نگاهی به آیینهای مردم چهارمحال وبختیاری در شب یلدا
..................................................
شهرکرد، خبرگزاری جمهوری اسلامی 30/09/87
اجتماعی.مناسبتها.شب یلدا
دراستان چهارمحال وبختیاری شب یلدا با آیین های خاصی برگزار می شود و در
اصطلاح محلی به این شب "شب چله" نیز می گویند.
در گذشته نه چندان دور خانواده ها با جمع شدن به دور کرسی ها و دل سپردن و
گوش فرادادن به شاهنامه خوانی ریش سفیدان این شب را طی می کردند.
شاهنامه خوانان در این شب طولانی و با خواندن شاهنامه گویی می خواستند به
زندگی نیرو ببخشند.
درمناطق بختیاری رسم شاهنامه خوانی وحتی خواندن فصلهایی از هفت پیکر نظامی
، سنتی یا پیشینه ای تاریخی می باشد.
بیان کردن متل ها و افسانه های قدیمی نیز در این شب در گذشته رواج داشته
است.
بزرگان و ریش سفیدان بختیاری نیز در این شب برای فرزندان و نوادگان خود
با بیان ناگفته های کوچ و حوادث تلخ و شیرین به نوعی تجربیات خود را به این
نسل ماشینی انتقال می دهند.
مردم استان چهارمحال وبختیاری در گذشته معتقد بودند که در شب یلدا حداقل
باید هفت نوع خوراکی استفاده کرد.
در این شب سینی های مسی یا همان "مجمع" که روی کرسی قرار داده می شود از
تنقلاتی مانند کشمش ، گردو ، بادام ، سنجد و کشک پر می شد.
خوردن آش کشک محلی نیز از سنتهای دیگر مردم این منطقه می باشد که در این
استان امروزه نیز این سنت رعایت می شود.
خوردن کدو تنبل نیز در این شب جایگاه خاص خود را دارد، معمولا کسانی که
در منزل و یا مزرعه خود به کشت محدود محصولات جالیزی می پردازند یک یا چند
کدو را برای این شب نگه می دارند و به همسایگان وبستگان خود نیز به صورت
تعارفی می دهند.
کدو دراصطلاح محلی "کیدی " تلفظ می شود و مردم این منطقه کدو را نمادی از
خورشید دانسته و با استفاده از آن در این شب به نوعی گرما را وارد خانه
می کنند.
در این استان کدو را پس از خرد کردن یا به صورت آش کشک و یا به صورت آب
پز می خورند.
خوردن انواع میوه و به خصوص هندوانه نیز جایگاه ویژه ای در بین مردم این
استان دارد.
مردم این منطقه خوردن این خوراکیها رانشانه خیر و فزونی و برکت می دانند
و معتقدند با تناول این خوراکی ها در شب یلدا، سال پر خیر وبرکتی پیش رو
خواهند داشت.
کارشناس ارشد مردم شناسی سازمان میراثفرهنگی،صنایع دستی وگردشگری استان
دراین رابطه می گوید: ایرانیان باستان با باور اینکه درشب یلدا با دمیدن
خورشید روزها بلندتر شده و تابش نور ایزدی افزونی می یابد آخرپاییز و اول
زمستان را شب زایش مهر یا زایش خورشید می نامیدندو برای آن جشن بزرگی به
پا می کردند.
"فیروزه همتیان" افزود: این جشن در ماه پارسی " دی " قرار دارد که نام
آفریننده در زمان قبل از زرتشتیان بوده است که بعدها نام او به افریینده
نور معروف شد.
وی اضافه کرد: نور ، روز و روشنایی خورشید نشانه هایی از آفریدگار و شب
، تاریکی و سرما نشانه های از اهریمن به شمار می رفت.
به گفته وی مشاهده تغییرات مداوم شب و روز مردم آن زمان را بر این باور
رسانده بود که شب و روز یا روشنایی و تاریکی در یک جنگ همیشگی به سر می
برند.
وی اضافه کرد: برای درامان بودن از خطر اهریمن در این شب همه دور هم
جمع می شدند وبا برافروختن آتش از خورشیبد طلب برکت می کردند.
وی همچنین اظهار داشت: آیین شب یلدا یا شب چله،خوردن اجیل مخصوص،هندوانه
انار و شیرینی و میوه های گوناگون است که همه جنبه نمادی دارند و نشانه
برکت تندرستی فراوانی و شادکامی هستند.
542/671/546
شماره 132 ساعت 12:09 تمام
