرچم در دست دارد، روی پرچم جمله "نصرمن الله و فتحا قریب" نوشته شده است، جلوی پای سوار نیز تصویر کودک خردسالی دیده می شود، مردم محل سوار را به حضرت ابوالفضل و تصویر کودک را به حضرت سکینه نسبت می دهند که از عموی خود عباس طلب آب کرده است.
از این رو مردم کرمانشاه این مکان را محترم شمرده و در آنجا نذر می کنند، شمع روشن کرده و طلب حاجت می کنند.
سراسر نمای مدخل و سردر ورودی بنا نیز با کاشیهای نفیس تزیین شده است.
حسینیه در حقیقت صحن کوچکی است که در اطراف آن حجره های دو طبقه و طاق نماهای متعددی قرار گرفته است که سراسر دیوارهای آن با کاشیکاری زیبا آراسته شده است.
داخل طاق نماهای این بخش به وسیله تابلوهای کاشیکاری شده پوشیده شده است این تابلوها، صحنه هایی از عزاداری شامل سینه زنی ، قمه زنی و هم چنین تصاویری از خلفا و سلاطین ایران ، بارگاه حضرت سلیمان را نشان می- دهد.
علاوه بر کاشیهای با نقوش انسانی، کاشیهایی نیز با نقوش هندسی زیبا به کار رفته است.
در زیر تابلو مجلس روضه خوانی مرحوم اشرف الواعظین ، واقع در دیوار جنوبی حسینیه، اشعاری در توصیف بنا و تاریخ خاتمه کاشیکاری آن به چشم می خورد که سروده های واله شاعر کرمانشاهی است و دو بیت ماده تاریخ آن چنین است: " این عزاخانه چو از حسن عمل گشت تمام سال تاریخش واله زلب بانی خواست گفت با نیش معاون پی تاریخ بگو کین حسینیه ز ما بهر عزای شهداست" به هنگام مرمت حسینیه آثاری از آیینه کاری و گچبری بر دیوارهای آن ظاهر گردید، چنین به نظر می رسد که بنای اولیه با گچبری و آئینه کاری تزئین بوده است.
بخش میانی یا زینبیه به صورت صحن مسقفی است که اطراف آن به وسیله حجره- های متعددی احاطه شده است، غرفه های طبقه فوقانی، محل استقرار زنان شرکت کننده در مراسم سوگواری بوده است.
سقف بنا به صورت گنبدی روپوش است که گنبد زیرین به صورت عرق چین و نمای گنبد فوقانی به صورت نمای فلزی است.
تمام دیوارها و حجره های اطراف با کاشیهای زیبا شامل 18 تابلو از صحنه- های غم انگیز کربلا نظیر آمدن زعفر جنی به خدمت امام حسین (ع) ، رزم حضرت علی اکبر (ع) ، رزم حضرت قاسم (ع) ، رزم حضرت ابوالفضل (ع) صحنه هایی از قیام توابین ، به خاکسپاری شهدای کربلا توسط قبیله بنی اسد ، صحنه ورود اهل بیت به مدینه ، مجلس مختار و بردن اهل بیت (ع) و امام سجاد (ع) به خرابه های شام و مجلس یزید است.
در بالای قسمت دیواره گنبد هشت تابلو کاشیکاری شده وجود دارد، این تابلوها عبارتند از صحنه ای از عروج پیامبر (ص ) و دیدن حضرت علی ( ع) در معراج ، ضمانت حضرت رضا (ع) از آهو، قربانی کردن حضرت اسماعیل (ع) توسط حضرت ابراهیم (ع)، نبرد حضرت علی (ع) با حب سردار خیبریان، باطل کردن جادوی جادوگران فرعون توسط حضرت موسی (ع) و مکتب خانه فرزندان حضرت علی (ع).
در حاشیه پایین آن اشکال متعددی از سلاطین و پادشاهان اساطیری و تاریخی و همچنین مرثیه های متعددی از محتشم کاشانی در اطراف بنا به چشم می خورد.
خطاط این خطوط و اشعار در سقف دیوارهای زینبیه و حسینیه، میرزا حسنخان خطاط کرمانشاهی بوده است.
قبر مرحوم معاون الملک بانی تکیه که در سال 1327 ش در گذشته درون اتاق کوچکی در جنوب شرقی زینبیه قرار دارد.
بنای عباسیه به صورت صحن وسیعی است که در قسمت شرقی آن بنای دو طبقه ای ساخته شده و در قسمت جنوبی آن ایوانی با دو ستون آجری برپا شده است.
دیوارهای عباسیه نیز با کاشیهای رنگارنگی تزیین شده که بر روی آنها، صحنه هایی از ورود حضرت یوسف به کنعان، بارگاه حضرت سلیمان و تصاویری از آستان مقدس حضرت علی (ع) و امام حسین (ع) دیده می شود.
در این صحن نیز، تصاویری از شخصیتهای مذهبی، سیاسی و مهره هایی از رجال دوره قاجار کرمانشاه در این دوره از جمله حسنخان معاون الملک و آیت- الله سیدحسین حائری طباطبایی بر روی کاشی ها نقش بسته است.
در ضلع جنوبی قسمت عباسیه تکیه معاون الملک موزه مردم شناسی کرمانشاه قرار دارد که شامل 29 ویترین از اشیا قدیمی، صنایع دستی، پوشاک و غیره با مضامین فرهنگی و اجتماعی است.
تکیه معاون الملک اثری زیبا و باشکوه است که همواره گردشگران بسیاری را بویژه در تعطیلات نوروز به سوی خود می کشاند.
7452/567/1139 شماره 056 ساعت 11:14 تمام