جایگاه پنبه و نقش آن در اقتصاد ، صنعت و بازرگانی ایران و جهان (5)

جایگاه پنبه و نقش آن در اقتصاد ، صنعت و بازرگانی ایران و جهان (5) # گرگان ، خبرگزاری جمهوری اسلامی 21/08/84 داخلی.اقتصادی.کشاورزی.پنبه. * راندمان محصول * اگرچه شرایط جوی، هنوز مهمترین عامل در نوسانات راندمان تولید پنبه است ولی فراهم بودن بموقع و با کیفیت خوب نهاده های تولید و مدیریت صحیح مزارع نقش مهمی در افزایش راندمان در کشورهای مختلف داشته است. نگاهی کوتاه به دلایل نوسانات راندمان تولید پنبه کشور در سالهای مختلف که در گزارشات سالیانه آمده است، نشان می دهد که تغییرات شرایط جوی همچنان مهمترین عامل عنوان شده است. سرپرست موسسه تحقیقات پنبه کشور می گوید: از آنجاکه پنبه زراعت آبی است، فراهم ساختن آب مطمئن و بکارگیری روش های نوین آبیاری برای تولیداین محصول عامل مهمی در ارتقای راندمان و جلوگیری از نوسانان شدید و استفاده بهینه از آب و خاک کشور محسوب می شود. دکتر"علی جعفری مفیدآبادی" می افزاید: عوامل مهم دیگری در افـزایش نیافتن راندمان تولید پنبه در کشور موثر است که از آن جمله می توان به کوچک شدن قطعات اراضی زراعی ، ناکافی بودن اطلاعات فنی کشاورزان بویژه کشاورزان نو زمین، ضعف بنیه مالی کشاورزان و نداشتن انگیزه لازم برای توسعه مکانیزاسیون زراعت پنبه اشاره کرد. وی تصریح می کند: ناکافی بودن ماشین آلات و ادوات اختصاصی زراعت پنبه و بالا بودن قیمت ادوات، تهیه و توزیع نشدن بموقع سموم مناسب، مشکلات مربوط به تهیه وش های بذری مناسب و بالا بودن هزینه های برداشت و شرایط نامطلوب بازرگانی از دیگر این عوامل است. همچنین مهاجرت تعدادی از مالکین زراعی به شهرها نیز از مشکلات دیگر این حوزه است که در نتیجه، بخشی از کشاورزان از مزرعه خود دور و مدیریت مزارع به تدریج ضعیف تر شده و از آنجا که تولید پنبه نیازمند مراقبت دقیق و زیاد است، تاثیر آن بر عملکرد تولید پنبه بیشتر از بقیه محصولات بوده است. با توجه به میزان راندمان تولید پنبه در کشورهای همجوار چون ترکیه و سوریه و مشابهت شرایط اقلیمی این مناطق با کشور، بدون شک در صورت رفع عوامل محدودکننده ، دستیابی به راندمان بالاتر در تولید پنبه کشور و دست کم، رسیدن به سطح کشورهای مزبور با همت و تلاش مضاعف امکانپذیر است. * قیمت وش * سومین عامل تاثیرگذار بر درآمد محصول پنبه و شاید مهمترین آن، قیمت محصول است. با توجه به بررسی های صورت گرفته کارشناسان در سالهای 59 تا 79 مشاهده می شود که قیمت گندم 8/43 درصد، سویا 2/69 درصد و وش 6/32 درصد رشد قیمت داشته است و این امر در حالی است که بر اساس مقایسه آماری انجام شده در استان گلستان طی همین سال، عمدتا اگر قیمت وش به مجموع قیمت گندم و سویا بیشتر از 2/1 باشد، سطح زیر کشت پنبه افزایش و اگر این نسبت به معادل یک یا کمتر از یک، باشد سطح زیر کشت کاهش می یابد. * مسایل مدیریتی و سیاستگذاری * مسایل و مشکلات زیادی در امور مدیریتی و سیاستگذاری پنبه وجود دارد که حداقل در جهت جلوگیری از افزایش تولید پنبه موثر می باشد. ممنوعیت صادرات پنبه، تقدم حمایت از صنعت نساجی بر تولید پنبه ، کارا نبودن تشکیلات موجود در حمایت از قیمت های تضمینی و هدایت بازار پنبه و فقدان برنامه ای منسجم و کامل در خصوص تولید، مصرف و صادرات پنبه از جمله این مسایل است. همچنین کارا نبودن تشکیلات قوانین و مقررات موجود در تقابل با وضعیت جدید، رعایت نشدن اصل مزیت نسبی در تولید محصولات کشاورزی و صندوق پنبه و مسایل مرتبط با آن از دیگر این مشکلات است. * ممنوعیت صادرات پنبه * در گذشته ای نه چندان دور، پنبه از جمله مهم ترین کالاهای صادراتی کشور بوده است به گونه ای که طی سالهای 51 تا 57 سالانه حدود 96 هزار تن پنبه با ارزش تقریبی 127 میلیون دلار، صادر شده است. این درحالی است که در آذرماه سال 58 صادرات پنبه برای اولین بار ممنوع اعلام شد و بعد از آن به صورت موردی، صادرات پنبه در دستور کار قرار گرفت.
ممنوعیت صادرات پنبه موجب آن شده تا در این فرآیند، یک بازار مناسب بین المللی از دست کشورمان خارج شود و در وهله بعد نیز، تولید پنبه رشد مناسب را نداشته باشد. * تقدم حمایت از صنعت نساجی بر تولید پنبه * به دلیل سهم قابل توجه صنعت نساجی در تامین کالاهای مورد نیاز جامعه، اشتغالزایی و نفوذ این صنعت در تصمیم گیران اقتصادی، توجه و کوشش زیادی برای تامین مواد اولیه با قیمت مناسب برای این صنعت با تفکر احتمال احیای آن از طریق ایجاد ممنوعیت برای صادرات پنبه، تشکیل کمیته های مختلف برای تامین و توزیع پنبه، دخالت دادن تشکیلات و ارگانهای مختلف در امر خرید و نگهداری پنبه محلوج و تثبیتی، تعزیراتی و توافقی شدن قیمت پنبه، همه و همه مواردی است که خود جای بررسی دارد. ادامه دارد.. 2572/508