صنایع دستی کرمانشاه یار همراه گردشگران نوروزی
..................................................
خبرگزاری جمهوری اسلامی 87/12/17
فرهنگی.میراث.گردشگری 88.کرمانشاه
کرمانشاه- آثار صنایع دستی استان کرمانشاه که در نوع خود بسیارزیبا،
متنوع و کم نظیرند، همواره چشمان مشتاق گردشگران را به سوی خود فرا می
خواند و یار و همراه همیشگی آنها در سفر به دیار سنگ و آب است.
گردشگران، درسفر به کرمانشاه در هر گوشه از استان که فرهنگها و قومیتهای
مختلف، آثار متناسب با محیط زندگی و فرهنگ آن منطقه را خلق کرده است، با
به همراه بردن سوغات و صنایع دستی زیبای استان، خاطرات سفر به این دیار
رادرذهن خود جاودانه کرده ودر بازگشت به شهر و دیار خود این آثار را زینت
بخش خانه های خود می کنند.
این استان از دیرباز به علت موقعیت خاص جغرافیایی و وجود مواد اولیه
مرغوب موردنیاز برای تولید انواع صنایع دستی، مهد این صنعت بوده و به
همین دلیل در این منطقه می توان ردپایی از هر نوع صنایع دستی را یافت.
هنرمندان و اساتید چیره دست این دیار با ذوق و ابتکارشان علاوه بر تامین
مایحتاج روزمره مردم، زیبایی و نشاط را به آنان هدیه می دهند و زندگی را
سرشار از طرح و رنگ می کنند.
دراستان کرمانشاه به گفته معاون صنایع دستی سازمان میراث فرهنگی، صنایع
دستی و گردشگری استان، بیش از یکصد رشته صنایع دستی فعال است و بیش از 30
هزا رنفر از هنرمندان با ذوق و چیره دست این دیار به صورت خانگی یا
کارگاهی به خلق آثار زیبای صنایع دستی مشغولند.
ازجمله مهمترین صنایع دستی استان کرمانشاه می توان گیوه بافی، گلیم بافی،
جاجیم بافی، چیغ بافی، ساخت سازهای سنتی، نمد مالی، ابزار آلات فلزی، قلم
زنی و بسیاری دیگر را نام برد.
گیوه کشی یکی از صنایع دستی استان کرمانشاه است که از قدمت دیرینه ای
برخوردار می باشد.
گیوه را دراصطلاح محلی کلاش هم می گویند. مناطق کوهستانی و گذرهای صعب
العبور و سنگلاخی استفاده از گیوه به عنوان پاپوش نرم، سبک، راحت و مقاوم
را در کرمانشاه رواج داده است. مراکز ساخت گیوه ، پاوه ، هرسین و
کرمانشاه می باشد.
گیوه از دو قسمت کفی و رویی تشکیل می شود، کفی معمولا از لاستیک و چرم است
ولی رویی از نخ می باشد. تا قبل از پیدایش صنعت لاستیک سازی، گیوه کش ها
در کرمانشاه زیر کلاش ها را از پوست گاومیش تهیه می کردند و رویه آن را از
نخ یا ابریشم می بافتند که اکثر اعیان از آن استفاده می کردند.
نوع دوم کلاش معروف به کلاش اورامی است که گیوه باف های آن منطقه که به -
دوم < شهرت دارند، در نهایت استادی زیر گیوه را از کهنه پارچه که کوبیده
می شود و با روده خشک حیوانات که تیره می گویند به هم وصل می کنند که از
لحاظ فرم و طرح با گیوه های کرمانشاه و هرسین کاملا متفاوت است.
مهمترین انواع فرآورده های گیوه بافی عبارتند از دم پایی، پاشنه بلند،
گیوه عاج دار، پشت بسته، کفشی، حوله ای، منجوقی، قیصری، جاوی، توری و
ملکی.
گلیم بافی از صنایع دستی خانگی است که در بیشتر نقاط استان کرمانشاه رواج
دارد. اکثر کارگاههای گلیم بافی در خانه های روستاییان هرسین به عنوان
مرکز عمده تولید گلیم در استان و گلیم هرسین از شهرتی جهانی برخوردار است
وجود مراتع مساعد جهت پرورش دام ها که تامین کننده الیاف لازم گلیم هستند
خود دلیلی بر متداول بودن گلیم بافی در این نواحی است.
نقوش چشمه نظامی و نقوش ترکیبی درخت و لانه گنجشک، مرغابی، مار، عروسک،
قیچی، خطوط افقی، عمودی، نقش قرقره راه راه، پنجه گربه، قاچ خربزه، گل
مشرفی، گل ترمه و سوزنی از جمله نقوشی هستند که در گلیم های استان به
ویژه هرسین دیده می شود.
همچنین در زمینه گلیم های هرسین نشانه های بسیاری از درهم تنیدگی تمدن و
فرهنگها ملاحظه می شود.
