مجموعه تاریخی بیستون کرمانشاه را بیشتر بشناسیم
#
کرمانشاه ، خبرگزاری جمهوری اسلامی 25/04/85
داخلی.فرهنگی.آثارباستانی.
به بهانه ثبت مجموعه تاریخی بیستون کرمانشاه در فهرست آثار جهانی با این
مجموعه تاریخی و طبیعی بیشتر آشنا شویم.
در نشست پنجشنبه 22 تیرماه جاری در لیتوانی مجموعه تاریخی طبیعی بیستون
کرمانشاه به عنوان هشتمین اثر تاریخی ایران بدون هیچ رای مخالف در فهرست
آثار جهانی به ثبت رسید.
در مجموعه تاریخی طبیعی بیستون کرمانشاه 13 اثر به ثبت جهانی رسیده که
کتیبه بیستون اصل اثر و شهر پارتی، سنک بلاش، مجسمه هرکول، کتیبه تاجگذاری
مهرداد دوم، پیروزی گودرز، وقفنامه شیخ علی خان زنگنه، غار شکارچیان،
فرهاد تراش، بنای ساسانی، کاروانسرای ایلخانی، کاروانسرای صفوی و سراب
بیستون در پیرامون آن است.
منطقه تاریخی و اکوتوریستی بیستون در 25 کیلومتری شرق کرمانشاه در
مسیر کرمانشاه ـ تهران و در جوار کوه بیستون قرار دارد، کوهی که همیشه
یادآور دلیریها و افسانه هاست.
کوه بیستون از زمانهای بسیار دور نیز دارای اهمیت و تقدس فراوانی بوده
است و به همین دلیل است که تقریبا ازهر دوره اثری در پهنه آن دیده می شود.
این آثار از دوره جمع آوری غذا آغاز و به دوره صفویه ختم می شود و
بی شک می توان بیستون را گنجینه تاریخ بشری نامید.
شواهد و مدارک باستان شناسی نشان می دهد این محوطه از دوران پارینه سنگی
مسکون بوده و آثار باارزشی از ادوار مختلف تاریخی را در خود نهفته دارد.
برخی آثار ارزشمند این مجموعه شامل نقش و کتیبه داریوش هخامنشی، مجسمه
هرکول، کتیبه و نقش گودرز، فرهاد تراش، بنای اشکانی، سرستونهای دوره
ساسانی و کتیبه های اسلامی می باشد.
کاروانسرهای ایلخانی و شاه عباسی، تپه نادری، پل خسرو، کاروانسرای شاه
عباسی، وقفنامه شیخ علی خان زنگنه، نقش مهرداد دوم، غار شکارچی، صفه و
دیوار مادی، پل صفوی از دیگر آثار تاریخی این مجموعه است.
ازمیان این مجموعه آثار، کتیبه داریوش هخامنشی از همه پراهمیت تر است.
مدیر سایت تاریخی بیستون می گوید: کتیبه داریوش بزرگترین، پراهمیت ترین
و معتبرترین کتیبه ای است که تاکنون در جهان شناسایی شده است.
"شکوفه مهدی آبادی" روز یکشنبه در گفت و گو با خبرنگار ایرنا افزود:
این نقش برجسته دوره هخامنشی یکی از باارزشترین یادگارهای ادبی و تاریخی
ایران است که در دامنه کوه بیستون حجاری شده است.
وی گفت: سنک نگاره داریوش اول شش متر طول و 20/3 متر عرض دارد ، در
سمت چپ این سنک نگاره تصویر داریوش به ارتفاع 78/1 متر حجاری شده است.
در سال 522 قبل از میلاد، به دستور داریوش شاه هخامنشی نقشی از وی،
فروهر و دو تن از بزرگان پارسی، گئومات مغ و 9 تن از شاهان مغلوب بر
دیواره کوه بیستون حک شد.
وی گفت: علاوه بر این نقش فرامین و اندرزهای داریوش شاه نیز به صورت
کتیبه ای در دل کوه بیستون حجاری شده است.
