شب قدر، شبی که در رحمت الهی به روی مومنین باز است
#
گرگان،خبرگزاری جمهوری اسلامی 28/07/84
داخلی.دینی ومذهبی.شب قدر.
شب هنگام که خورشید رخ در نقاب غروب می کشد وتاریکی دامن می گسترد، مرک
رنک فرا می رسد،رنگها که در روز تمام چشم را پر می کردند و دیدن ورای آن را
مانع می شدند ،بارفتن خورشید رخت بربسته ودیدن بی واسطه راارزانی می دارند.
رنگها که خود پوشاننده حقایق هستند ولی تاریکی در غیاب رنک، اسرار را
هویدا می سازد، البته نه برای همگان که برای خاصان و دراین شبها، "شب قدر"
رستن از تمام رنگها و وابستگی ها و پیوستن به حقیقت بی رنگی است.
ما را برعظمت شب قدر راهی نیست و تنها می توان در زیر باران رحمت الهی
"لیله القدر" ایستاد تا ببارد و جانهای مومنان را از آب زلال خود شست و شو
دهد.
در این شب چشم سر را باید بیدار نگاه داشت تا چشم جان بیداری و بینایی
یابد، دل از بندها رها شود و ما چه زیانکار خواهیم بود اگر از شب قدر
تنها بیداری چشم نصیبمان شود.
"شب قدر" که طبق آیات قرآن کریم شبی بهتر از هزار ماه است و در تمام
طول سال هیچ شبی به خوبی و فضیلت آن نمی رسد و عمل در این شب بهتر از عمل
در هزار ماه است و در این شب تقدیر امور سال افراد مشخص می شود و آنکه
"شب قدر"، زمانی که روزی بندگان، تقدیر آنان اعم از خوب و بد در آن مقدر
می گردد.
"قدر" شبی که قرآن بر پیامبر اکرم (ص ) نازل شد و شبی که دعای کسی رد
نمی شود.
در کتاب قبال از "کنزالمواقیت" به نقل از پیامبر اسلام (ص ) روایت شده
است که "حضرت موسی (ع) به خدا گفت نزدیک شدن به تو را خواهانم و خداوند
فرمود: نزدیکی من از آن کسی است که شب قدر بیدار بماند."
"گفت: رحمتت را می خواهم و خداوند فرمود: رحم من از آن کسی است که در
شب قدر به مسکینان رحمت کند و باز موسی جواز گذشتن از صراط را خواست
و خداوند آن را آن کسی فرمود که در شب قدر صدقه ای بدهد."
و باز از همین کتاب در جای دیگری از حضرت رسول نقل شده است که: "درهای
آسمان در شب قدر باز می شود ،بنابراین بنده ای در آن نماز نمار نمی خواند
،مگر اینکه خداوند متعال در مقابل هر سجده ای درختی در بهشت برای او می-
نویسد."
مرحوم طبسی در منزلت شب قدر می گوید: "از آن رو به این شب قدر گفته اند
که دارای شرف و پایه ای بلند و شانی عظیم است."
ابوبکر وراق نیز می گوید:" این شب را قدر نامیدند، از آن رو که انسانها
با زنده نگه داشتن آن به قدر و منزلت می رسند."
یکی دیگر از معانی شب قدر تنگی و ضیق است و از آنرو این اسم را بر آن
گذاشته اند که زمین بواسطه کثرت فرشتگان در آن شب تنک می شود و سرشار از
فرشتگانی است که تا سپیده دم ،همصدا با زمینیان به احیای آن می پردازند
وبه وظایف خویش عمل می کنند.
ازمعانی دیگری که مفسران وعلماء برای شب قدر در نظر گرفته اند تقدیر و
اندازه گیری است ،چون در این شب سرنوشت افراد ،جامعه ،حوادث و پیش آمدهایی
چون جنک، زلزله، پیروزی، شکست، سعادت و شقاوت و هر آنچه که با سرنوشت
انسانها ارتباط دارد، بر اساس حکمت و مصلحت رقم می خورد و تمام اعمال
انسانها در این شب اندازه گیری می شود.
امام صادق نیز در فضیلت شب قدر می فرماید:" قدر باران رحمتی است که در
جویبار هر فرد و هر جمع به اندازه او جاری است. شخصیت افراد بگونه ای شکل
گرفته که بعضی از آنان توان پذیرش جریان رودی وسیع از رحمت وبرکت قدر را
دارند و برخی دیگر زمینه کمتری برای جذب رحمت و عنایت دارندو برخی هیچ
گونه آمادگی ندارند تا آنجاه که زمینه وجودشان چون سنگی سخت ونفوذ ناپذیر
است."
"شب قدری" که در قرآن آمده است ،شبی است که آخرین مراحل مشیت الهی در
آن صورت می گیرد.
از بعضی روایات بر می آید که "نیمه شعبان ،نوزدهم و بیست و یکم و بیست
و سوم ماه رمضان از شبهای قدر بوده و شب آخر برترین آنهاست و همچنین به
احتمال قوی بیست و هفتم ماه مبارک رمضان نیز از شبهای قدر است و کسی که
می خواهد احتیاط کند باید در تمام این پنچ شب اعمال قدر را انجام دهد.