از جمله مناطق دیگری که در آن گلیم بافته می شود می توان به جوانرود ،
گیلانغرب و ریجاب اشاره کرد.
موج یافی یکی از هنرهای خانگی است که هنوز در منطقه اورامانات رواج دارد.
موج دراصطلاح محلی رختخواب پیچ و مفرش از پشم خالص بافته می شود، موج های
رنگین کمان در اورامانات و جوانرود از شهرتی خاص برخوردار است در جوانرود
این صنعت شکل کارگاهی پیدا کرده به طوریکه در این کارگاهها جولاها هنوز
در پشت دستگاهها به کار موج بافی مشغولند.
امروزه موج مورد استفاده قرار می گیرد به طوری که در مواردی هم به جای
پتو یا روانداز یا رویه کرسی، زیر انداز، پرده و حتی به جای بقچه های
بزرگ کاربرد دارد.
جانماز یا سجاده تولید دیگر کارگاه موج بافی است.
مهمترین طرحهای موج بافان عبارتند از کشکولی، چهار خانه، سیاه و سفید،
تخت قرمز، برمالی و شطرنجی ضمنا موج بافان قادرند هر گونه پیشنهاد سفارش
دهندگان را بافته و ارایه دهند.
جاجیم بافی یکی دیگر از صنایع دستی کرمانشاه است که از دیرباز بین
خانواده های روستایی و عشایر رواج داشته است.
جاجیم به عنوان بالاپوش گرم مورد استفاده قرار می گیرد. حتی در بین برخی
از خانواده های روستایی جاجیم را به عنوان چشم روشنی و جهیزیه نوعروسان
هدیه می دهند و به عنوان یادگاری ارزنده سالها در خانوارها باقی می ماند.
مواد اولیه جاجیم پشم است و بافت آن شبیه گلیم است با این تفاوت که جاجیم
در چهار تخته بافته می شود و پس از بافتن به هم متصل و دوخته می شود.
در منطقه اورامان و ثلاث، زنان جاجیم هایی را با نقوش متنوع و جنس مرغوب
می بافند که در نوع خود کم نظیر می باشد.
قالی بافی به صورت یک فعالیت جنبی با ارزش خود مصرفی و با نقوش بومی و
محلی از سال ها پیش در میان روستاییان کرمانشاه وجود داشته است.
نقشهای محلی شناخته شده، نام روستاهای معینی را برخود دارد که از جمله می
توان به نقشهای حسین آباد و اکبر آبادی و کیونانی اشاره کرد.
امروزه تقریبا در بیشتر روستاهای سنقر و در اغلب روستاهای صحنه، کنگاور،
دینور و بیستون قالی بافی دایر است.
در میان عشایر منطقه غربی کرمانشاه به ویژه ثلاث باباجانی اگرچه قالی بافی
صنعت دستی اصلی نیست ولی در کنار گلیم بافی و سایر دست بافتها قالی هم
بافته می شود.
نقشهای شناخته شده در قالی بافی این منطقه عبارتند از دارگل، بازوبندی،
سماوری، عبداللهی، اکبر آبادی، کیونانی و حسین آبادی.
نمد مالی از جمله هنرهای سنتی کاربردی منطقه عشایری کرمانشاه است که از
دیرباز در این استان وجود داشته و تاریخی به قدمت دست بافی دارد.
درگذشته انواع پوششهای پشمی و زیر اندازها، حتی زین اسبها از نمد تهیه می
شد. در حال حاضر مصرف پوشش آن از قبیل کلاه نمدی، جلیقه و فرجی می باشد و
چه زیباست نقشهای رنگین این نمدها که هنوز در کف سیاه چادرها و بر دوش
چوپانان خودنمایی می کنند.
نمدهای زیرانداز منطقه معمولا به دو رنگ سیاه و سفید به صورت سفید در
زمینه سیاه در نقش می باشد. البته رنگهای سبز ، سرخ، پرتغالی و بنفش هم
در زمینه سفید برای تزئین کردن آن می افزایند. نقشهای متداول در روی
نمدهای نقاط مختلف کرمانشاه عبارتند از : شمشیر و تپانچه ، رنگین کمان ،
گل ترنج ، تبرزین ، درخت و گنجشک ، کله قوچی ، نیلوفر ، بز کوهی ، مرغ ،
گل ، پله ، جقه شاهی و ؟
چیغ یا چیخ عبارت از حصیری به پهنای تقریبی 150 سانتی متر است که روی آن
نقش های متفاوتی به وسیله نخ های رنگارنگ پشمی ایجاد می شود.
از چیغ برای حفاظت اطراف سیاه چادرها استفاده می شود و گاهی نیز برای
تقسیم داخل چادرهای عشایری به چند بخش جدا از هم کاربرد دارد که امروز
بیشتر به صورت تزیینی در منازل کاربرد دارد.
7452/587
شماره 231 ساعت 19:06 تمام