این کارشناس میراث فرهنگی افزود: شرح فتوحات داریوش شاه، به خط میخی و
به سه زبان پارسی باستان، عیلامی و بابلی در این کتیبه نگاشته شده است.
به گفته وی عظمت این کتیبه به گونه ای است که فقط زبان فارسی باستان آن
دارای 414 سطر است.
وی گفت: کتیبه بیستون طولانی ترین کتبیه جهان است و یک سند تاریخی است
که بدون هیچ تحریفی از دوره هخامنشیان به ما رسیده است.
وی افزود: بر اساس کتیبه بیستون خط میخی برای نخستین بار در جهان رمز
گشایی شده است.
وی گفت: خط میخی از 42 علامت برای نوشتن تشکیل شده است و چون زبان فارسی
باستان ساده تر از زبانهای عیلامی نو و بابلی بوده است تمدنهای سومر، آکد
و بابل و کشورهای دیگر مدیون ترجمه کتیبه بیستون هستند.
وی با شاره به دیگر آثار مهم این مجموعه گفت: مهمترین غارهای بیستون
غار شکارچیان، غار مرخرل، غار مردودر و غارمر تاریک است.
در حفارهای انجام شده در سال 1949 تنها در غار شکارچیان 22 هزار شی
شامل سفال، ابزار سنگی ، قطعات استخوان حیوانات و بخشی از استخوان انسان
نئاندرتال متعلق به دوران دوم زمین شناسی به دست آمد.
نیایشگاه مادی از دیگر آثار این مجموعه است که در زیر کتیبه و نقش
برجسته داریوش اول قرار دارد.
بلندی این صفه یک متر و نیم است که به صورت خشکه چین با سنگهای
نتراشیده ساخته شده است.
راهرویی به عرض یک و نیم و طول هفت متر این صفه را به دو بخش تقسیم
کرده است در انتهای این راهرو اتاقی به ابعاد 5/6 در 5/3 قرار دارد که
دو طرف آن را شکاف کوه و انتهای آن را دیواری به عرض 5/1 و طول 5/5 متر
مسدود می نماید.
با توجه به شباهت سفالینه های به دست آمده از این بنا با سفالینه های
مادی گودین تپه کنگاور و نوشیجان ملایر کارشناسان آن را به دوره مادها
نسبت می دهند.
نقش برجسته هرکول نیز از آثار بسیار با ارزش مجموعه تاریخی بیستون است
که مرد کاملا عریانی را نشان می دهد که زیر سایه درختی و بر روی نقش شیری
لم داده است.
در پشت سر این شخصیت کتیبه و نقشهایی حجاری شده است، این نقش ها شامل
درختی است که بر شاخه آن کمان دان و تیردانی آویزان است و در کنار درخت
گرزی مخروطی شکل گرده داری نقش شده است.
کتیبه به خط یونانی در هفت سطر بر روی لوحی شبیه به معابد یونانی نوشته
شده است.
مدیر کل سازمان حفاظت از محیط زیست استان کرمانشاه نیز می گوید: منطقه
بیستون در 25 کیلومتری شرق شهر کرمانشاه مهمترین و وسیعترین منطقه تحت
حفاظت محیط زیست در استان کرمانشاه است.
حمیدرضا صمدزاده در گفت و گو با خبرنگار ایرنا افزود: این منطقه با
مساحت 53 هزار هکتار قدیمی ترین منطقه حفاظت شده کرمانشاه است که گونه های
متنوع و نادر گیاهی و جانوری بسیاری را در خود دارد.
وی گفت: منطقه حفاظت شده بیستون، زیستگاه گونه های بسیاری از کل، بز،
قوچ، میش، انواع پرندگان و پستانداران است و نادرترین گونه سوسمار که
بازمانده آخرین نسل نوعی از خزندگان است در این منطقه زندگی می کند.
به گفته وی بیستون تنها منطقه حفاظت شده در کرمانشاه است که یک پنجم از
آن به عنوان منطقه امن تعریف شده که کاملا بکر است.
ن ـ ا/570/569/566