سزاوار است مومنان تمام سعی خود را در جهت آگاهی برای اعمال این شب
بکار گیرند ،از کارهایی که در طول سال می توانند انجام دهد ،عاقبت توفیق
در این شب است و اینکه بتوان در این شب پسندیده ترین کارها را نزد خدا
انجام داد و خداوند این شب را برای او بهتر از هزار ماه قرار داده است.
کسانی که اهل دعا و راز و نیاز شب قدر هستند، نقش خویش را به خوبی
دریافته اند و گاهی این حالات آنچنان ژرف و تاثیر گذار است که تا شب قدر
آینده و بلکه تا آخر عمر، در همه افکار و اخلاق و کردار شخص رخنه کرده و
او را در یک خط وسیع معنوی قرار می دهد.
دیگرانی هم که به این حد از معنویت راه پیدا نمی کنند به فراخور حال
خوداز مجالس و شب زنداریهای شب قدر بهره برداری کرده و فیض معنوی می
برند.
ریشه اصلی این دگرگونیها و حالات به خود افراد باز می گردد و اینکه تا
چه حد خود را آماده بهره برداری از برکات شب قدر و فضیلت های آن کرده اند.
خداوند تبارک و تعالی با نزول سوره ای خاص ،شب قدر را به مردم معرفی
کرده است.
در دو آیه سوره مبارکه "قدر" آمده است:" قرآن در شب قدر نازل شده و
فرشتگان در آن شب فرود می آیند ،"شب قدر ،شب سلامت است."
از سوی ائمه اطهار (ع) و بزرگان دین نیز "شب زنده داری و احیای لیالی
قدر سفارش شده است.
علامه طباطبائی نیز در رابطه با علائم شب قدر می گوید:"در صبح بعد از شب
قدر، آفتاب بدون شعاع طلوع می کند و هوای آن روز معتدل است."
از پیامبر گرامی در جواب این سوال که اگر بخواهیم شب قدر را دریابیم
از خدا چه چیزی را مسئلت کنیم ،فرمود:"عافیت را."
دعاهای شب قدر از طولانی ترین و پرمحتواترین دعاها است. دعای جوشن کبیر
و ابوحمزه ثمالی ،که اگر با توجه خاص خوانده شود، مایه انقلاب درونی و
دگرگونی روحی است.
ادعیه ای که انسان را با دریایی از معرفت آشنا می کند، انسان با خواندن
دعا از یک طرف با یادآوری لطف وکرم و رحمت بی پایان خدای مهربان اورا در
کنار خود می بیند و نور امید در دلش می درخشد و از سوی دیگر با به
یادآوردن سختی ها ،جان کندنها و عالم برزخ تمام وجودش سرشار از ترس و
نگرانی گردیده و گذشته خود را با آنچه باید باشد. می سنجد.
گرچه "شب قدر" در ماه مبارک رمضان است ،اما اینکه کدام یک از شبهای
ماه رمضان "شب قدر" است ، چیزی بر دلالت آن در قرآن کریم وجود ندارد و
تنها از راه اخبار می توان آن شب را معین کرد.
بسیاری از مفسران ذکر کرده اند که "نزول قرآن بطور یکپارچه در یکی از
شبهای قدر چهارده قرن گذشته ممکن است ولی تعیین حوادث قرون گذشته و آینده
در آن شب بی معنی است."
در این ارتباط آنان می افزایند: حکم "یفرق" در آیه 6 سوره دخان در قرآن
کریم و نیز حکم "تنزیل" در آیه 4 سوره "قدر "به دلیل مضارع بودن دلالت
بر استمرار دارد.
همچنین به گفته آنان، ازظاهر جمله "شهر رمضان الذی انزلت فیه القرآن"در
آیه 185 سوره بقره چنین بر می آید که "مادامی که ماه مبارک رمضان تکرار
می شود، شب قدر نیز تکرار می شود."
علامه مجلسی می گوید: "بهترین عمل در شب قدر طلب آمرزش گناهان ،دعا از
برای مطالبات دنیا و آخرت ،برای پدر و مادر و خویشاوندان وفرزندان و مرده
و زنده خویش صلوات بسیار فرستادن و دعای جوشن کبیر را در این سه شب
خواندن است."
با توجه به مطالب گفته شده درخصوص عظمت "شب قدر" این نکته بدست می آید
که در این شب انسان وارد مسیر سرنوشت ساز خویش گشته و آنرا تغییر می دهد
و گاه نیز برای پیمودن این مسیر بر بال دعا و گاه بر بال عمل می نشیند.
هر امری که در "شب قدر" از طرف خداوند برای انسانها مقدر می گردد ،حکیم
است و با آنکه خواندن دعا در این شبها جزو اختیارات فردی است و یک عمل
اختیاری است اما اثرات بسیار زیادی در تغییر سرنوشت انسانها دارد.
2344/601
